أولا: التاريخ والعلوم الشرعية:
- ابن الأثير: الكامل في التاريخ، تحقيق عمر عبد السلام تدمري، دار الكتاب العربي، الطبعة الثالثة، 1997م.
- ابن تغري بردي، أبو المحاسن الحنفي: النجوم الزاهرة في ملوك مصر والقاهرة، قدَّم لهُ وعلَّق عليه: مُحمَّد حُسين شمسُ الدين، دار الكتب العلمية، بيروت، ط1/1413هــ-1992م.
- ابن رشد، محمد بن محمد (الجد): البيان والتحصيل، تحقيق محمد حجي وأحمد الشرقاوي إقبال، دار الغرب الإسلامي، بيروت، ط1/1422هــ-2001م.
- ابن رشد، محمد بن محمد (الحفيد): بداية المجتهد، مطبعة الحلبي، مصر، ط4/1395هــ-1975م.
- ابن سعد: الطبقات الكبرى، تحقيق محمد عبد القادر عطا، دار الكتب العلمية، بيروت، ط2/1418هــ-1997م.
- ابن عابدين: حاشية رد المحتار، دار الفكر، بيروت، ط2/1996م.
- ابن قدامة، موفق الدين: المغني، دار إحياء التراث العربي، بيروت، ط1/1405هــ-1985م.
- ابن كثير: البداية والنهاية، تحقيق: د. عبد الله التركي، مركز البحوث والدراسات العربية والإسلامية بدار هجر، القاهرة، ط1/1998م.
- ابن مفلح، برهان الدين: المبدع شرح المقنع، دار عالم الكتب سنة 2003م.
- ابن هشام، عبد الملك الحميري: السيرة النبوية، تحقيق: مصطفى السقا وآخرون، مطبعة الحلبي، مصر، ط2/1375هــ1953م.
- البلاذري: فتوح البلدان، تحقيق رضوان محمد رضوان، دار الكتب العلمية، الطبعة الأولى، سنة 1987م.
- بهرام، تاج الدين: الشامل في فقه الإمام مالك، تحقيق: أحمد نجيب، مركز نجيبويه، مصر، ط1/1429هــ-2008م.
- الخرشي: شرح مختصر خليل، المطبعة الأميرية، مصر، سنة 1317هــ، (د.ط).
- الخطيب الشربيني: مغني المحتاج، تحقيق علي معوض وعادل عبد الموجود، دار الكتب العلمية، بيروت، ط1/1994م.
- الدسوقي، محمد بن أحمد: الحاشية على الشرح الكبير، دار إحياء الكتب العربية، د.ط.ت.
- الرجراجي: مناهج التحصيل، تحقيق أحمد علي والدمياطي، دار ابن حزم، بيروت، ط1/1428هــ-2007م.
- الرملي، شهاب الدين: نهاية المحتاج إلى شرح المنهاج، دار الكتب العلمية، بيروت، ط3/1424هـــ2003م.
- الزحيلي، محمد مصطفى: إحياء الأرض الموات، مركز النشر العلمي جامعة الملك عبد العزيز، المملكة العربية السعودية، ط1/1410هــ-1990م.
- السرخسي: المبسوط، دار المعرفة، بيروت، سنة 1398هــ-1978م.
- الطبري، محمد بن جرير: تاريخ الأمم والملوك، تحقيق محمد أبو الفضل إبراهيم، دار المعارف، بيروت، ط2/1960م.
- الطبري، محمد بن جرير: جامع البيان عن تأويل آي القرآن، تحقيق: عبد الله التركي، دار هجر، مصر، ط1/1422هــ-2001م.
- طقُّوش، مُحمَّد سُهيل: تاريخ المماليك في مصر وبلاد الشام، دار النفائس، بيروت، ط4/1436هــ-2015م.
- العسقلاني، ابن حجر: فتح الباري بشرح صحيح البخاري، تحقيق: عبد العزيز بن عبد الله بن باز، المكتبة السلفية (د.ط.ت).
- عليش، محمد بن أحمد المالكي: منح الجليل في شرح مختصر الشيخ خليل، دار الفكر، بيروت، ط1/1404هــ-1984م.
- العيني، بدر الدين الحنفي: عقائد الجمان في تاريخ أهل الزمان، تحقيق: مُحمَّد مُحمَّد أمين، الهيئة المصرية العامة للكتاب، القاهرة، ط1/1987.
- فؤاد زكريا: نقد الاستشراق وأزمة الثقافة العربية المعاصرة: دراسة في المنهج، مؤسسة هنداوي، القاهرة، ط1/2019م.
- الفيروز آبادي: القاموس المحيط، تحقيق محمد نعيم العرقسوسي، مؤسسة الرسالة، بيروت، ط8/1426هــ-2005م.
- القاسم، أبو عبيد ابن سلام: كتاب الأموال، تحقيق سيد رجب، دار الهدي النبوي بمصر ودار الفضيلة بالرياض، ط1/1428هــ-2007م.
- القاضي عبد الوهاب: التلقين، تحقيق محمد بوخبزة الحسني، دار الكتب العلمية، ط1/1425هــ-2004م.
- القاضي عياض: إكمال المعلم بفوائد مسلم، تحقيق يحيى إسماعيل، دار الوفاء، مصر، ط1/1419هــ-1998م.
- القرافي، شهاب الدين: الفروق، تحقيق خليل المنصور، دار الكتب العلمية، بيروت، ط1/1418هــ-1998م.
- الكاساني أبو بكر بن مسعود: بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع، دار الكتب العلمية، بيروت، ط2/1406هــ1986م.
- محمد حسني يوسف: موسوعة الفرق والمذاهب المسيحية، الدار العالمية للكتب والنشر، مصر، ط1/2011.
- محمد المزوغي: في نقد الاستشراق: المحور أركون/صالح، أفريقيا الشرق، الدار البيضاء: ط1/2017م.
- المراكشي، ابن عذاري: البيان المغرب، تحقيق بشار عواد معروف، دار الغرب الإسلامي، تونس، ط1/1424هــ-2013م).
- المقري، أحمد بن محمد التلمساني: نفح الطيب، تحقيق إحسان عباس، دار صادر بيروت (د.ط.ت).
- الموصلي، عبد الله بن محمود الحنفي، الاختيار لتعليل المختار، مع تعليقات الشيخ محمود أبو دقيقة، دار الكتب العلمية، بيروت (د.ط.ت).
- النووي، المجموع شرح المهذب، الطبعة المنيرية، مصر (د.ت).
- الهمذاني، رشيدُ الدين فضل الله، جامع التواريخ، الإيلخانيون، تاريخ هولاكو، دار إحياء الكتب العربية، مصر؛ ط1/1960م.
- الواقدي، محمد بن عمر: فتوح الشام، تحقيق: عبد اللطيف عبد الرحمن، دار الكتب العلمية: بيروت، ط1/1997م.
- يحياوي جمال: سقوط الأندلس ومأساة الأندلسيين، طبعة الجزائر، سنة 2004.
ثانيا: القانون والعلاقات الدولية:
- أبو الوفاء أحمد: النظرية العامة للقانون الدولي الإنساني: في القانون الدولي وفي الشريعة السلامية، دار النهضة العربية، القاهرة: الطبعة الأولى (د.ت).
- أحمد سرحال: قانون العلاقات الدولية، المؤسسة الجامعية للدراسات والنشر والتوزيع، بيروت، 1993 (د.ط).
- الأسطل، إسماعيل أحمد: حقوق الإنسان والقانون الإنساني بين الشريعة والقانون، الجامعة الإسلامية غزة، فلسطين، ط1/1425-2005م.
- بكتيه، ج ان س: القانون الدولي الإنساني وحماية ضحايا الحرب، إصدار اللجنة الدولية للصليب الأحمر، جنيف، سويسرا، 1989م (د.ط).
- جولي، سعيد سـالم: المدخل لدراسة القانون الدولي الإنساني، دار النهضـة العربيـة، القاهرة، مصر، 2003م (د.ط).
- الحسين شكراني: تناقضات القانون الدولي مدخل تحليلي، ص153 (مركز دراسات الوحدة العربية، بيروت، ط1/2019).
- حماد، كمال: النزاع المسلح والقانون الدولي العام، تقـديم جـورج ديـب، المؤسسـة الجامعية للدراسات والنشر والتوزيع، بيروت، لبنان، سنة 1997م (د.ط).
- حيدر، علي: درر الحكام شرح مجلة الأحكام، تعريب المحامي فهمي الحسيني، دار الكتب العلمية، بيروت، لبنان (د.ط.ت).
- خالدي رشيد: مستقبل القدس العربية، النشرة البريطانية لشؤون الشرق الأوسط، المجلد. 19، العدد. 2، سنة 1992.
- خلف، عبد الباسط: فلسطين في 3 أشهر: مجازر ومجاعة في غزة، مجلة الدراسات الفلسطينية، العدد 138، سنة 2024م.
- شهاب، مفيد: دراسات في القانون الدولي الإنساني: تقديم د. مفيد شهاب اللجنة الدولية للصليب الأحمر، دار المستقبل العربي، القاهرة، ط1/2000م.
- عامر، صلاح: مقدمة لدراسـة قانون النزاعات المسـلحة، دار الفكر العربي، القاهرة، مصـر، ط1/1976م.
- عبد الحميد، محمد سامي وآخرون: أصول القانون الدولي العام (مجموع بحوث)، دار المطبوعات الجامعية، الإسكندرية، مصر، ط5/1996م.
- عبد الرؤوف بورزق، وإسماعيل دبش: الاحتلال والحياد في القانون الدولي الإنساني، مجلة السياسة العالمية، المجلد7، العدد2، سنة 2023.
- عتلم، شريف: محاضرات في القانون الدولي الإنساني، دار المستقبل العربي، القاهرة مصر، ط3/2003م.
- علوان، محمد يوسف: الجرائم ضد الإنسانية، بحث مقدم إلى الندوة العلمية حول المحكمة الجنائية الدولية: تحدي الحصانة، نشرة اللجنة الدولية للصليب الأحمر، دمشق، 3 – 4 تشرين الثاني، سنة
- علي سيد حسن: المدخل إلى علم القانون-الكتاب الثاني: نظرية الحق، دار النهضة العربية، مصر، سنة 1989 (د.ط).
- علي، ماجد إبراهيم: قانون العلاقات الدولية في السلم والحرب، (دون دار نشر)، سنة 1993 (د.ط.ت).
- العلي، محمد بن غانم: أسرى الحرب الدواعي الإنسانية والأبعاد القانونية، الهلال الأحمر القطري، 2003م.
- عواشريه رقية: حماية المدنيين والأعيان المدنية في النزاعات المسلحة غير الدولية، رسالة دكتوراه، جامعة عين شمس، القاهرة، مصر، سنة 2001.
- اللجنة الدولية للصليب الأحمر: احترام القانون الدولي الإنساني وكفالة احترامه، الاتحاد البرلماني الدولي، جنيف، سويسرا، سنة 1999م.
- اللجنة الدولية للصليب الأحمر: القواعد الأساسية لاتفاقيات جنيف وبروتوكوليها الإضافيين، جنيف، سويسرا، ط4/1999م.
- مجلة الأحكام العدلية: بعناية بسام الجابي، (قانون عثماني مستمد من الفقه الحنفي)، دار ابن حزم، بيروت، ط1/1424هــ.
- وائل حلاق: قصور الاستشراق: منهج في نقد العلم الحداثي، الشبكة العربية للأبحاث والنشر، بيروت، ط1/2019م.
ثالثا: القصاصات والتقارير الإخبارية:
- 11/02/2007: تقرير إخباري (إنجليزية):
"Jewish Inroads in Muslim Quarter"
("الغزوات والصولات اليهودية في القدس الشرقية")
منشور على الموقع الرسمي لصحيفة واشنطن بوست، تمت معاينته بتاريخ 13/11/2024 على الرابط:
https://washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/02/10/AR2007021001571.html
- 18/06/2023: قصاصة إخبارية (عربية):
"الآثار العراقية: عرض لوح منقوش بنص مسماري استعاده العراق من إيطاليا"
بعد 4 عقود من اختفائه
منشور على الموقع الرسمي لهيئة الإذاعة البريطانية تمت معاينته بتاريخ: 13/11/2024 على الرابط:
https://www.bbc.com/arabic/middleeast-65944713
- 21/05/2020: قصاصة إخبارية (عربية):
"لوح يحمل نصا من ملحمة جلجامش موضع معركة قانونية في الولايات المتحدة"
منشور على الموقع الرسمي لهيئة الإذاعة البريطانية تمت معاينته بتاريخ 13/11/2024 على الرابط:
https://www.bbc.com/arabic/world-52746729
- 23/01/2021: مقال إخباري (عربية):
"جوامع صدام حسين في العراق: تحف معمارية تخفي أسرار الصراع"
منشور على الموقع الرسمي لقناة الجزيرة القطرية تمت معاينته بتاريخ 13/11/2024على الرابط:
https://is.gd/1oisp8
- 24/04/2016: قصاصة إخبارية (عربية):
"مساجد أهل السنة في العراق تحت أيدي المليشيات الشيعية"
منشور على موقع "دليل المساجد" تمت معاينته بتاريخ: 11/11/2024 على الرابط:
https://daleelalmasjed.com/art.php?id=1010101395
- شتنبر 2006: قصاصة إخبارية (عربية):
"عمل انتقامي: قصف محطة توليد الكهرباء في قطاع غزة وتبعاته"
منشور على الموقع الرسمي لمركز المعلومات الإسرائيلي لحقوق الإنسان في الأراضي المحتلة (بتسيلم)
تمت معاينته بتاريخ 13/11/2024 على الرابط:
https://www.btselem.org/publications/summaries/200609_act_of_vengeance
- 15/07/2010: قصاصة إخبارية (إنجليزية):
"House-by-house struggle for East Jerusalem"
(منزل بمنزل: كفاح من أجل القدس الشرقية)
منشور على الموقع الرسمي لهيئة الإذاعة البريطانية تمت معاينته بتاريخ 13/11/2024 على الرابط:
https://www.bbc.com/news/world-middle-east-10656890
- 07/11/2023: قصاصة إخبارية (إنجليزية):
"Basic Law: Jerusalem, Capital of Israel"
(القانون الأساسي: القدس عاصمة لإسرائيل)
منشور على الموقع الرسمي للمركز القانوني لحقوق الأقلية العربية في الأراضي المحتلة (عدالة)
تمت معاينته بتاريخ 13/11/2024 على الرابط:
https://www.adalah.org/en/law/view/520
رابعا: الاتفاقيات والمواثيق والأحكام الدولية:
- نظام روما الأساسي للمحكمة الجنائية الدولية صدر في يوليوز سنة 1998 ودخل حيّز التنفيذ في أبريل سنة 2002.
- المبادئ الأساسية بشأن الحق في الانتصاف والجبر لضحايا الانتهاكات الجسيمة للقانون الدولي لحقوق الإنسان والانتهاكات الخطيرة للقانون الإنساني الدولي اعتماد لجنة الأمم المتحدة لحقوق الإنسان عدد E/CN.4/RES/2005/35 لسنة 2005؛ واعتماد الجمعية العامة للأمة المتحدة عدد 2006A/RES/60/147 لسنة 2006.
- اتفاقية الأمم المتحدة لحصانة الدول وممتلكاتها من الولاية القضائية، اعتمدت للتصديق والانضمام بموجب قرار الجمعية العامة للأمم المتحدة رقم 59/38 المؤرخ في 2 دجنبر 2004.
- حكم قضائي دولي من محكمة العدل الدولية بتاريخ 3 فبراير 2012 بين ألمانيا وإيطاليا مع تدخل اليونان، منشور ضمن مجموع أحكام محكمة العدل الدولية لسنة 2012 (الإصدار الرسمي).
- اتفاقية حماية حقوق الإنسان في نطاق مجلس أوروبا (الاتفاقية الأوروبية لحقوق الإنسان: روما 1950)
- اتفاقية الدول الأمريكية لحقوق الإنسان والضمانات الأساسية (سان خوسيه 1969)
- البروتوكول التكميلي لمحكمة العدل بالمجموعة الاقتصادية لدول غرب أفريقيا (2005)
- بروتوكول 2008 المعني بالنظام الأساسي للمحكمة الأفريقية للعدالة وحقوق الإنسان
- اتفاقية لاهاي بتاريخ 18 أكتور 1907 الخاصة باحترام قوانين وأعراف الحرب البرية.
- اتفاقيات جنيف الأربع لسنة 1949م وبروتوكولاتها الإضافية لسنة 1977.
- إعلان سان بطرسبرج لعام 1868م بشأن حظر استعمال بعض القذائف في وقت الحرب.
- لائحة لاهاي الملحقة باتفاقية لاهاي الرابعة لعام 1907م المتعلقة بقوانين الحرب البرية وأعرافها والبروتوكول الإضافي الخاص بها.
- اتفاقية حماية الأعيان الثقافية في حالة النزاع المسلح لسنة 1954 وبروتوكولاتها الإضافية.
خامسا: المراجع الأجنبية:
- Aubrey Russell Vine:
The Nestorian Churches: A Concise History, Independent Press.
- Bustamente PEREZ:
Compenido de Historia de Espana. Perez (Madrid, 1952).
- Maalouf, Amin:
"The Crusades Through Arab Eyes", 1986.
- Marmoral Carvajal:
Rebellon y Castigo de Los Moriscos del reinada degranada (Madrid, 1946).
- Randall Lesaffer:
“Peace Treaties and International Law in European History: From the Late Middle Ages to World War One” Cambridge University Press, 2004.
- Richard Foltz:
Religions of the Silk Road, New York: Palgrave Macmillan, 2010.
References:
1: altaarikh waleulum alshareia:
- abn al'athira: alkamil fi altaarikhi, tahqiq eumar eabd alsalam tadamuri, dar alkitaab alearabii, altabeat althaalithati, 1997m.
- abin tughri bardi, 'abu almahasin alhanafii: alnujum alzaahirat fi muluk misr walqahirati, qdam lh welaq ealayhi: muhmad husyn shms aldiyn, dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta1/1413h-1992m.
- abn rushdi, muhamad bin muhamad (aljid): albayan waltahsili, tahqiq muhamad hajiy wa'ahmad alsharqawi 'iiqbalu, dar algharb al'iislamii, bayrut, ta1/1422h-2001m.
- abn rushdi, muhamad bin muhamad (alhafidi): bidayat almujtahidi, matbaeat alhalbi, masri, ta4/1395h-1975m.
- abn saedu: altabaqat alkubraa, tahqiq muhamad eabd alqadir eataa, dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta2/1418h-1997m.
- abin eabidin: hashiat radu almuhtari, dar alfikri, bayrut, ta2/1996m.
- abn qadamat, muafaq aldiyn: almaghni, dar 'iihya' alturath alearabii, bayrut, ta1/1405h-1985m.
- abin kathir: albidayat walnihayatu, tahqiqu: da. eabd allah alturki, markaz albuhuth waldirasat alearabiat wal'iislamiat bidar hijar, alqahirati, ta1/1998m.
- abin muflihi, burhan aldiyn: almubdie sharh almuqaniei, dar ealam alkutub sanat 2003m.
- abin hisham, eabd almalik alhamyri: alsiyrat alnabawiatu, tahqiqu: mustafaa alsaqaa wakhrun, matbaeat alhalbi, masri, ta2/1375h1953m.
- albaladhiri: fatuh albildan, tahqiq ridwan muhamad ridwan, dar alkutub aleilmiati, altabeat al'uwlaa, sanatan 1987ma.
- bahram, taj aldiyn: alshaamil fi fiqh al'iimam malk, tahqiqi: 'ahmad najib, markaz najibuyhi, masr, ta1/1429h-2008m.
- alkharshi: sharh mukhtasar khalil, almatbaeat al'amiriatu, masr, sanat 1317h, (du.ta).
- alkhatib alshirbini: mughaniy almuhtaji, tahqiq ealii mueawad waeadil eabd almawjudi, dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta1/1994m.
- aldisuqi, muhamad bn 'ahmadu: alhashiat ealaa alsharh alkabira, dar 'iihya' alkutub alearabiati, du.ta.t.
- alrajraji: manahij altahsili, tahqiq 'ahmad ealiin waldimyati, dar aibn hazma, birut, ta1/1428h-2007m.
- alrimli, shihab aldiyn: nihayat almuhtaj 'iilaa sharh alminhaji, dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta3/1424h2003m.
- alzuhayli, muhamad mustafaa: 'iihya' al'ard almawati, markaz alnashr aleilmii jamieat almalik eabd aleaziza, almamlakat alearabiat alsueudiatu, ta1/1410h-1990m.
- alsarukhisi: almabsuta, dar almaerifati, bayrut, sanat 1398h-1978m.
- altabri, muhamad bin jirir: tarikh al'umam walmuluki, tahqiq muhamad 'abu alfadl 'iibrahim, dar almaearifi, bayrut, ta2/1960m.
- altabri, muhamad bin jirir: jamie albayan ean tawil ay alquran, tahqiqu: eabd allah alturki, dar hijir, masr, ta1/1422h-2001m.
- tquwsh, muhmad suhyl: tarikh almamalik fi misr wabilad alshaami, dar alnafayisi, bayrut, ta4/1436h-2015m.
- aleasqalani, abn hajar: fath albari bisharh sahih albukhari, tahqiqu: eabd aleaziz bin eabd allh bin bazi, almaktabat alsalafia (du.ti.t).
- ealish, muhamad bin 'ahmad almaliki: manah aljalil fi sharh mukhtasar alshaykh khalil, dar alfikri, bayrut, ta1/1404h-1984m.
- aleayni, badr aldiyn alhanafii: eaqayid aljuman fi tarikh 'ahl alzamani, tahqiqu: muhmad muhmad 'amin, alhayyat almisriat aleamat lilkitabi, alqahirati, ta1/1987.
- fuad zakaria: naqd alaistishraq wa'azmat althaqafat alearabiat almueasirati: dirasat fi almanhaji, muasasat hindawi, alqahirat, ta1/2019m.
- alfiruz abadi: alqamus almuhayti, tahqiq muhamad naeim aleirqasusi, muasasat alrisalati, bayrut, ta8/1426h-2005m.
- alqasama, 'abu eubayd abn salami: kitab al'amwali, tahqiq sayid rajaba, dar alhady alnabawii bimisr wadar alfadilat bialriyad, ta1/1428h-2007m.
- alqadi eabd alwahaabi: altalqina, tahqiq muhamad bukhibzat alhasni, dar alkutub aleilmiati, ta1/1425hi-2004m.
- alqadi eiad: 'iikmal almuealim bifawayid muslmin, tahqiq yahyaa 'iismaeil, dar alwafa'i, masr, ta1/1419h-1998m.
- alqarafi, shihab aldiyn: alfuruqu, tahqiq khalil almansurin, dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta1/1418h-1998m.
- alkasani 'abu bakr bin maseud: badayie alsanayie fi tartib alsharayiea, dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta2/1406h1986m.
- muhamad husni yusif: mawsueat alfiraq walmadhahib almasihiatu, aldaar alealamiat lilkutub walnashri, masri, ta1/2011.
- muhamad almuzughi: fi naqd aliastishraqi: almihwar 'arkun/salih, 'afriqia alsharqa, aldaar albayda': ta1/2017m.
- almarakishi, abn eadhari: albayan almaghribi, tahqiq bashaar eawaad maerufun, dar algharb al'iislami, tunis, ta1/1424h-2013ma).
- almaqariy, 'ahmad bin muhamad altilmsani: nafah altayb, tahqiq 'iihsan eabaas, dar sadir bayrut (du.ti.t).
- almusli, eabd allah bin mahmud alhanafii, alaikhtiar litaelil almukhtari, mae taeliqat alshaykh mahmud 'abu daqiqata, dar alkutub aleilmiati, bayrut (du.ti.t).
- alnnwwiu, almajmue sharh almuhadhabi, altabeat almuniriati, misr (da.t).
- alhamadhani, rshyd aldiyn fadl allah, jamie altawarikhi, al'iilkhanyun, tarikh hulaku, dar 'iihya' alkutub alearabiati, masr; ta1/1960m.
- alwaqidi, muhamad bn eumra: fatuh alshaami, tahqiqu: eabd allatif eabd alrahmanu, dar alkutub aleilmiati: bayrut, ta1/1997m.
- yhiawi jamal: suqut al'andalus wamasat al'andalsiina, tabeat aljazayir, sanat 2004.
2: alqanun walelaqat aldawlia:
- 'abu alwafa' 'ahmadu: alnazariat aleamat lilqanun alduwalii al'iinsanii: fi alqanun alduwalii wafi alsharieat alsalamiati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati: altabeat al'uwlaa (di.t).
- 'ahmad sarhal: qanun alealaqat alduwliati, almuasasat aljamieiat lildirasat walnashr waltawziei, bayrut, 1993 (du.ta).
- al'ustal, 'iismaeil 'ahmadu: huquq al'iinsan walqanun al'iinsaniu bayn alsharieat walqanuni, aljamieat al'iislamiat ghazat, filastin, ta1/1425-2005m.
- bikitih, j an sa: alqanun alduwlii al'iinsaniu wahimayat dahaya alharba, 'iisdar allajnat alduwliat lilsalib al'ahmar, jinif, suisra, 1989m (du.ta).
- juli, saeid salmu: almudkhal lidirasat alqanun alduwalii al'iinsanii, dar alnahdat alearabiti, alqahirata, masr, 2003m (du.ta).
- alhusayn shakrani: tanaqudat alqanun alduwlii madkhal tahlili, sa153 (markaz dirasat alwahdat alearabiati, bayrut, ta1/2019).
- hmad, kamali: alnizae almusalah walqanun alduwaliu aleami, taqadim jawrj dibi, almuasasat aljamieiat lildirasat walnashr waltawzie, bayrut, lubnan, sanatan 1997m (du.ta).
- haydar, ealay: darar alhukaam sharh majalat al'ahkami, taerib almuhami fahmi alhusayni, dar alkutub aleilmiati, bayrut, lubnan (du.ti.t).
- khalidi rashid: mustaqbal alquds alearabiat, alnashrat albiritaniat lishuuwn alsharq al'awsata, almujaladi. 19, aleadad. 2, sanat 1992.
- khalafa, eabd albasti: filastin fi 3 'ashhuru: majazir wamajaeat fi ghazati, majalat aldirasat alfilastiniati, aleadad 138, sanat 2024m.
- shhab, mufidi: dirasat fi alqanun alduwalii al'iinsanii: taqdim da. mufid shihab allajnat alduwaliat lilsalib al'ahmaru, dar almustaqbal alearabii, alqahirati, ta1/2000m.
- eamir, salah: muqadimat lidirasit qanun alnizaeat almuslahati, dar alfikr alearabii, alqahirati, musar, ta1/1976m.
- eabd alhamidi, muhamad sami wakhrun: 'usul alqanun alduwalii aleami (majmue buhuth), dar almatbueat aljamieiati, al'iiskandariata, masr, ta5/1996m.
- eabd alrawuwf burzqu, wa'iismaeil dibsh: alaihtilal walhiad fi alqanun alduwalii al'iinsanii, majalat alsiyasat alealamiati, almujaladi7, aleudadu2, sanat 2023.
- etlima, sharif: muhadirat fi alqanun alduwalii al'iinsanii, dar almustaqbal alearabii, alqahirat masr, ta3/2003m.
- ealwan, muhamad yusif: aljarayim dida al'iinsaniati, bahath muqadam 'iilaa alnadwat aleilmiat hawl almahkamat aljinayiyat alduwaliati: tahadiy alhasanati, nashrat allajnat alduwaliat lilsalib al'ahmaru, dimashqa, 3 - 4 tishrin althaani, sanat 2001.
- eali sayid hasan: almadkhal 'iilaa eilm alqanun-alkitab althaani: nazariat alhaq, dar alnahdat alearabiati, masr, sanat 1989 (du.ta).
- eali, majid 'iibrahim: qanun alealaqat alduwliat fi alsilm walharbi, (dun dar nashri), sanat 1993 (du.ti.t).
- aleali, muhamad bin ghanima: 'asraa alharb aldawaei al'iinsaniat wal'abead alqanuniati, alhilal al'ahmar alqatiria, 2003m.
- eawasharih raqiatu: himayat almadaniiyn wal'aeyan almadaniat fi alnizaeat almusalahat ghayr alduwliati, risalat dukturah, jamieat eayn shams, alqahirat, masr, sanatan 2001.
- allajnat alduwliat lilsalib al'ahmar: aihtiram alqanun alduwalii al'iinsanii wakafalat aihtiramihi, alaitihad albarlamaniu alduwali, jinif, suisra, sanat 1999m.
- allajnat alduwliat lilsalib al'ahmaru: alqawaeid al'asasiat liaitifaqiaat jinif waburutukuliha al'iidafiiyn, jinif, suisra, ta4/1999m.
- majalat al'ahkam aleadliati: bieinayat basaam aljabi, (qaanun euthmaniun mustamadun min alfiqh alhanafii), dar aibn hazma, bayrut, ta1/1424h.
- wayil halaqi: qusur aliastishraqi: manhaj fi naqd aleilm alhadathii, alshabakat alearabiat lil'abhath walnushri, bayrut, ta1/2019m.
3: alqusasat waltaqarir al'iikhbaria:
- 11/02/2007: taqrir 'iikhbariun ('iinjiliziatun):
"Jewish Inroads in Muslim Quarter" ("alghazawat walsawlat alyahudiat fi alquds alsharqiati") manshur ealaa almawqie alrasmii lisahifat washintun bust, tamat mueayanatuh bitarikh 13/11/2024 ealaa alraabiti:
https://washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/02/10/AR2007021001571.html
- 18/06/2023: qusasat 'iikhbaria (erabia): "alathar aleiraqiatu: earad lawh manqush binasin mismariin aistieadah aleiraq min 'iitalia" baed 4 euqud min aikhtifayih manshur ealaa almawqie alrasmii lihayyat al'iidhaeat albiritaniat tamat mueayanatuh bitarikhi: 13/11/2024 ealaa alraabti:
https://www.bbc.com/arabic/middleeast-65944713
- 21/05/2020: qusasat 'iikhbaria (erabia): "luwh yahmil nasana min malhamat jiljamish mawdie maerakat qanuniat fi alwilayat almutahidati" manshur ealaa almawqie alrasmii lihayyat al'iidhaeat albiritaniat tamat mueayanatuh bitarikh 13/11/2024 ealaa alraabiti:
https://www.bbc.com/arabic/world-52746729
- 23/01/2021: maqal 'iikhbariun (erabia): "jawamie sadaam husayn fi aleiraqi: tuhifu miemariat tukhfi 'asrar alsiraei" manshur ealaa almawqie alrasmii liqanaat aljazirat alqatariat tamat mueayanatuh bitarikh 13/11/2024ealaa alraabti:
https://is.gd/1oisp8
- 24/04/2016: qusasat 'iikhbaria (erabia): "masajid 'ahl alsunat fi aleiraq taht 'aydi almilishiat alshiyeiati" manshur ealaa mawqie "dalil almasajidi" tamat mueayanatuh bitarikhi: 11/11/2024 ealaa alraabti: https://daleelalmasjed.com/art.php?id=1010101395
- shtinbar 2006: qusasat 'iikhbaria (erabiatun): "eamil aintiqami: qasf mahatat tawlid alkahraba' fi qitae ghazat watabieatihi" manshur ealaa almawqie alrasmii limarkaz almaelumat al'iisrayiylii lihuquq al'iinsan fi al'aradi almuhtala (btsilm) tamat mueayanatuh bitarikh 13/11/2024 ealaa alraabti:
https://www.btselem.org/publications/summaries/200609_act_of_vengeance
- 15/07/2010: qusasat 'iikhbaria ('iinjiliziatun):
"House-by-house struggle for East Jerusalem" (minzil bimanzili: kifah min 'ajl alquds alsharqiiti) manshur ealaa almawqie alrasmii lihayyat al'iidhaeat albiritaniat tamat mueayanatuh bitarikh 13/11/2024 ealaa alraabiti:
https://www.bbc.com/news/world-middle-east-10656890
- 07/11/2023: qusasat 'iikhbaria ('iinjiliziatun):
"Basic Law: Jerusalem, Capital of Israel" (alqanun al'asasii: alquds easimatan li'iisrayiyl) manshur ealaa almawqie alrasmii lilmarkaz alqanunii lihuquq al'aqaliyat alearabiat fi al'aradi almuhtala (eadala) tamat mueayanatuh bitarikh 13/11/2024 ealaa alraabti:
https://www.adalah.org/en/law/view/520
4: alitifaqiaat walmawathiq wal'ahkam alduwlia:
- nizam ruma al'asasi lilmahkamat aljinayiyat alduwaliat sadar fi yulyuz sanatan 1998 wadakhal hyz altanfidh fi 'abril sanatan 2002.
- almabadi al'asasiat bishan alhaqi fi alaintisaf waljabr lidahaya alaintihakat aljasimat lilqanun alduwalii lihuquq al'iinsan walaintihakat alkhatirat lilqanun al'iinsanii alduwalii aietimad lajnat al'umam almutahidat lihuquq al'iinsan eadad E/CN.4/RES/2005/35 lisanat 2005; waietimad aljameiat aleamat lil'umat almutahidat eadad 2006A/RES/60/147 lisanat 2006.
- aitifaqiat al'umam almutahidat lihasanat alduwal wamumtalakatiha min alwilayat alqadayiyati, aietumidat liltasdiq walaindimam bimujib qarar aljameiat aleamat lil'umam almutahidat raqm 59/38 almuarikh fi 2 dajanbar 2004.
- hukum qadayiyun duliun min mahkamat aleadl alduwliat bitarikh 3 fibrayir 2012 bayn 'almania wa'iitalia mae tadakhul alyunan, manshur dimn majmue 'ahkam mahkamat aleadl alduwaliat lisanat 2012 (al'iisdar alrasmii).
- aitifaqiat himayat huquq al'iinsan fi nitaq majlis 'uwrubaa (alaitifaqiat al'uwrubiyat lihuquq al'iinsani: ruma 1950)
- aitifaqiat alduwal al'amrikiat lihuquq al'iinsan waldamanat al'asasia (san khusih 1969)
- albrutukul altakmiliu limahkamat aleadl bialmajmueat alaqtisadiat lidual gharb 'afriqya (2005)
- brutukul 2008 almaeniu bialnizam al'asasii lilmahkamat al'afriqiat lileadalat wahuquq al'iinsan
- atifaqiat lahay bitarikh 18 'uktur 1907 alkhasat biahtiram qawanin wa'aeraf alharb albariati.
- atifaqiaat jinif al'arbae lisanat 1949m waburutukulatiha al'iidafiat lisanat 1977.
- 'iielan san butrisburj lieam 1868m bishan hazr aistiemal baed alqadhayif fi waqt alharba.
- layihat lahay almulhiqat biaitifaqiat lahay alraabieat lieam 1907m almutaealiqat biqawanin alharb albariyat wa'aerafiha walburutukul al'iidafii alkhasi baha.
- aitifaqiat himayat al'aeyan althaqafiat fi halat alnizae almusalah lisanat 1954 waburutukulatiha al'iidafiati.