الإعفاء من الجزاء التأديبي في نظام الانضباط الوظيفي السعودي دراسة تأصيلية مقارنة / Exemption From Disciplinary Penalties In The Saudi Job Discipline System Comparative Original Study

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

أستاذ السياسة الشرعية المشارك بالمعهد العالي للقضاء بجامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية

المستخلص

يتناول هذا البحث : أحكام الإعفاء من الجزاء التأديبي في حق الموظف العام في نظام الانضباط السعودي الصادر عام 1443هـ ،
والإعفاء من الجزاء التأديبي هو: التجاوز عن العقوبة التأديبية الثابتة على الموظف بعد التحقيق فيها لأسباب محددة. وهو يختلف عن سقوط الجزاء التأديبي: الذي يتضمن عدم التحقيق مع الموظف واستجوابه من البداية، ويختلف عن محو الجزاء التأديبي: الذي هو إزالة آثار الجزاء التأديبي بالنسبة إلى المستقبل، لأنه يكون بعد تنفيذ الجزاء التأديبي ومضي مدة زمنية محددة.
ويجوز الإعفاء من الجزاء التأديبي بشروط؛ هي: أن تكون المخالفة من المخالفات التأديبية ، وأن يكون ارتكابه للمخالفة تنفيذًا لأمر ، وأن يكون هذا الأمر صادرا من رئيسه ، وأن ينبه الموظفُ رئيسَه بالمخالفة كتابةً، أو بأي من الطرق المعتبرة نظامًا.
وأخيرا : فإن  الجزاءات التأديبية من قبيل العقوبات التعزيرية التي يترك أمر تقديرها لولي الأمر في إيقاعها والعفو عنها من باب السياسة الشرعية ، ومن ذلك الإعفاء من الجزاء التأديبي بالقيود الواردة.
 
Abstract:
This research deals with: the provisions of exemption from the disciplinary penalty against the public employee in the Saudi discipline system issued in 1443 AH,
Exemption from the disciplinary penalty is: the overcoming of the disciplinary penalty imposed on the employee after investigation for specific reasons. It differs from the forfeiture of the disciplinary penalty: which includes not investigating the employee and interrogating him from the beginning, and differs from the erasure of the disciplinary penalty: which is the removal of the effects of the disciplinary penalty in relation to the future, because it takes place after the implementation of the disciplinary penalty and the passage of a specific period of time.
Exemption from the disciplinary sanction may be subject to conditions; It is: that the violation is a disciplinary violation, and that the violation is in implementation of an order, and that this order is issued by his boss, and that the employee notifies his boss of the violation in writing, or by any of the methods considered legal.
Finally: Disciplinary penalties such as disciplinary penalties which are left to the guardian in order to impose and pardon them as a matter of legal policy, and that exemption from the disciplinary penalty with the restrictions mentioned.

الكلمات الرئيسية


  • المراجع والمصادر

    • القرآن الكريم.
    • الأحكام السلطانية، أبو الحسن علي بن محمد بن محمد بن حبيب البصري البغدادي، الشهير بالماوردي، دار الحديث - القاهرة.
    • البحر الرائق شرح كنز الدقائق ومنحة الخالق وتكملة الطوري، زين الدين بن إبراهيم بن محمد، المعروف بابن نجيم المصري (ت ٩٧٠هـ)، وفي آخره: "تكملة البحر الرائق" لمحمد بن حسين بن علي الطوري الحنفي القادري (ت بعد ١١٣٨هـ)، وبالحاشية: "منحة الخالق" لابن عابدين، الطبعة: الثانية، تصوير: دار الكتاب الإسلامي.
    • تأديب الموظف العام في مصر د. عبدالعظيم عبدالسلام دار النهضة العربية القاهرة 2000م .
    • تبصرة الحكام في أصول الأقضية ومناهج الأحكام، برهان الدين إبراهيم بن علي بن محمد، ابن فرحون، اليعمري، مكتبة الكليات الأزهرية، الطبعة الأولى، ١٤٠٦هـ - ١٩٨٦م.
    • سنن أبي داود، أبو داود سليمان بن الأشعث الأزدي السجستاني (٢٠٢ - ٢٧٥هـ)، تحقيق: شعيب الأرنؤوط - محمد كامل قره بللي، دار الرسالة العالمية، الطبعة الأولى، ١٤٣٠هـ - ٢٠٠٩م.
    • السنن الكبرى، أبو عبد الرحمن أحمد بن شعيب النسائي (ت ٣٠٣ هـ)، حققه وخرج أحاديثه: حسن عبد المنعم شلبي (بمساعدة مكتب تحقيق التراث في مؤسسة الرسالة) - أشرف عليه: شعيب الأرناؤوط، مؤسسة الرسالة - بيروت، الطبعة الأولى، ١٤٢١هـ - ٢٠٠١م.
    • طبقات الفقهاء الشافعية، عثمان بن عبد الرحمن، أبو عمرو، تقي الدين المعروف بابن الصلاح (ت ٦٤٣هـ)، المحقق: محيي الدين علي نجيب، الناشر: دار البشائر الإسلامية بيروت، الطبعة: الأولى، ١٩٩٢م.
    • طبقات الفقهاء، أبو إسحاق إبراهيم بن علي الشيرازي (ت ٤٧٦هـ)، هذبهُ: محمد بن مكرم ابن منظور (ت ٧١١هـ)، المحقق: إحسان عباس، الناشر: دار الرائد العربي، بيروت لبنان، الطبعة: الأولى، ١٩٧٠م .
    • الطرق الحكمية في السياسة الشرعية، أبو عبد الله محمد بن أبي بكر بن أيوب ابن قيم الجوزية، تحقيق: نايف بن أحمد الحمد، راجعه: سليمان بن عبد الله العمير - إبراهيم بن على العبيد، دار عطاءات العلم (الرياض) - دار ابن حزم (بيروت)، الطبعة الرابعة، ١٤٤٠هـ - ٢٠١٩م.
    • العقوبات التأديبية القانونية على الموظف العام في نظام الخدمة المدنية بالمملكة العربية السعودية دراسة تأصيلية مقارنة بالأنظمة والقوانين العربية والعالمية محمد بن صديق أحمد الفلاتي الطبعة الأولى 1435هــ.
    • القانون الإداري أ.د ماجد راغب الحلو دار المطبوعات الجامعية الإسكندرية 1994م.
    • القانون الإداري السعودي أ.د هاني علي الطهراوي مكتب المحامي كاتب الشمري الرياض الطبعة الأولى 1437هــ 2016م.
    • القانون الإداري السعودي د. السيد خليل هيكل عمادة شؤون المكتبات جامعة الملك سعود الرياض الطبعة الأولى 1415هــ - 1994م.
    • القانون الإداري في المملكة العربية السعودية ، دراسة مقارنة ، أساليب الإدارة ووسائلها النظامية ، -د. حمدي محمد العجمي دار الإجادة طباعة نشر توزيع.
    • القانون التأديبي وعلاقته بالقانونين الإداري والجنائي ، دراسة مقارنة د. عبد لقادر الشيخلي دار الفرقان عمان الطبعة الأولى 1403هــ - 1983م.
    • لسان العرب، محمد بن مكرم بن على، أبو الفضل، جمال الدين ابن منظور الأنصاري الرويفعي الإفريقي (ت ٧١١هـ)، ت: اليازجي وجماعة من اللغويين - دار صادر - بيروت، الطبعة الثالثة، ١٤١٤هـ.
    • مبادئ القانون الإداري دراسة مقارنة الكتاب الثاني د. سليمان محمد الطماوي دار الفكر العربي 1973م .
    • معالم السنن، أبو سليمان حمد بن محمد بن إبراهيم بن الخطاب البستي المعروف بالخطابي، المطبعة العلمية - حلب، الطبعة الأولى، ١٣٥١هـ - ١٩٣٢م.
    • الوجيز في القانون الإداري السعودي د. عمر الخولي الطبعة الأولى 1433هــ 2012م .
    • الوجيز في القضاء الإداري السعودي للدكتور / حسان هاشم أبو العلا دار حافظ جدة الطبعة الثانية 1437هــ 2016م .
    • الأنظمة والأوامر والقرارات والتعميمات:
    • اللائحة التنفيذية لنظام الانضباط الوظيفي، الصادرة بالقرار الوزاري رقم (99394) وتاريخ 16/5/1443هــ.
    • المذكرة التفسيرية لنظام تأديب الموظفين، الصادرة مع نظام تأديب الموظفين بالمرسوم الملكي رقــــم (م/7) وتاريخ 1/2/1391هــ.
    • نظام الانضباط الوظيفي، الصادر بالمرسوم ملكي رقم (م/18) وتاريخ 8/2/1443هــ.
    • نظام تأديب الموظفين، الصادر بالمرسوم الملكي رقم (م/٧) وتاريخ ١/٢/١٣٩١هـ.
    • نظام ديوان المظالم ، الصادر بالمرسوم الملكي رقم (م/51) وتاريخ 17/7/1402هــ .

     

     

     

     

    References:

     

    • alquran alkarim.
    • al'ahkam alsultaniatu, 'abu alhasan eali bin muhamad bin muhamad bin habib albasarii albaghdadiu, alshahir bialmawirdi, dar alhadith - alqahirati.
    • albahr alraayiq sharh kanz aldaqayiq waminhat alkhaliq watakmilat altuwri, zayn aldiyn bin 'iibrahim bin muhamadi, almaeruf biaibn najim almisrii (t 970hi), wafi akhirihi: "tukmilat albahr alraayiqi" limuhamad bin husayn bin eali altuwrii alhanafii alqadirii (t baed 1138hi), wabialhashiati: "mnahat alkhaliq" liaibn eabdin, altabeatu: althaaniatu, taswiru: dar alkitaab al'iislamii.
    • tadib almuazaf aleami fi misr - du. eabdaleazim eabdalsalam - dar alnahdat alearabiat - alqahirat - 2000m -.
    • tabsirat alhukaam fi 'usul al'aqdiat wamanahij al'ahkami, burhan aldiyn 'iibrahim bin eali bin muhamad, abn farhun, alyaemari, maktabat alkuliyaat al'azhariati, altabeat al'uwlaa, 1406h - 1986m.
    • sunan 'abi dawud, 'abu dawud sulayman bin al'asheath al'azdi alsijistaniu (202 - 275hi), tahqiqu: shueayb al'arnawuwt - muhamad kamil qarah bilili, dar alrisalat alealamiati, altabeat al'uwlaa, 1430h - 2009m.
    • alsunan alkubraa، 'abu eabd alrahman 'ahmad bin shueayb alnasayiyi (t 303 hu), haqaqah wakharaj 'ahadithahu: hasan eabd almuneim shalabi (bmusaeadat maktab tahqiq alturath fi muasasat alrisalati) - 'ashraf ealayhi: shueayb al'arnawuwta, muasasat alrisalat - bayrut, altabeat al'uwlaa, 1421h - 2001m.
    • tabaqat alfuqaha' alshaafieiati, euthman bin eabd alrahman, 'abu eamrw, taqi aldiyn almaeruf biaibn alsalah (t 643h), almuhaqiqi: muhyi aldiyn eali najib, alnaashir: dar albashayir al'iislamiat - bayrut, altabeata: al'uwlaa, 1992m.
    • tabaqat alfuqaha', 'abu 'iishaq 'iibrahim bin ealiin alshiyrazii (t 476hi), hdhbhu: muhamad bin makram aibn manzur (t 711hi), almuhaqiqu: 'iihsan eabaas, alnaashir: dar alraayid alearabi, bayrut - lubnan, altabeatu: al'uwlaa, 1970m .
    • alturuq alhikmiat fi alsiyasat alshareiati, 'abu eabd allah muhamad bin 'abi bakr bin 'ayuwb aibn qiam aljawziati, tahqiqa: nayif bin 'ahmad alhamda, rajaeaha: sulayman bin eabd allah aleumayr - 'iibrahim bin ealaa aleabida, dar eata'at aleilm (alriyad) - dar abn hazam (birut), altabeat alraabieati, 1440h - 2019m.
    • aleuqubat altaadibiat alqanuniat ealaa almuazaf aleami fi nizam alkhidmat almadaniat bialmamlakat alearabiat alsaeudiat dirasat tasiliatan muqaranatan bial'anzimat walqawanin alearabiat walealamiat - muhamad bin sidiyq 'ahmad alfalati - altabeat al'uwlaa - 1435hi.
    • alqanun al'iidarii 'a.d majid raghib alhulw - dar almatbueat aljamieiat - al'iiskandariat - 1994m.
    • alqanun al'iidarii alsueudii - 'a.d hani eali altahrawi - maktab almuhami katib alshamri - alriyad - altabeat al'uwlaa - 1437h 2016m.
    • alqanun al'iidariu alsaeudiu du. alsayid khalil hikal - eimadat shuuwn almaktabat - jamieat almalik sueud - alriyad - altabeat al'uwlaa - 1415h - 1994m.
    • alqanun al'iidarii fi almamlakat alearabiat alsaeudiat , dirasat muqaranat , 'asalib al'iidarat wawasayiliha alnizamiat , -du. hamdi muhamad aleajami - dar al'iijadat tibaeat nashr tawziei.
    • alqanun altaadibii waealaqatuh bialqanunayn al'iidarii waljinayiyi , dirasat muqaranat - du. eabd liqadir alshaykhali - dar alfurqan - eamaan - altabeat al'uwlaa - 1403h - 1983m.
    • lisan alearbi, muhamad bin makram bin ealaa، 'abu alfadali, jamal aldiyn aibn manzur al'ansari alruwifei al'iifriqiu (t 711hi), ti: alyazji wajamaeat min allughawiiyn - dar sadir - bayrut, altabeat althaalithata, 1414h.
    • mabadi alqanun al'iidarii dirasat muqaranat - alkitaab althaani - du. sulayman muhamad altamawi - dar alfikr alearabii - 1973m -.
    • maealim alsanan, 'abu sulayman hamd bin muhamad bin 'iibrahim bin alkhataab albastiu almaeruf bialkhatabii, almatbaeat aleilmiat - halb, altabeat al'uwlaa, 1351h - 1932m.
    • alwjiz fi alqanun al'iidarii alsueudii - du. eumar alkhuli - altabeat al'uwlaa - 1433h 2012m -.
    • alwjiz fi alqada' al'iidarii alsaeudii lilduktur / hasaan hashim 'abu aleala - dar hafiz - jidat - altabeat althaaniat - 1437h 2016m -. - al'anzimat wal'awamir walqararat waltaemimatu:
    • allaayihat altanfidhiat linizam alaindibat alwazifi, alsaadirat bialqarar alwizarii raqm (99394) watarikh 16/5/1443h.
    • almudhakirat altafsiriat linizam tadib almuazafina, alsaadirat mae nizam tadib almuazafin bialmarsum almalakii riqm (m/7) watarikh 1/2/1391h.
    • nizam aliandibat alwazifi, alsaadir bialmarsum malakay raqm (m/18) watarikh 8/2/1443hi.
    • nizam tadib almuazafina, alsaadir bialmarsum almalakii raqm (m/7) watarikh 1/2/1391hi.
    • nizam diwan almazalim , alsaadir bialmarsum almalakii raqm (m/51) watarikh 17/7/1402h .