الحماية الدولية للطفل من مخاطر الانترنت / International Child Protection From Internet Risks

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

كلية الدراسات الاسلامية والعربية للبنات بالاسكندرية-قسم القانون العام

المستخلص

كفلت الاتفاقيات الدولية والتشريعات الوطنية للطفل حقوقا خاصة به لحمايته في كل الآونة، وتم النص على هذه الحقوق في اتفاقية حقوق الطفل، وتخصيص اتفاقية دولية لحماية حقوق الطفل يدل على اهتمام القانون الدولي به لأنه من الفئات الهشة التي لا تستطيع مواجهة الحياة بسهولة ، كما أن الطفل هو نواة المجتمع فإذا صلح تكوينه كان ذلك سببًا في تقدم المجتمع، وبالرغم من أن هذه الاتفاقية الدولية التي كفلت للطفل حقوقه فإنه مع التقدم التكنولوجي وسيطرة الفضاء السيبراني على العالم بكافة مجالاته كان ذلك أدعى إلى تدخل القانون الدولي لتنظيم حقوق الطفل في هذا العالم السيبراني، وحماية هذه الحقوق وذلك لكونه عالما محاطا بالمخاطر التي تعرض الفرد بوجه عام والطفل بوجه خاص للعديد من الانتهاكات ومن ثم تعرضه للخطر، فكان ذلك دافعًا قويًّا لتدخل القانون الدولي من خلال مؤسساته المختلفة من خلال العديد من الاتفاقيات والتشريعات كما أيد العديد من المبادرات والمؤتمرات والقرارات التي من شأنها الحد من هذه المخاطر، فقد تبين من خلال الإحصائيات الدولية أن أغلبية الأطفال يستخدمون الانترنت في حياتهم الشخصية من خلال المنصات التعليمة والألعاب الإلكترونية ووسائل التواصل الاجتماعي مما يعرضهم للمخاطر المتمثلة في الاستغلال الجنسي والابتزاز ووقوعهم فريسة للإرهاب الذي يسيطر على عقولهم ويقودهم إلى التطرف والعنف كما أن هذا المجال السيبراني يمكن أن يتعرض فيه الطفل لجريمة التنمر المادي أو المعنوي، لذا تدخل القانون الدولي بتقديم العديد من التوجيهات للدول ولصانعي السياسات، وكذا للمسئولين عن الأطفال سواء كانوا الوالدين أو من يرعى الطفل ببذل العناية اللازمة وأخذ الاحتياطات، كما وضع مسئولية حماية الطفل من هذه المخاطر على عاتقهم، الأمر الذي جعل الدول تهتم بحقوق الطفل في تشريعاتها الداخلية، والتعاون الدولي مع المنظمات المتخصصة مثل اليونيسيف لحماية حقوق الطفل في هذا المجال المفتوح وذلك لشعورهم بالمخاطر التي يمكن أن تصيب المجتمع بأسره لأن هذا المجال مفتوح ولا يعرف حدودا جغرافية كما أنه من الصعب إثبات مكان مرتكب هذه المخاطر أو الجرائم ، كما أن تحقيق الأمن السيبراني للفرد من أهم أهداف التنمية المستدامة.
 
International conventions and national legislations have guaranteed the child special rights to ensure his protection at all times .These rights were stipulated in the convention on the children rights, and the international law allocation to provide their protection reflects international law concern for children, as they are from the vulnerable groups who cannot easily face life. The child is also the core of society, if his upbringing is good; it becomes a reason for the society advancement. Despite that international convention that guaranteed the child rights, the technological development and the predominant cyberspace over the world in all its fields have made it necessitated for international law to interfere to regulate the rights of the child in this cyber world and also to to protect these rights, since it is generally a world surrounded by dangers that expose the individuals in general and in children in particular to many violations, thereby putting them at risk. This has been a strong motive for international law to intervene through its various entities and through many legislations and conventions as well as supporting numerous initiatives, conferences, and decisions aimed to reducing those risks. international statistics have shown that the majority of children use the internet in their personal lives through educational means , electronic games and social media which exposes them to risks as sexual exploitation , blackmail, and falling prey to terrorism that controls their minds and toward extremism and violence , in addition this cyberspace can expose the child to physical or psychological bullying. International law has intervened to provide many guidelines for states and policymakers as well as for those responsible for children – whether parents or caregivers – urging them to make extensive care, take required precautions and resting the responsibility upon them from these risks. This has made the states to take care of children’s rights in their domestic legislations and internationally cooperate with specific entities as UNICEF to protect the child rights in this vast domain as they can recognize the risks that may threaten the society as a whole given that no geographical boundaries for that open space. It is difficult to determine the location of the perpetrator of such crimes or risks and achieving the individual cyber security is one of the most important goals of sustainable development.

الكلمات الرئيسية


  • أولًا: الكتب

    - أحمد بن عبد العزيز الهاشمي: مستشار شرعي وقانوني، المخدرات الرقمية، 2019.

    - أحمد جلول، فوزي فرحات: المخدرات الرقمية، خطورتها وسبل الوقاية منها، مجلة الدراسات والبحوث الاجتماعية، جامعة الوادي، الجزائر، العدد الأول، ،2020.

    - أسامة بن غانم العبيدي: جريمة الاستغلال الجنسي عبر شبكة الانترنت دراسة قانونية مقارنة، مجلة الشريعة والقانون ، العدد (53) مجلد (27)-كلية القانون-جامعة الإمارات العربية المتحدة، 2013م.

    - أسامة حسين محيي الدين عبدالعال: مواجهة جرائم الاستغلال الجنسي للأطفال عبر شبكة الانترنت" دراسة تحليلية مقارنة" مجلة البحوث القانونية والاقتصادية، العدد،2021،77 م .

    - أسامة دياب: مافيا المخدرات وراء انتشار المخدرات الرقمية لتوسيع نطاق تجارتهم وعلينا الخروج من عباءة ردود الأفعال إلى إجراءات الحماية والوقاية، مجلة الأنباء، الكويت 2014.

    - أسامة يوسف أبو الحجاج : دليلك الشخصي إلى عالم الانترنت، دار نهضة مصر للطباعة والنشر، القاهرة، 1998م.

    - آلاء كليب: قانون حماية البيانات الشخصية في ضوء المعايير الدولية، مؤسسة حرية الفكر والتعبير،2021م.

    - ألاء محمد رحيم حمادي: الجريمة السيبرانية ومخاطرها على الأطفال: الإشكاليات والحلول: دراسة تحليلية في ضوء الإحصائيات الدولية والعربية والوطنية، مجلة كلية التربية للبنات، جامعة بغداد، مجلد رقم28، العدد 4، 2017.

    - العشعاش إسحاق: حماية الطفل من الإجرام السيبراني دراسة مقارنة مع الاتفاقيات الدولية، المجلة الجزائرية للعلوم القانونية والسياسية، المجلد 57، العدد5، كلية الحقوق -جامعة الجزائر-2020م.

    - إلهام الطالبي : خبيرة بالنانو تكنولوجي، مقالة بعنوان(كيف نحمي الأطفال من استغلال صورهم على المواقع الإباحية، اندبندنت عربية بودكاست، 2022.

    - أميرة عبدالعظيم محمد عبد الجواد: المخاطر السيبرانية وسبل مواجهتها في القانون الدولي العام، مجلة الشريعة والقانون، دمنهور ،العدد الخامس والثلاثون، الجزء الثالث،2020م.

    - إياد فتيح على الرفاعي، أ. نسرين جورج عيسى: المخدرات الرقمية أنواعها والإدمان على مسببها، المركز العربي للبحوث القانونية والقضائية، بيروت.

     - بودة محمد: حق الطفل في التعليم الإلكتروني وضوابط حمايته من مخاطر المعلوماتية، حوليات كلية الحقوق والعلوم السياسية، المجلد(10)، العدد (1)، جامعة محمد بن أحمد وهران-الجزائ،2021م.

    - بوعزة ديدن: حرية التعبير عند الطفل، المجلة المتوسطة للقانون والاقتصاد، مجلد 3، العدد 1،جامعة أبو بكر بلقايد تلمسان-كلية الحقوق والعلوم السياسية-المخبر المتوسطي للدراسات القانونية، الجزائر، 2018.

    - بوقرين عبد الحليم: نحو مكافحة ظاهرة المخدرات الإلكترونية، مجلة المستنصرية للدراسات العربية والدولية، جامعة الأغواط، الجزائر، العدد 66، 2019م.

    - جميل عبدالباقي الصغير: الجوانب الإجرائية لجرائم الانترنت، دار النهضة العربية، القاهرة، 2002م

    - حسام الدين الأهواني: الحق في احترام الحياة الخاصة(الحق في الخصوصية) دراسة مقارنة، دار النهضة العربية، القاهرة،1998م.

    - حسام لطفي: الحماية القانونية لبرامج الحاسب، دار الثقافة، القاهرة، 1987م.

     - حلمي رؤوف حمدان، محمد شاهين: التعليم الإلكتروني المتزامن مفهومه، أهميته، أثره على توجيهات المعلمين والطلبة نحو التعليم والتعلم، 2011.

    - خالد كاظم أبو دوح : المخدرات الرقمية، مقارنة للفهم، ندوة حول المخدرات الرقمية وتأثيرها على الشباب العربي، جامعة نايف العربية للعلوم الأمنية، الرياض- السعودية، 2016م.

    - خالد موسى التوني: المواجهة الجنائية لظاهرة التسلط الإلكتروني في التشريعات الجنائية المقارنة، مجلة الشريعة والقانون بطنطا، جامعة الأزهر، العدد 31، الجزء الأول، 2016.

    - داليا يسري: بعنوان(تعرف على جهود الدولة المصرية في مكافحة ظاهرة "التنمر" ) ،2020.

    - رزق سلمودي، ليندا ربايعة، هديل الرزي، عصام براهمة: الموقف المعاصر لقواعد القانون الدولي العام من الحق في الخصوصية في العصر الرقمي، مجلة الجامعة العربية الأمريكية للبحوث- فلسطين المجلد (3)، العدد(2)،2017م.

    - رشا خليل: جرائم الاستغلال الجنسي للأطفال عبر الانترنت، مجلة الفتح، العدد (2)، مجلد (10)كلية القانون-جامعة ديالي،2006م.

    - رندا محمد سيد أحمد: العلاقة بين المخططات المعرفية اللاتكيفية في خدمة الفرد وإدمان الألعاب الإلكترونية لدى عينة من الطالبات الجامعيات: دراسة تنبؤية، مجلة دراسات في الخدمة الاجتماعية والعلوم الإنسانية، العدد 51، المجلد3، 2020م.

    - زروقي إبراهيم: الحماية القانونية من تأثيرات الألعاب السلبية الالكترونية، اليوم الدراسي الانترنيت وحقوق الطفل المنظم يوم: 4 فيفري 2013.

    - زكرياء الشويخي: حق الحياة الخاصة للأفراد في العصر الرقمي، رصد لبعض مظاهر الاعتداء، مجلة الباحث للدراسات القانونية والقضائية، العدد (32)،2021م.

    - زينة سعد نوشي، بيرق حسين جمعة الربيعي: شبكات التواصل الاجتماعي وحرية التعبير عن الحقوق الفردية والتنوع الاجتماعي، مجلة الباحث الإعلامي، العدد 38، كلية الإعلام-جامعة بغداد،2017م.

    - سارة مقراني: جريمة الاستغلال الجنسي للأطفال عبر الانترنت، رسالة ماجستير، كلية الحقوق والعلوم السياسية، قسم الحقوق، جامعة العربي بن مهيدي، أم البواقي، 2016.

    - سالم محمد سليمان الأوجلي: أحكام المسئولية الجنائية عن الجرائم الدولية في التشريعات الوضعية، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة عين شمس، 1997.

    - سامح أحمد محمد متولي النجار: حرية التعبير في عصر تكنولوجيا المعلومات في ضوء قواعد القانون الدولي، مجلة الشريعة والقانون، العدد34، الجزء الثاني، 2019م .

    - سامية شينار: فعالية التعليم الإلكتروني عن بعد في تكوين ذوي الاحتياجات الخاصة، مجلة المقدمة للدراسات الانسانية والاجتماعية، العدد الثاني، جامعة باتنة،2017.

    - سامية كرلفيه : حق الطفل في التعليم بين الاتفاقيات الدولية والتشريع الجزائري، جامعة سعد دحلب-البليدة،2013.

    - سحر فؤاد مجيد النجار: جريمة التنمر الإلكتروني(دراسة مقارنة في القانون العراقي والأمريكي)، المجلة الأكاديمية للبحث القانوني، المجلد 11، العدد4 ،2020.

    - سمر خليل محمود عبدالله: حقوق الطفل في الإسلام والاتفاقيات الدولية، رسالة ماجستير، كلية الدراسات العليا، جامعة النجاح الوطنية، نابلس-فلسطين،2003م.

    - سهير عادل العطار: الجرائم المستحدثة ضد الأطفال عبر النظم المعلوماتية تحليل نصوص محتوى اتفاقية بودابست للمواد الخادشه لحياء الطفل، المؤتمر الإقليمي الأول-الطفل العربي في ظل المتغيرات المعاصرة، مركز البحوث والدراسات المتكاملة، جامعة عين شمس، 2004م.

    - شاكر سليمان محمود: حق الطفل العراقي في التعليم وأثر التقدم التكنولوجي عليه، مجلة جامعة تكريت للحقوق السنه(5) العدد (1) الجزء (2) ،جامعة جيهان ،أربيل-العراق م، 2020م

    - صبحي الحمصاني: أركان حقوق الإنسان، بحث مقارن في الشريعة الإسلامية والقوانين الحديثة، دار العلم للملايين ، بيروت،1979م.

     - طارق عفيفي صادق: الحماية القانونية لحقوق الطفل الثقافية في مجتمع المعلومات وحقه في التعويض عند الاعتداء عليها (التعليم والثقافة الالكترونية-اللعب والترفيه-الهوية الثقافية) دراسة مقارنة منشور في دورية الفكر الشرطي الإمارتية. العدد (95)، المجلد 24، تشرين الثاني 2015م

    - عادل عبدالعال إبراهيم خراشي: إشكاليات التعاون الدولي في مكافحة الجرائم المعلوماتية وسبل التغلب عليها، كلية الشريعة والقانون بالقاهرة المجلد 16، العدد 1، 2014م.

    - عاشور عصام عاشور: الفضاء الإلكتروني كساحة جديدة في الصراع الدولي، شئون عربية، جامعة الدول العربية-الأمانة العامة، ، 2021م .

    - عاطف محمد أبو هربيد، أ. نجوان نبيل براهمة: جريمة استغلال الأطفال جنسيًّا عبر الإنترنت-دراسة فقهية مقارنة مع القانون الوضعي، مجلة الجامعة الإسلامية للدراسات الشرعية والقانوني، 2021م .

    - عائشة عبدالله، محمد سليمان النور: المخدرات الرقمية وأثارها على مقصد العقل، دراسة مقاصدية، مجلة البحوث العلمية والدراسات الإسلامية، كلية الشريعة والدراسات الإسلامية، المجلد 11، العدد 4، جامعة الشارقة- الامارات،2019م

    - عبد العزيز عبد الهادي مخيمر: اتفاقية حقوق الطفل خطوة للأمام أم إلى الوراء، مجلة الحقوق، الكويت، العدد (3) مجلد (17) سنة 1993م.

    - عبدالحليم بوشكيوة : حماية حقوق الطفل في المواثيق الإقليمية بين تكريس الخصوصية ودعم الفاعلية، مجلة أبحاث قانونية وسياسية، جامعة جيجل-الجزائر، المجلد (5)، العدد (1)، 2020م.

    - عبدالقادر عبد الحافظ الشيخلي: حقوق الطفل في الشريعة الإسلامية والنظام السعودي والمواثيق الدولية، العنيكان للنشر، الطبعة الأولى 2016، الرياض السعودية.

    - عبدالمحسن بن أحمد العصيمي: التعليم الإلكتروني في عصر العولمة نحو رؤية متكاملة للتعليم الإلكتروني، مؤتمر التخطيط الاستراتيجي لنظم التعليم المفتوح والإلكتروني-إطار للتميز، جامعة عين شمس-مركز التعليم المفتوح، المجلد 1، القاهرة،2006م.

    - عصام محمد رشيد منصور: قوانين حماية خصوصية الأطفال على الانترنت قراءة في القانون الأمريكيCOPPA مع استعراض للموقف العربي من مثل هذه القوانين، مجلة دراسات المعلومات، العدد 6، 2009. نشر على الموقع الالكتروني

    http://search.mandumah.com/Record/44521

    - فيصل محمد علي الشمري: التنمر بين التحديات وآفاق المعالجة الاستباقية، ورقة عمل عرضت في حوار السياسات حول التنمر والتعلم....وطنيًا....إقليميًا،، المركز الإقليمي للتخطيط التربوي، 2019م.

    - قاسمي سمير: المكافحة الدولية والوطنية للإباحة الإلكترونية من منظور قانوني، المجلة العربية في العلوم الإنسانية والاجتماعية، جامعة الجلفة -الجزائر ، العدد 32،مجلد (10)، 2018 م.

    - كامل عبد خلف العنكود: حق الطفل في ضوء الاتفاقيات الدولية لعام 1989م، مجلة جامعة تكريت للعلوم القانونية والسياسية، المجلد4، العدد 14، 1998م.

    - ليلى عصماني، صهيب سهيل غازي زامل: المساعدة القضائية الدولية آلية للحصول على الدليل الالكتروني ،مجلة القانون والمجتمع والسلطة، المجلد 9، العدد (2)، جامعة وهران، الجزائر، 2020م.

    - ليندة شرابشة: السياسة الدولية والاقليمية في مجال مكافحة الجريمة الإلكترونية. الاتجاهات الدولية في مكافحة الجريمة الإلكترونية، مجلة دراسات وأبحاث، جامعة الجلفة ، الجزائر، 2009م.

    - محمد أحمد المعداوي: حماية الخصوصية المعلوماتية للمستخدم عبر شبكات مواقع التواصل الاجتماعي-دراسة مقارنة، مجلة كلية الشريعة والقانون بطنطا، ، مجلد(33)، العدد (4)، 2018م.

    - محمد خالد شعبان: إدمان المخدرات الرقمية بين الفقه الإسلامي وأهل الخبرة دراسة مقارنة عند المعاصرين، كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنين بدسوق،2019.

    - محمد سلام مدكور: المدخل للفقه الاسلامي، دار الكتاب الحديث، القاهرة،2005م.

    - محمد عبدالمحسن المقاطع : حماية الحياة الخاصة للأفراد وضماناتها في مواجهة الحاسوب الآلي، الطبعة الأولى، مطبوعات جامعة الكويت،1992.

    - محمد غالي شريدة العنبري: تطور الحماية القانونية لحقوق الطفل في القانون الدولي، مجلة كلية الحقوق للبحوث القانونية والاقتصادية، العدد1 ،كلية الحقوق -جامعة الإسكندرية،2018م.

    - مصطفى صبري محمود عطية: الحقوق والحريات السياسية للمرأة بين النظم الوضعية والشريعة الإسلامية -دراسة نظرية وتطبيقية مقارنة، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق- جامعة عين شمس ،2010م،

    - نادية اليتيم: حقوق الطفل بالاتحاد الأوربي -دراسة تحليلية في آليات الحماية القانونية والاستراتيجية، مجلة الحقوق والعلوم الإنسانية، جامعة زيان عاشور بالجلفة، الجزائر، مجلد 14،ا لعدد 3، 2021.

    - نسيمة سيليني : حقوق الطفل في المواثيق والاتفاقيات الدولية وآليات حمايتها، مجلة أكاديميا للعلوم السياسية، المجلد 6، العدد 3، كلية الحقوق، جامعة حسيبة بن بو علي شلف، 2020.

    - نصرالدين منصر-سيف الدين عيان: الحماية القانونية للطفل من الاستغلال الجنسي عبر الانترنت دراسة وصفية مقارنة بين التشريعات الدولية والتشريع الجزائري، مجلة الدراسات والبحوث الانسانية، الجزائر ، مجلد 2، العدد 8، 2018م.

    - هاشم فتح الله عبدالرحمن عبدالعزيز : حقوق الإنسان الرقمية كمتطلب للتحول الرقمي الآمن، مجلة إبداعات تربوية ، رابطة التربويين العرب، العدد 18، 2021م .

    - هدى رشيد: ظاهرة التحرش الجنسي بالأطفال(أسباب-المظاهر-العلاج)، المكتبة العصرية، بيروت، 2012م.

     - هند نجيب: التعاون القضائي الدولي في مجال الجريمة الالكترونية، المجلة الجنائية القومية، المجلد 59، العدد (2)، عام 2016

    - وسام نعمان إبراهيم السعدي: الحقوق الرقمية وآليات الحماية الدولية المقررة لها في لإطار القانون الدولي لحقوق الانسان، كلية الحقوق، جامعة الموصل-العراق،2019م.

    - وسيم حسام الدين الأحمد: حماية حقوق الطفل في ضوء أحكام الشريعة الاسلامية والاتفاقيات الدولية، منشورات الحلبي الحقوقية، بيروت، 2009.

    - ياسر محمد اللمعي: المواجهة الجنائية لظاهرة التنمر الإلكتروني في ضوء السياسة التشريعية الحديثة، مجلة روح القانون، كلية الحقوق العدد 95، جامعة طنطا ، 2021م.

    - يمينة بلغول: مخاطر المخدرات الرقمية وغياب التشريعات القانونية، مجلة المجتمع والرياضة ، العدد 1، مجلد (5)،الجزائر 2022م.

    - يوسف الشيخ يوسف حمزة، محمود أحمد العطاء: الجريمة الإلكترونية في المجتمع الخليجي وكيفية مواجهتها، مجمع البحوث والدراسات، أكاديمية السلطان قابوس لعلوم الشرطة، نزوى-سلطنة عمان، البحث الفائز بالمركز الأول في مسابقة جائزة الأمير نايف بن عبدالعزيز للبحوث الأمنية لعام 2015م، 2016م،

    ثانيًا: المواثيق والاتفاقيات الدولية:

    - اتفاقية بودابست لعام 2001.

    - اتفاقية حظر الاتجار بالبشر واستغلال دعارة الغير لعام 1949م

    - اتفاقية حقوق الطفل الاتفاقية الدولية التي اعتمدت من قبل الجمعية العامة للأمم المتحدة في 20 من تشرين الاول لعام 1989م

    - اتفاقية حقوق الطفل، التعليق العام رقم 13(2011) حق الطفل في التحرر من جميع أشكال العنف ، لجنة الأمم المتحدة 2011.

    - اتفاقية حقوق الطفل، التعليق العام رقم 25(2021) بشأن حقوق الطفل فيما يتعلق بالبيئة الرقمي.

    - استراتيجية اليونيسيف لحماية الطفل ، 2021-2030.

     - الاتفاقية الأمريكية لحقوق الإنسان1969م

    - الاتفاقية الأمريكية لحقوق الإنسان لسنة 1969م.

    - الاتفاقية الأوربية لحقوق الإنسان سنة 1950.

    - الاتفاقية الأوربية لحقوق الإنسان عام 1950م

    - الاتفاقية الدولية لحقوق الأشخاص ذوي الإعاقة 2007م

    - الإعلان العالمي لحقوق الإنسان عام 1948م.

    - التعليق العام رقم 25(2021) بشأن حقوق الطفل فيما يتعلق بالبيئة الرقمية

    - العهد الدولي للحقوق المدنية والسياسية عام 1966م

    - القانون المدني المصري رقم 131 لسنة 1948م.

    - اللائحة العامة لحماية البياناتGDPR -الاتحاد الأوربي ، البرلمان الأوربي والمفوضية الأوربية

    - الميثاق الكندي للحقوق والحريات لعام 1961م

    - حقوق الطفل في القانون الدولي لحقوق الطفل والقانون الاتحادي رقم(3) لسنة 2016(وديمة)

    - قانون الطفل المصري رقم 12 لسنة 1996 والمعدل بالقانون 126 لسنة .

    - قانون رقم 2016/679، 27 ابريل 2016 بشأن حماية الأشخاص الطبيعيين فيما يتعلق بمعالجة البيانات الشخصية وحرية نقل هذه البيانات وإلغاء القانون 46/95/EC

    - كتيب حزمة الاستراتيجيات السبع INSPIRE-، منظمة الصحة العالمية، عام 2018م.

    - مجلس الجامعة العربية على مستوى القمة العربية بموجب قراره رقم 283 على العقد العربي للمعاقين خلال الفترة من 2004-2013

    - منظمة الانتربول في مواجهة الجرائم المعلوماتية لحماية الأطفال 1998م.

    - ميثاق الطفل العربي، وهو ميثاق تابع لجامعة الدول العربية، فقد اعتمد مجلس الجامعة ميثاق حقوق الطفل العربي عام 1983م،

    ثالثًا: المراجع الأجنبية:

     

    -Convention on the Rights of the Child: freedom of expression for children

    from Part I - UN normative and institutional approaches to the protection of freedom of expression and information

    From: http// techiberation.com/2009\05\24\ coppa-the-neww-battle-over-privacy-age-verication.htm

    -Leslie A. Pappas, High-tech Harassment is Hitting Teens Hard, PHILA. INQUIRER, Jan. 2, 2005, at AI.

     -Livingstone S, Ólafsson K, Helsper EJ, Lupiáñez-Villanueva F, Veltri GA, Folkvord F (2017a) Maximizing opportunities and minimizing risks for children online: the role of digital skills in emerging strategies of parental mediation. J Commun 67https://doi.org/10.1111/jcom.12277

    Published online by Cambridge University Press: 05 June 2015 By Lucy Smith

    -Szoka, B (2009) COPPA 2.0 : The New Battle over Privacy, Age Verification Online Safety& Free Speech. Retrieved June 25, 2009

     

    References:

     

    1: alkutub

    • 'ahmad bin eabd aleaziz alhashimi: mustashar shareiun waqanunay, almukhadirat alraqmiati, 2019.
    • 'ahmad jalul, fawzi farahati: almukhadirat alraqamiati, khuturataha wasubul alwiqayat minha, majalat aldirasat walbuhuth alaijtimaeiati, jamieat alwadi, aljazayar, aleadad al'awala, ,2020.
    • 'usamat bin ghanim aleubaydii: jarimat aliastighlal aljinsii eabr shabakat aliantarnit dirasat qanuniat muqaranati, majalat alsharieat walqanun , aleadad (53) mujalad (27)-kaliat alqanun-jamieat al'iimarat alearabiat almutahidati, 2013m.
    • 'usamat husayn muhyi aldiyn eabdialeal: muajahat jarayim alastighlal aljinsii lil'atfal eabr shabakat alantirnti" dirasatan tahliliatan muqaranati" majalat albuhuth alqanuniat walaiqtisadiati, aleadadi,2021,77 m .
    • 'usamat diab: mafya almukhadirat wara' antishar almukhadirat alraqamiat litawsie nitaq tijaratihim waealayna alkhuruj min eaba'at rudud al'afeal 'iilaa 'iijra'at alhimayat walwiqayati, majalat al'anba'i, alkuayt 2014.
    • 'usamat yusuf 'abu alhajaaj : daliluk alshakhsiu 'iilaa ealam aliantirnti, dar nahdat misr liltibaeat walnashri, alqahirati, 1998m.
    • ala' klib: qanun himayat albayanat alshakhsiat fi daw' almaeayir alduwliati, muasasat huriyat alfikr waltaebiri,2021m.
    • 'ala' muhamad rahim hamaadi: aljarimat alsaybiraniat wamakhatiruha ealaa al'atfali: al'iishkaliaat walhulula: dirasat tahliliat fi daw' al'iihsayiyaat alduwliat walearabiat walwataniati, majalat kuliyat altarbiat lilbanati, jamieat baghdad, mujalad raqma28, aleadad 4, 2017.
    • aleasheash 'iishaq: himayat altifl min al'iijram alsiybiranii dirasat muqaranat mae alatifaqiaat alduwliati, almajalat aljazayiriat lileulum alqanuniat walsiyasiati, almujalad 57, aleudadu5, kuliyat alhuquq -jamieat aljazayir-2020m.
    • 'iilham altaalibi : khabirat bialnaanu tiknuluji, maqalatan bieunwan(kif nahmi al'atfal min astighlal suarihim ealaa almawaqie al'iibahiati, andibandint earabiat budkasti, 2022.
    • 'amirat eabdaleazim muhamad eabd aljawadi: almakhatir alsaybraniat wasubul muajahatiha fi alqanun alduwlii aleami, majalat alsharieat walqanuni, dumanhur ,aleadad alkhamis walthalathuna, aljuz' althaalitha,2020m.
    • 'iiad fatih ealaa alrafaei, 'a. nisrin jurj eisaa: almukhadirat alraqamiat 'anwaeaha wal'iidman ealaa musabbbaha, almarkaz alearabiu lilbuhuth alqanuniat walqadayiyati, bayrut.
    • budat muhamad: haqu altifl fi altaelim al'iiliktrunii wadawabit himayatih min makhatir almaelumatiati, hawliaat kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati, almujaladu(10), aleadad (1), jamieat muhamad bin 'ahmad wahran-aljazayi,2021m.
    • buezat didan: huriyat altaebir eind altifla, almajalat almutawasitat lilqanun walaiqtisadi, mujalad 3, aleadad 1,jamieat 'abu bakr bilqayd tilmsan-kiliat alhuquq waleulum alsiyasiati-almukhbir almutawasitii lildirasat alqanuniat, aljazayar, 2018.
    • buqrin eabd alhalimi: nahw mukafahat zahirat almukhadirat al'iiliktiruniati, majalat almustansiriat lildirasat alearabiat waldawliati, jamieat al'aghwati, aljazayari, aleadad 66, 2019m.
    • jamil eabdalbaqi alsaghir: aljawanib al'iijrayiyat lijarayim aliantirnti, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 2002m
    • husam aldiyn al'ahwani: alhaqu fi ahtiram alhayat alkhasati(alhaqi fi alkhususiati) dirasat muqaranati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati,1998m.
    • husam litafi: alhimayat alqanuniat libaramij alhasibi, dar althaqafati, alqahirati, 1987m.
    • hulmi rawuwf hamdan, muhamad shahin: altaelim al'iiliktruniu almutazamin mafhumuhu, 'ahamiyatuhu, 'atharuh ealaa tawjihat almuealimin waltalabat nahw altaelim waltaealumi, 2011.
    • khalid kazim 'abu duh : almukhadirat alraqmiatu, muqaranatan lilfahim, nadwatan hawl almukhadirat alraqamiat watathiriha ealaa alshabab alearabii, jamieat nayif alearabiat lileulum al'amniati, alriyad- alsaeudiat, 2016m.
    • khalid musaa altuwni: almuajahat aljinayiyat lizahirat altasalut al'iiliktrunii fi altashrieat aljinayiyat almuqaranatu, majalat alsharieat walqanun bitanta, jamieat al'azhar, aleadad 31, aljuz' al'awwli, 2016.
    • dalia yasri: bieunwani(taerif ealaa juhud aldawlat almisriat fi mukafahat zahira "altanmr" ) ,2020.
    • rzuq salmudi, linda rbayeat, hadil alrazi, eisam birahimati: almawqif almueasir liqawaeid alqanun alduwalii aleami min alhaqi fi alkhususiat fi aleasr alraqmi, majalat aljamieat alearabiat al'amrikiat lilbuhuthi- filastin almujalad (3), aleudad(2),2017m.
    • rsha khalil: jarayim aliastighlal aljinsii lil'atfal eabr alantirnta, majalat alfathi, aleadad (2), mujalad (10)kaliat alqanun-jamieat diali,2006m.
    • randa muhamad sayid 'ahmadu: alealaqat bayn almukhatatat almaerifiat allaatkifiat fi khidmat alfard wa'iidman al'aleab al'iilikturuniat ladaa eayinat min altaalibat aljamieiaati: dirasat tanabuwiyati, majalat dirasat fi alkhidmat aliajtimaeiat waleulum al'iinsaniati, aleadad 51, almujalada3, 2020m.
    • zruqi 'iibrahim: alhimayat alqanuniat min tathirat al'aleab alsalbiat alalkitruniati, alyawm aldirasia aliantirnit wahuquq altifl almunazam yawma: 4 fifri 2013.
    • zkaria' alshuwykhi: haqu alhayaat alkhasat lil'afrad fi aleasr alraqmi, rasad libaed mazahir aliaetida'i, majalat albahith lildirasat alqanuniat walqadayiyati, aleadad (32),2021m.
    • zinat saed nushi, bayraq husayn jumeat alrabiei: shabakat altawasul aliajtimaeii wahuriyat altaebir ean alhuquq alfardiat waltanawue aliajtimaeii, majalat albahith al'iielamii, aleadad 38, kuliyat al'iielami-jamieat baghdad,2017m.
    • sarat maqarani: jarimat aliastighlal aljinsii lil'atfal eabr alantirnti, risalat majstir, kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati, qism alhuquqi, jamieat alearabii bn mahidi, 'ami albawaqi, 2016.
    • salim muhamad sulayman al'uwjali: 'ahkam almasyuwliat aljinayiyat ean aljarayim alduwliat fi altashrieat alwadeiati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat eayn shams, 1997.
    • samih 'ahmad muhamad mutualiy alnajar: huriyat altaebir fi easr tiknulujia almaelumat fi daw' qawaeid alqanun alduwali, majalat alsharieat walqanuni, aleadadi34, aljuz' althaani, 2019m .
    • samiat shinar: faeaaliat altaelim al'iiliktrunii ean bued fi takwin dhawi alahtiajat alkhasati, majalat almuqadimat lildirasat alansaniat waliajtimaeiati, aleadad althaani, jamieat batnati,2017.
    • saamiat karlafih : haqu altifl fi altaelim bayn alaitifaqiaat alduwliat waltashrie aljazayirii, jamieat saed dihlb-alblidat,2013.
    • sahar fuad majid alnijar: jarimat altanamur al'iilikturuni(drasat muqaranatan fi alqanun aleiraqii wal'umi riki), almajalat al'akadimiat lilbahth alqanunii, almujalad 11, aleadadu4 ,2020.
    • smar khalil mahmud eabdallah: huquq altifl fi al'iislam walaitifaqiaat alduwaliati, risalat majistir, kuliyat aldirasat aleulya, jamieat alnajah alwataniata, nabuls-filistin,2003m.
    • sahir eadil aleatar: aljarayim almustahdathat dida al'atfal eabr alnuzum almaelumatiat tahlil nusus muhtawaa aitifaqiat bwdabist lilmawadi alkhadishih lihaya' altifl, almutamar al'iiqlimiu al'uwli-altifl alearabiu fi zili almutaghayirat almueasirati, markaz albuhuth waldirasat almutakamilati, jamieat eayn shams, 2004m.
    • shakir sulayman mahmud: haqu altifl aleiraqii fi altaelim wa'athar altaqadum altiknulujii ealayhi, majalat jamieat tikrit lilhuquq alsinahu(5) aleadad (1) aljuz' (2) ,jamieat jihan ,'arbili-aleiraq mi, 2020m
    • subhi alhimsani: 'arkan huquq al'iinsani, bahth muqaran fi alsharieat al'iislamiat walqawanin alhadithati, dar aleilm lilmalayin , bayrut,1979m.
    • tariq eafifi sadiq: alhimayat alqanuniat lihuquq altifl althaqafiat fi mujtamae almaelumat wahaqih fi altaewid eind alaietida' ealayha (altaelim walthaqafat alalkitruniatu-allaeib waltarfih-alhuiat althaqafiatu) dirasat muqaranat manshur fi dawriat alfikr alshurtii al'iimartiati. aleadad (95), almujalad 24, tishrin althaani 2015m
    • eadil eabdaleal 'iibrahim kharashi: 'iishkaliaat altaeawun alduwlii fi mukafahat aljarayim almaelumatiat wasubul altaghalub ealayha, kuliyat alsharieat walqanun bialqahirat almujalad 16, aleadad 1, 2014m.
    • eashur eisam eashur: alfada' al'iiliktruniu kasahat jadidat fi alsirae alduwali, shiuwn earabiatun, jamieat alduwal alearabiati-al'amanat aleamati, , 2021m .
    • eatif muhamad 'abu hirbida, 'a. najwan nabil birahmat: jarimat astighlal al'atfal jnsyan eabr al'iintirnti-dirasat fiqhiat muqaranat mae alqanun alwadei, majalat aljamieat al'iislamiat lildirasat alshareiat walqanuni, 2021m .
    • eayishat eabdallah, muhamad sulayman alnuwr: almukhadirat alraqamiat wa'atharaha ealaa maqsid aleaqla, dirasat maqasidiati, majalat albuhuth aleilmiat waldirasat al'iislamiati, kuliyat alsharieat waldirasat al'iislamiati, almujalad 11, aleadad 4, jamieat alshaariqat- alamarat,2019m
    • eabd aleaziz eabd alhadi mukhyamir: aitifaqiat huquq altifl khatwat lil'amam 'am 'iilaa alwara'i, majalat alhuquqi, alkuaytu, aleadad (3) mujalad (17) sanat 1993m.
    • eabdalhalim bushkiuat : himayat huquq altifl fi almawathiq al'iiqlimiat bayn takris alkhususiat wadaem alfaeiliati, majalat 'abhath qanuniat wasiasiatin, jamieat jijili-aljazayar, almujalad (5), aleadad (1), 2020m.
    • eabdalqadir eabd alhafiz alshaykhali: huquq altifl fi alsharieat al'iislamiat walnizam alsaeudii walmawathiq alduwliati, aleunikan lilnashri, altabeat al'uwlaa 2016, alriyad -alsaeudia.
    • eabdalmuhsin bin 'ahmad aleusaymii: altaelim al'iiliktruniu fi easr aleawlamat nahw ruyat mutakamilat liltaelim al'iiliktruni, mutamar altakhtit alastiratijii linuzum altaelim almaftuh wal'iiliktrunii-'itar liltamayuzu, jamieat eayn shams-markaz altaelim almaftuhi, almujalad 1, alqahirat,2006m.
    • esam muhamad rashid mansur: qawanin himayat khususiat al'atfal ealaa alaintirnit qira'at fi alqanun al'amrikiiCOPPA mae aistierad lilmawqif alearabii min mithl hadhih alqawanini, majalat dirasat almaelumati, aleadad 6, 2009. nushir ealaa almawqie alalkitrunii http://search.mandumah.com/Record/44521
    • faysal muhamad eali alshamri: altanamur bayn altahadiyat wafaq almuealajat alaistibaqiati, waraqat eamal euridat fi hiwar alsiyasat hawl altanamur waltelm....wtnyan....'iqlymyan,, almarkaz al'iiqlimii liltakhtit altarbawi, 2019m.
    • qasimi smir: almukafahat aldawliat walwataniat lil'iibahat al'iiliktruniat min manzur qanuni, almajalat alearabiat fi aleulum al'iinsaniat waliajtimaeiati, jamieat aljulfat -aljazayir , aleadad 32,mjalad (10), 2018 mi.
    • kamil eabd khalaf aleankud: haqu altifl fi daw' alaitifaqiaat alduwliat lieam 1989ma, majalat jamieat tikrit lileulum alqanuniat walsiyasiati, almujaladi4, aleadad 14, 1998m.
    • lilaa easmani, suhayb suhayl ghazi zamil: almusaeadat alqadayiyat alduwaliat aliat lilhusul ealaa aldalil alalkitrunii ,majalat alqanun walmujtamae walsultatu, almujalad 9, aleadad (2), jamieat wahran, aljazayar, 2020m.
    • lindat sharabishat: alsiyasat alduwliat walaqalimiat fi majal mukafahat aljarimat al'iiliktruniati. aliaitijahat alduwliat fi mukafahat aljarimat al'iiliktruniati, majalat dirasat wa'abhathi, jamieat aljulfat , aljazayir, 2009m.
    • muhamad 'ahmad almieadawi: himayat alkhususiat almaelumatiat lilmustakhdim eabr shabakat mawaqie altawasul aliajtimaei-dirasat muqaranatan, majalat kuliyat alsharieat walqanun bitanta, , mujaladi(33), aleadad (4), 2018m.
    • muhamad khalid shaeban: 'iidman almukhadirat alraqmiat bayn alfiqh al'iislamii wa'ahl alkhibrat dirasat muqaranatan eind almueasirina, kuliyat aldirasat al'iislamiat walearabiat lilbanin bidusuq,2019.
    • muhamad salam madkur: almadkhal lilfiqh aliaslamii, dar alkitaab alhadithi, alqahirati,2005m.
    • muhamad eabdalmuhsin almuqatie : himayat alhayaat alkhasat lil'afrad wadamanatuha fi muajahat alhasub alaly, altabeat al'uwlaa, matbueat jamieat alkuayti,1992.
    • muhamad ghali sharidat aleanbari: tatawur alhimayat alqanuniat lihuquq altifl fi alqanun alduwali, majalat kuliyat alhuquq lilbuhuth alqanuniat walaiqtisadiati, aleadadi1 ,kuliyat alhuquq -jamieat al'iiskandariati,2018m.
    • mistafaa sabri mahmud eatiat: alhuquq walhuriyaat alsiyasiat lilmar'at bayn alnuzum alwadeiat walsharieat al'iislamiat -dirasat nazariat watatbiqiat muqaranati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi- jamieat eayn shams ,2010m,
    • nadiat alyatim: huquq altifl bialaitihad al'uwrubiyi -dirasat tahliliat fi alyat alhimayat alqanuniat walastiratijiati, majalat alhuquq waleulum al'iinsaniati, jamieat zayaan eashur bialjilfati, aljazayar, mujalad 14,a lieadad 3, 2021.
    • nasimat silini : huquq altifl fi almawathiq walaitifaqiaat alduwliat waliat himayatiha, majalat 'akadimian lileulum alsiyasiati, almujalad 6, aleadad 3, kuliyat alhuquqi, jamieat hasibat bin bu eali shalaf, 2020.
    • nasralidayn mansar-sayf aldiyn eian: alhimayat alqanuniat liltifl min alastighlal aljinsii eabr alaintirnit dirasat wasfiat muqaranatan bayn altashrieat alduwliat waltashrie aljazayirii, majalat aldirasat walbuhuth aliansaniati, aljazayir , mujalad 2, aleadad 8, 2018m.
    • hashim fath allah eabdalrahman eabdaleiz yaz : huquq al'iinsan alraqamiat kamutatalib liltahawul alraqamii alaman, majalat 'iibdaeat tarbawiat , rabitat altarbawiiyn alearabi, aleadad 18, 2021m .
    • hudaa rashid: zahirat altaharush aljinsii bial'atfali('asbab-almazahiri-alealaji), almaktabat aleasriatu, bayrut, 2012m.
    • hind najib: altaeawun alqadayiyu alduwliu fi majal aljarimat alalkitruniati, almajalat aljinayiyat alqawmiata, almujalad 59, aleadad (2), eam 2016
    • wisam nueman 'iibrahim alsaedi: alhuquq alraqamiat waliat alhimayat alduwaliat almuqararat laha fi li'iitar alqanun alduwalii lihuquq alansan, kuliyat alhuquqi, jamieat almusil-aleiraqi,2019m.
    • wsim husam aldiyn al'ahmad: himayat huquq altifl fi daw' 'ahkam alsharieat alaslamiat walaitifaqiaat alduwaliati, manshurat alhalabii alhuquqiati, bayrut, 2009.
    • yasir muhamad allamaei: almuajahat aljinayiyat lizahirat altanamur al'iiliktrunii fi daw' alsiyasat altashrieiat alhadithati, majalat ruh alqanuni, kuliyat alhuquq aleadad 95, jamieat tanta , 2021m.
    • yminat bilghuli: makhatir almukhadirat alraqmiat waghiab altashrieat alqanuniati, majalat almujtamae walriyadat , aleadad 1, mujalad (5),aljazayir 2022m.
    • yusif alshaykh yusif hamzat, mahmud 'ahmad aleata'i: aljarimat al'iiliktruniat fi almujtamae alkhalijii wakayfiat muajahataha, mujamae albuhuth waldirasati, 'akadimiat alsultan qabws lieulum alshurtati, nazwaa-saltanat eaman, albahth alfayiz bialmarkaz al'awal fi musabaqat jayizat al'amir nayif bin eabdialeaziz lilbuhuth al'amniat lieam 2015m, 2016m,

    2: almawathiq walaitifaqiaat alduwlia:

    • atifaqiat budabist lieam 2001.
    • atifaqiat hazr aliatijar bialbashar wastighlal daearat alghayr lieam 1949m
    • aitifaqiat huquq altifl alaitifaqiat alduwaliat alati aietumidat min qibal aljameiat aleamat lil'umam almutahidat fi 20 min tishrin alawil lieam 1989m
    • aitifaqiat huquq altifla, altaeliq aleamu raqm 13(2011) haqi altifl fi altaharur min jamie 'ashkal aleunf , lajnat al'umam almutahidat 2011.
    • aitifaqiat huquq altifla, altaeliq aleamu raqm 25(2021) bishan huquq altifl fima yataealaq bialbiyat alraqmii.
    • astiratijiat alyunisif lihimayat altifl , 2021-2030.
    • alaitifaqiat al'amrikiat lihuquq al'iinsani1969m
    • aliatifaqiat al'amrikiat lihuquq al'iinsan lisanat 1969mi.
    • aliatifaqiat al'uwrubiyat lihuquq al'iinsan sanat 1950.
    • aliatifaqiat al'uwrubiyat lihuquq al'iinsan eam 1950m
    • alatifaqiat aldawliat lihuquq al'ashkhas dhawi al'iieaqat 2007m
    • al'iielan alealamiu lihuquq al'iinsan eam 1948m.
    • altaeliq aleamu raqm 25(2021) bishan huquq altifl fima yataealaq bialbiyat alraqamia
    • aleahd aldawliu lilhuquq almadaniat walsiyasiat eam 1966m
    • alqanun almadanii almisriu raqm 131 lisanat 1948m.
    • allaayihat aleamat lihimayat albayanatiGDPR -alaitihad al'uwrbiyi , albarlaman al'uwrubiyu walmufawadiat al'uwrubiya
    • almithaq alkanadii lilhuquq walhuriyaat lieam 1961m
    • huquq altifl fi alqanun alduwlii lihuquq altifl walqanun aliatihadii raqamu(3) lisanat 2016(wdima)
    • qanun altifl almisrii raqm 12 lisanat 1996 walmueadal bialqanun 126 lisana .
    • qanun raqm 2016/679, 27 abril 2016 bishan himayat al'ashkhas altabieiiyn fima yataealaq bimuealajat albayanat alshakhsiat wahuriyat naql hadhih albayanat wa'iilgha' alqanun 46/95/EC
    • katib huzmat aliastiratijiaat alsabe -INSPIRE-, munazamat alsihat alealamiati, eam 2018m.
    • majlis aljamieat alearabiat ealaa mustawaa alqimat alearabiat bimujib qararih raqm 283 ealaa aleaqd alearabii lilmueaqin khilal alfatrat min 2004-2013
    • munazamat aliantirbul fi muajahat aljarayim almaelumatiat lihimayat al'atfal 1998m.
    • mithaq altifl alearabii, wahu mithaq tabie lijamieat alduwal alearabiati, faqad aietamad majlis aljamieat mithaq huquq altifl alearabii eam 1983m,