العصمة ودورها في المنظور الأصولي / Infallibility and its Role in the Fundamentalist Perspective

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

جامعة الأزهر - كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات

المستخلص

بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على أشرف المرسلين وبعد ... فهذا بحث في العصمة ودورها في المنظور الأصولي تناولت فيه مجالات العصمة والمسائل المتعلقة بها وهو موضوع تناوله علماء الكلام في مباحث النبوات وتكلم عنه علماء الأصول لإثبات حجية السنة كما تحدثوا عنه في باب الإجماع لأن عصمة الأمة سبيل لحجيته كما كان لها أثر في مسائل أصولية أخرى.
ولم تثبت العصمة لغير الأنبياء فكل أفراد البشر معرضون للخطأ والزلة ودعوى المخالفين ليس لها برهان من النصوص الشرعية بل هي مجرد تصور وأوهام لا صحة لها؛ فكل كلام منه المقبول والمردود إلا ما صدر عن النبي صلى الله عليه وسلم لعصمته فينتفي غلو الشيعة للأئمة، وتنتفي حجية الإلهام لغير الأنبياء كما عند بعض الصوفية.
وقد تناولت تلك الدراسة في مقدمة وتهميد وثلاثة فصول المقدمة شملت أهمية الموضوع، وأسباب اختياره، والدراسات السابقة، والخطة، ومنهج البحث، وتناولت في التمهيد مفهوم العصمة وما يتعلق بها من عصمة الأنبياء مبينة ما يجب لهم وما يمتنع عليهم، وتناولت في الفصل الأول عصمة الشريعة وما يترتب عليها، والفصل الثاني في عصمة النبي صلى الله عليه وسلم وما يترتب عليها، والفصل الثالث عصمة الأمة وما يترتب عليها، والفصل الرابع في عصمة آحاد الأمة، ثم عقبته بأهم نتائج البحث والتوصيات.
 
In the name of Allah, the Most Gracious, the Most Merciful. All praise is due to Allah, Lord of the Worlds, and may peace and blessings be upon the most noble of messengers. This research examines infallibility ('Iṣmah) and its role in Islamic legal theory (uṣūl al-fiqh), addressing the domains of infallibility and related issues. The topic has been treated by scholars of Islamic theology ('ilm al-kalām) in their discussions of prophethood, while scholars of legal methodology have employed it to establish the authoritative status of the Sunnah, particularly in their treatment of scholarly consensus (ijmā'), where the ummah's collective infallibility serves as the foundation for its probative value.
Infallibility is divinely granted only to prophets. All other human beings remain susceptible to error, negligence, and moral lapses. Opposing claims lack substantiation from revealed texts, representing mere conjectures without validity. All human discourse remains subject to critical evaluation except the pronouncements of the Prophet (peace be upon him), whose infallibility renders his statements categorically authoritative. This doctrinal position simultaneously negates both the Shī'a's theological exaggeration concerning their imams and the Sufi assertion of binding spiritual inspiration (ilhām) for non-prophets.
The study comprises: an introduction outlining the research's significance, selection criteria, prior scholarship, methodology, and structure; a conceptual preface analyzing infallibility with particular attention to prophetic infallibility's necessary and impossible attributes; three substantive chapters treating respectively: first the infallibility of divine legislation (Shari'ah), second the Prophet's infallibility, and third the communal infallibility of the ummah; followed by a fourth chapter examining individual infallibility claims; concluding with principal findings and recommendations.

الكلمات الرئيسية


  • إتحاف ذوي البصائر بشرح روضة الناظر، د. عبد الكريم النملة، دار العاصمة، الرياض، ط: الأولى، 1996م.
  • إجمال الإصابة في أقوال الصحابة. خليل بن كيكلدي العلائي (ت: 761هــ)، ت: د. محمد سليمان الأشقر، الناشر: جمعية إحياء التراث الإسلامي الكويت، ط: الأولى1407هـ.
  • إحكام الفصول في أحكام الأصول. أبو الوليد سليمان بن خلف الباجي (ت: 474هــ) تحقيق: عبد الله الجبوري، مؤسسة الرسالة، ط: الأولى1989م.
  • آداب الفتوى والمفتي والمستفتي. محيي الدين يحيى بن شرف النووي (ت:676) ت: بسام عبد الوهاب الجابي، الناشر: دار الفكر دمشق، ط: الأولى،
  • إرشاد الفحول إلى تحقيق الحق من علم الأصول. محمد بن علي الشوكاني، تحقيق: الشيخ داود أحمد عناية، الطبعة: الأولى، دار الكتاب العربي، دمشق 1999م.
  • أصول السرخسي، محمد بن أحمد بن أبي سهل السرخسي، الطبعة: الأولى، دار الكتب العلمية - بيروت لبنان 1414هــ- 1993م.
  • أصول الفقه لابن مفلح، شمس الدين محمد بن مفلح المقدسي الراميني الصالحي، تحقيق: د. فهد بن محمد السدحان، الطبعة: الأولى، مكتبة العبيكان،1999م.
  • الأعلام. خير الدين بن محمود الزركلي، الناشر: دار العلم للملايين، ط:15، 2002م.
  • إعلام الموقعين عن رب العالمين. محمد بن أبي بكر بن قيم الجوزية ت: أبو عبيدة مشهور، دار ابن الجوزي للنشر والتوزيع، السعودية، ط: الأولى 1423هـ.
  • أفعال الرسول صلى الله عليه وسلم ودلالتها على الأحكام الشرعية، محمد بن سليمان الأشقر، ط: السادسة، الناشر مؤسسة الرسالة ببيرت،2003م.
  • الإبهاج في شرح المنهاج. علي بن عبد الكافي السبكي، وولده تاج الدين عبد الوهاب السبكي، ت: د. أحمد جمال الزمزمي - الدكتور نور الدين صغيري، الطبعة: الأولى، دار البحوث للدراسات الإسلامية وإحياء التراث، 2004م.
  • الإحكام في أصول الأحكام، علي بن أحمد بن سعيد بن حزم الأندلسي (ت: 456هــ)، تحقيق: أحمد محمد شاكر، دار الآفاق الجديدة، بيروت.
  • الإحكام في أصول الأحكام، علي بن أبي علي بن محمد الآمدي، تحقيق: عبد الرزاق عفيفي، المكتب الإسلامي، بيروت- لبنان.
  • الأصل الجامع لإيضاح الدرر المنظومة في سلك جمع الجوامع، حسن بن عمر بن عبد الله السيناوني المالكي، ط: الأولى، مطبعة النهضة، تونس 1928م.
  • الأصول من علم الأصول، محمد بن صالح بن محمد العثيمين (ت: 1421هــ)، دار ابن الجوزي، الطبعة: الرابعة، 1430هــ - 2009م.
  • الاعتصام، إبراهيم بن موسى اللخمي الغرناطي الشاطبي (المتوفى: 790هــ)، تحقيق: سليم بن عيد الهلالي، دار ابن عفان، السعودية، ط: الأولى1992م.
  • الأم. محمد بن إدريس بن الشافعي، دار المعرفة، بيروت، 1990م.
  • الأنجم الزاهرات على حل ألفاظ الورقات. شمس الدين محمد بن عثمان المارديني (ت 871هــ)، ت: عبد الكريم بن على النملة، مكتب الرشد بالرياض1999م.
  • البحر المحيط في أصول الفقه، أبو عبد الله بدر الدين الزركشي، الطبعة: الأولى، الناشر: دار الكتبي، 1414هــ - 1994م.
  • البرهان في أصول الفقه، إمام الحرمين أبو المعالي عبد الملك الجويني، تحقيق: صلاح بن محمد بن عويضة، الطبعة: الأولى، دار الكتب العلمية بيروت،1997م.
  • التبصرة في أصول الفقه. لأبي إسحاق الشيرازي، ت: د محمد حسن هيتو، الناشر: دار الفكر بدمشق، ط: الأولى 1403.
  • التحبير شرح التحرير في أصول الفقه. علاء الدين علي بن سليمان المرداوي، ت: د. عبد الرحمن الجبرين، وآخرون، الطبعة: الأولى، مكتبة الرشد الرياض2000م.
  • التحرير والتنوير، محمد الطاهر بن محمد الطاهر بن عاشور التونسي، الدار التونسية للنشر تونس، 1984هــ.
  • التحصيل من المحصول، سراج الدين محمود الأرْمَوي، ت: د: عبد الحميد أبو زنيد، الطبعة: الأولى، الناشر مؤسسة الرسالة ببيروت، 1408هــ - 1988م.
  • التحقيق والبيان في شرح البرهان. على بن إسماعيل الإبياري (ت:616هـ) تحقيق على بسام الجزار، الناشر: دار الضياء -الكويت، الطبعة الأولى 2013هـ.
  • التعريفات، علي بن محمد الشريف الجرجاني، تحقيق: جماعة من العلماء بإشراف الناشر، الطبعة: الأولى، دار الكتب العلمية بيروت لبنان، 1983م.
  • التقرير والتحبير، شمس الدين محمد بن محمد المعروف بابن أمير حاج، الطبعة: الثانية، دار الكتب العلمية، 1403هــ - 1983م.
  • التعريفات الفقهية، محمد عميم الإحسان المجددي البركتي، دار الكتب العلمية (نقلا عن الطبعة القديمة في باكستان)، الطبعة: الأولى، 1424هــ - 2003م.
  • التلخيص الحبير في تخريج أحاديث الرافعي الكبير. ابن حجر العسقلاني (ت 852هــ)، ت: أبوة عاصم حسن عباس، مؤسسة قرطبة بمصر، ط: الأولى1995م.
  • التلخيص في أصول الفقه، أبو المعالي عبد الملك الجويني (ت: 478هــ) ت: عبد الله جولم النبالي وبشير أحمد العمري، دار البشائر الإسلامية، بيروت، 1996م.
  • التلويح على التوضيح لمتن التنقيح في أصول الفقه، سعد الدين مسعود بن عمر التفتازاني (ت793هـ) ت: زكريا عميرات، ط: الأولى، دار الكتب العلمية بيروت،1996م.
  • التمهيد في أصول الفقه. أحمد بن الحسن الكلوذاني (ت510هــ) ت: مفيد أبو عمشة، مركز البحث العلمي وإحياء التراث، جامعة أم القرى، ط: الأولى1985م.
  • التوضيح لمتن التنقيح، عبيد الله بن مسعود (ت 747هـ)، مطبوع مع حاشية التلويح على التوضيح، تحقيق: زكريا عميرات، ط: الأولى، دار الكتب العلمية بيروت1996م.
  • الثبات والشمول في الشريعة الإسلامية. د. عابد بن محمد السفياني، مكتبة المنارة، مكة المكرمة، الطبعة: الأولى، 1408هـ - 1988م.
  • الحاصل من المحصول، تاج الدين الأرموي (ت: 653هـ)، تحقيق: د. عبد السلام محمود أبو ناجي، منشورات جامعة قار يونس، بنغازي، 1994م.
  • الدرر اللوامع في شرح جمع الجوامع. شهاب الدين بن إسماعيل الكوراني (ت893هــ)، ت: سعيد المجيدي، الناشر: الجامعة الإسلامية، المدينة المنورة - 2008م.
  • الردود والنقود شرح مختصر ابن الحاجب. محمد بن محمود البابرتى (ت786). ت: ضيف الله العمري، ترحيب الدوسري، ط: مكتبة الرشد، ط: الأولى 2005.
  • الرسالة، محمد بن إدريس الشافعي (ت: 204هـ)، تحقيق: أحمد شاكر، مكتبه الحلبي، مصر، الطبعة: الأولى، 1358هــ - 1940م.
  • الشفا بتعريف حقوق المصطفى. عياض بن موسى اليحصبي (ت: 544هــ) مع الحاشية (مزيل الخفاء عن ألفاظ الشفاء) للشمني، دار الفكر الطباعة والنشر والتوزيع 1988م.
  • الصحاح. إسماعيل بن حماد الجوهري، تحقيق: أحمد عبد الغفور، دار العلم للملايين بيروت، الطبعة: الرابعة1407هــ - 1987م.
  • الضروري في أصول الفقه، أبو الوليد محمد بن رشد الحفيد (ت: 595هــ)، تحقيق: جمال الدين العلوي، دار الغرب الإسلامي بيروت، ط: الأولى، 1994م.
  • العدة في أصول الفقه. القاضي أبو يعلى الفراء (ت: 458هـ)، ت: د أحمد بن علي المباركي، جامعة الملك محمد بن سعود الإسلامية، ط: الثانية، 1990م.
  • العقيدة الإسلامية وأساسها. د:عبد الرحمن الميداني، دار القلم بدمشق، الطبعة الرابعة عشرة.
  • الغيث الهامع شرح جمع الجوامع. ولي الدين أبي زرعة بن عبد الرحيم العراقي (ت: 826هــ) ت: محمد تامر حجازي، دار الكتب العلمية، الطبعة: الأولى2004م.
  • الفائق في أصول الفقه. صفي الدين محمد بن عبد الرحيم الهندي (ت 715هـ) تحقيق: محمود نصار، الناشر: دار الكتب العلمية بيروت، ط: الأولى2005.
  • الفصل في الملل والأهواء والنحل. على بن أحمد بن حزم، الناشر مكتبة الخانجي، القاهرة.
  • الفصول في الأصول. أحمد بن علي الرازي، الناشر: وزارة الأوقاف الكويتية، ط:الثانية1994م.
  • الفقيه والمتفقه. أبو بكر أحمد بن علي الخطيب البغدادي (ت 463هـ)، ت: أبو عبد الرحمن عادل بن يوسف الغرازي، دار ابن الجوزي – السعودية، ط: الثانية1421هـ.
  • الفكر السامي في تاريخ الفقه الإسلامي، محمد بن الحسن الحجوي (ت: 1376هـ)، دار الكتب العلمية – بيروت – لبنان، ط: الأولى، 1995م.
  • الفوائد السنية في شرح الألفية، شمس الدين محمد البرماوي (ت831هـ)، تحقيق: عبد الله موسى، الناشر: مكتبة التوعية الإسلامية للتحقيق والنشر، مصر، وهي: طبعة خاصة بمكتبة دار النصيحة، بالمدينة النبوية، الطبعة: الأولى، 2015م.
  • القطعية من الأدلة الأربعة، محمد دمبي دكوري، عمادة البحث العلمي بالجامعة الإسلامية، المدينة المنورة، المملكة العربية السعودية، ط: الأولى، 1420هـ.
  • الكافي شرح البزودي، الحسين بن علي السِّغْنَاقي (ت711هـ)، تحقيق: فخر الدين قانت، مكتبة الرشد للنشر والتوزيع، الطبعة: الأولى، 2001م.
  • الكفاية في الهداية. نور الدين أحمد بن محمود الصابونى (ت:580هــ) تحقيق: د.محمد أروتشى، الناشر دار ابن حزم، الطبعة الأولى 1435هــ،2014م.
  • الكليات، أبو البقاء أيوب بن موسى الحسيني الكفوي، تحقيق: عدنان درويش - محمد المصري، نشر: مؤسسة الرسالة بيروت، 1998م.
  • اللباب في علوم الكتاب. سراج الدين عمر بن علي النعماني (ت775هـ) تحقيق: الشيخ عادل عبد الموجود وعلي معوض، دار الكتب العلمية، بيروت ط: الأولى.
  • اللمع في أصول الفقه، أبو إسحاق الشيرازي , دار الكتب العلمية، ط: الثانية، 2003م .
  • المحصول في أصول الفقه. أبو بكر محمد بن العربي (ت543هـ) تحقيق: حسين البدري، سعيد فودة، دار البيارق عمان، ط: الأولى، 1999م.
  • المحصول. محمد بن عمر بن الحسن التيمي الرازي (ت606هـ)، تحقيق:د. طه جابر العلواني، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة: الثالثة، 1418هــ - 1997م.
  • المحكم والمحيط الأعظم، أبو الحسن بن سيده (ت: 458هـ)، نشر معهد المخطوطات العربية، القاهرة، ط: الثانية، 1424هـ - 2003م.
  • المختصر في أصول الفقه على مذهب الإمام أحمد بن حنبل. علاء الدين ابن اللحام البعلي (ت803هـ)، تحقيق: د. محمد مظهر بقا، الناشر: جامعة الملك عبد العزيز - مكة المكرمة.
  • المخصص. علي بن إسماعيل بن سيده المرسي، (ت458هـ)، تحقيق: خليل إبراهيم جفال، دار إحياء التراث العربي بيروت، الطبعة: الأولى1417هـ - 1996م.
  • المسامرة في شرح المسايرة في علم الكلام، كمال الدين بن أبي شريف المقدسي (ت: 906هـ)، المطبعة الكبرى الأميرية ببولاق، مصر، ط: الأولى1317هـ.
  • المستدرك على الصحيحين. أبو عبد الله الحاكم (ت405هـ) تحقيق: عبد القادر عطا، دار الكتب العلمية بيروت، ط: الأولى 1990م.
  • المستصفى في علم الأصول. محمد بن محمد الغزالي (ت505هـ)، تحقيق: محمد بن سليمان الأشقر، الناشر: مؤسسة الرسالة، بيروت، الطبعة: الأولى1997م.
  • المسودة في أصول الفقه، مجد الدين عبد السلام بن تيمية (ت652هـ)، وأضاف إليها الأب: عبد الحليم بن تيمية (ت682هــ)، ثم أكملها الابن الحفيد: أحمد بن تيمية (728هـ)، تحقيق: محمد محيي الدين عبد الحميد، الناشر: دار الكتاب العربي.
  • المعتمد في أصول الفقه، محمد بن علي الطيب أبو الحسين البصري (ت436هـ)، ت: خليل الميس، الناشر: دار الكتب العلمية – بيروت، الطبعة: الأولى1403هـ.
  • المعجم الكبير. سليمان بن أحمد بن مطير الطبراني، تحقيق: حمدي عبد المجيد، النشر مكتبة ابن تيمية بالقاهرة، الطبعة الثانية.
  • المعونة في الجدل، أبو إسحاق الشيرازي (ت: 476هـ)، ت: د. علي عبد العزيز العميريني، جمعية إحياء التراث الإسلامي الكويت، ط: الأولى1407هـ.
  • المقاصد الحسنة في الأحاديث المشتهرة، شمس الدين عبد الرحمن السخاوي (ت: 902هـ)، دار الكتب العلمية بيروت، ط: الأولى، 1979م.
  • المقاصد العامة للشريعة الإسلامية، د. يوسف حامد العالم، الدار العالمية للكتاب الإسلامي، ط: الثانية، 1994م.
  • الملل والنحل. أبو الفتح محمد بن أحمد الشهرستاني (ت:548) الناشر دار المعرفة ببيروت، تحقيق: أمير على، محمد على فاعور، الطبعة: الثالثة.
  • المنثور في القواعد الفقهية. أبو عبد الله بدر الدين محمد بن عبد الله بن بهادر الزركشي (ت794هـ)، وزارة الأوقاف الكويتية، ط: الثانية، 1985م.
  • المنخول من تعليقات الأصول. محمد بن محمد الغزالي (ت505هــ)، تحقيق: د. محمد حسن هيتو، دار الفكر المعاصر- بيروت، ط: الثالثة، 1998م.
  • المنقذ من الضلال، أبو حامد بن محمد الغزالي الطوسي (ت: 505هـ)، بقلم: الدكتور عبد الحليم محمود، دار الكتب الحديثة، مصر.
  • الموافقات. للشاطبي (ت790هــ) ت: أبو عبيدة مشهور، دار ابن عفان، ط1، 1997م.
  • الهادي في علم الكلام. جلال الدين عمر بن محمد بن عمر الخبازي (ت:691هــ) تحقيق: د: عبد الله محمد إسماعيل، الناشر: دار الإمام الرازي، القاهرة، ط: الأولى..
  • الواضح في أصول الفقه. علي بن عقيل بن محمد البغدادي (ت513هـ)، تحقيق: د. عبد المحسن التركي، الناشر مؤسسة الرسالة بيروت، ط: الأولى1999م.
  • الوصول إلى الأصول، أحمد بن على بن برهان البغدادي (ت: 518هـ)، تحقيق: عبد الحميد أبو زنيد، مكتبة المعارف الرياض، 1983م.
  • القواعد. أبو بكر بن محمد تقى الدين الحصني (ت:829هـ) ت: د. عبد الرحمن الشعلان، د. جبريل البصيلي، الناشر: مكتبة الرشد بالرياض، ط : الأولى1997 م.
  • إيضاح المحصول من برهان الأصول. أبو عبد الله المازري (536 هـ)، تحقيق: د. عمار الطالبي، دار الغرب الإسلامي، الطبعة: الأولى.
  • إيقاظ همم أولي الأبصار للاقتداء بسيد المهاجرين والأنصار، صالح بن محمد العَمْري الفُلَّاني (ت: 1218هـ)، دار المعرفة – بيروت، 1398هـ.
  • بداية المجتهد ونهاية المقتصد، أبو الوليد محمد بن أحمد بن رشد القرطبي (ت595هـ)، الناشر: دار الحديث القاهرة، 1425هــ - 2004م.
  • بديع النظام (نهاية الوصول إلى علم الأصول) مظفر الدين أحمد الساعاتي (ت:694هـ) تحقيق سعد بن غرير السلمي، رسالة دكتوراه في جامعة أم القرى، 1985م.
  • بذل النظر في الأصول. العلاء الأسمندي (ت: 552هـ)، تحقيق: د. محمد زكي عبد البر، مكتبة التراث القاهرة، ط: الأولى1412هـ - 1992م.
  • بهجة النفوس في شرح رسالة العروس في علم أصول الفقه، صلاح عوّاد جمعة عبد اللّه، الأصل لسماحة شيخنا الفذّ عبد العزيز بن سالم السامرائي رحمه الله (د.ط)
  • بيان المختصر شرح مختصر ابن الحاجب. شمس الدين محمود الأصفهاني (ت749هـ) تحقيق: محمد مظهر بقا، دار المدني، السعودية، ط: الأولى1986م.
  • تاج العروس من جواهر القاموس، محمد بن محمد بن عبد الرزاق الحسيني (ت1205هـ)، تحقيق: مجموعة من المحققين، الناشر: دار الهداية.
  • تحرير المنقول وتهذيب علم الأصول. علاء الدين المرداوي(ت885هـ) ت: عبد الله هاشم، د. هشام العربي، وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامية، قطر، ط: الأولى2013م.
  • تحفة الأحوذي بشرح جامع الترمذي، محمد المباركفوري (ت: 1353هـ)، ت: عبد الوهاب عبد اللطيف، المكتبة السلفية، المدينة المنورة، ط: الثانية، 1963م.
  • تحفة المسؤول في شرح مختصر منتهى السول. أبو زكريا الرهوني (ت773هـ)، ت: د. الهادي بن الحسين، يوسف الأخضر، دار البحوث للدراسات الإسلامية وإحياء التراث دبي، ط: الأولى، 1422هـ - 2002م.
  • تخريج الفروع على الأصول. شهاب الدين بن بختيار الزنجاني (ت656هـ)، تحقيق: د. محمد أديب صالح، مؤسسة الرسالة بيروت، ط: الثانية،1398هـ.
  • تشنيف المسامع بجمع الجوامع. بدر الدين الزركشي، تحقيق: د سيد عبد العزيز - د عبد الله ربيع، الناشر: مكتبة قرطبة للبحث العلمي وإحياء التراث ط: الأولى1998م.
  • تقريب الوصول إلى علم الأصول. أبو القاسم ابن جزي (ت741هـ)، تحقيق: محمد حسن محمد، دار الكتب العلمية، بيروت، ط: الأولى، 1424هـ - 2003م.
  • تقويم الأدلة في أصول الفقه.عبد الله بن عمر الدبوسي الحنفي (ت430هـ)، تحقيق: خليل محيي الدين الميس، دار الكتب العلمية، الطبعة: الأولى، 2001م.
  • تيسير التحرير، محمد أمين بن محمود البخاري المعروف بأمير بادشاه الحنفي (ت972هـ)، ط: مصطفى البابي الحلبي مصر، 1351هــ - 1932م.
  • تيسير الوصول إلى منهاج الأصول. (المختصر) كمال الدين محمد بن محمد ابن إمام الكاملية (ت874هـ)، ت: د. عبد الفتاح الدخميسي، دار الفاروق الحديثة للطباعة والنشر, القاهرة، الطبعة: الأولى، 1423هــ - 2002م.
  • جامع العلوم في اصطلاحات الفنون. القاضي عبد النبي الأحمد نكري (ت ق 12هـ)، تعريب: حسن هاني فحص، دار الكتب العلمية –ببيروت، ط: الأولى، 2000م.
  • جامع بيان العلم وفضله، ابن عبد البر بن عاصم النمري (ت: 463هـ)، تحقيق: أبو الأشبال الزهيري، دار ابن الجوزي، السعودية، ط: الأولى، 1994م.
  • حاشية البناني. للعلامة عبد الرحمن بن جاد الله البناني (ت1198هـ)، على شرح جلال الدين المحلي على جمع الجوامع، ط: دار الفكر، 1982م.
  • حاشية التوضيح والتصحيح لمشكلات كتاب التنقيح على شرح تنقيح الفصول في الأصول الطاهر بن عاشور، مطبعة النهضة تونس، ط: الأولى1341هـ.
  • حاشية الروض المربع شرح زاد المستقنع. عبد الرحمن بن قاسم النجدي، الطبعة الأولى 1397هـ.
  • حاشية العطار للشيخ حسن بن محمد العطار (ت1250هـ)، على شرح الجلال المحلي على جمع الجوامع، ط: دار الكتب العلمية.
  • حاشية النفحات على شرح الورقات، الشيخ أحمد عبد اللطيف الجاوي، على شرح الجلال المحلي على الورقات، مطبعة: مصطفى الحلبي1937م.
  • خلاصة علم الكلام. د. عبد الهادي الفضلي، مؤسسة دار معارف الفقه الإسلامي، ط: الثالثة، 1428هـ 2007م.
  • رد المحتار على الدر المختار، ابن عابدين (ت: 1252هـ)، والدر المختار للحصكفي شرح تنوير الأبصار للتمرتاشي، دار الفكر - بيروت، ط: الثانية، 1992م.
  • رسالة العكبري في أصول الفقه. الحسن بن شهاب العكبري (ت428هـ)، ت: بدر بن ناصر السبيعي، لطائف لنشر الكتب والرسائل العلمية، الكويت، ط: الأولى2017م.
  • رفع النقاب عن تنقيح الشهاب. أبو عبد الله الحسين الشوشاوي (ت899هـ)، ت: د. أَحمد السراح، د. عبد الرحمن الجبرين، الناشر مكتبة الرشد بالرياض، ط: الأولى2004م.
  • روضة الناظر وجنة المناظر في أصول الفقه. موفق الدين عبد الله بن قدامة (ت620هـ)، مؤسسة الريان للطباعة والنشر، الطبعة: الثانية، 2002م.
  • سلاسل الذهب. بدر الدين محمد بن بهادر الزركشي (ت794هــ) تحقيق: محمد المختار الشنقيطي، المدينة المنورة ط: الثانية2002م.
  • سنن ابن ماجة. أبو عبد الله محمد بن يزيد القزويني (ت173هـ)، تحقيق: شعيب الأرناؤوط وآخرون، دار الرسالة العالمية، ط: الأولى،2009م.
  • سنن أبى داود. سليمان بن الأشعث السجستانى (ت:275هــ) تحقيق: محمد محى الدين، النشر المكتبة العصرية ببيروت.
  • سنن الترمذي. محمد بن عيسى بن الضحاك الترمذي (ت279هـ)، تحقيق: أحمد شاكر، الناشر مطبعة مصطفى الحلبي، ط: الثانية، 1395هـ - 1975م.
  • شرح العضد على مختصر ابن الحاجب. عضد الدين الإيجي (ت 756هـ)، ومعه حاشية التفتازاني وحاشية الشريف الجرجاني، وحاشية أبو الفضل الجيزاوي، ت: محمد حسن إسماعيل، دار الكتب العلمية بيروت، ط: الأولى، 2004م.
  • شرح الكوكب الساطع نظم جمع الجوامع (الجليس الصالح النافع بتوضيح معاني الكوكب الساطع)، علي بن آدم الولوي، مكتبة ابن تيمية، ط: الأولى، 1998م.
  • شرح الكوكب المنير. محمد بن أحمد الفتوحي (ت972هـ)، تحقيق: محمد الزحيلي ونزيه حماد، مكتبة العبيكان، الطبعة: الثانية، 1997م.
  • شرح اللمع. أبو إسحاق إبراهيم الشيرازي (ت476هـ)، تحقيق: عبد المجيد تركي، دار الغرب الإسلامي، الطبعة الأولى: 1408هـ - 1988م.
  • شرح المحلي على جمع الجوامع. جلال الدين محمد المحلي (ت 864هــ) مطبوع مع حاشية العطار، الناشر: دار الكتب العلمية، وحاشية البناني، ط: دار الفكر1982م.
  • شرح المعالم في أصول الفقه. شرف الدين ابن التلمساني (ت: 644هـ) ت: عادل أحمد عبد الموجود، علي محمد معوض، الناشر عالم الكتب ببيروت، الأولى1999م.
  • شرح المعتمد في أصول الفقه. نظم وشرح د. محمد حبش، تقديم د. محمد الزحيلي (د. ط).
  • شرح المواقف للجرجاني مع حاشيتي السيالكوتي والفناري، علي بن محمد الشريف الجرجاني (ت: 816هـ)، ط: الأولى، مطبعة السعادة بجوار محافظة مصر.
  • شرح الورقات في أصول الفقه، محمد بن عبد الرحمن المعروف بـابن إمام الكاملية (ت: 874هـ)، ت: عمر غني العاني، دار عمار، الأردن، ط: الأولى،2001م.
  • شرح تنقيح الفصول. أحمد بن إدريس القرافي (ت684هـ)، تحقيق: طه عبد الرؤوف سعد، شركة الطباعة الفنية المتحدة، الطبعة: الأولى1393هــ - 1973م.
  • شرح صحيح البخاري. أبو الحسن ابن بطال (ت: 449هـ)، تحقيق: ياسر بن إبراهيم، مكتبة الرشد الرياض - السعودية، ط: الثانية، 1423هــ - 2003م.
  • شرح كتاب الفقه الأكبر. الملا علي القاري (ت: 1014هـ)، تحقيق: على محمد دندل، دار الكتب العلمية بيروت، ط: الخامسة.
  • شرح مختصر أصول الفقه. تقي الدين أبي بكر الجراعي(ت883هـ) ت: عبد العزيز عيسى، وآخرون، الناشر لطائف لنشر الكتب والرسائل الكويت، ط: الأولى2012م.
  • شرح مختصر الروضة. نجم الدين الطوفي الصرصري (ت716هـ)، تحقيق: عبد الله بن عبد المحسن التركي، الناشر: مؤسسة الرسالة، ط: الأولى1987م.
  • شرح نخبة الفكر في مصطلحات أهل الأثر. نور الدين الملا الهروي القاري (ت: 1014هـ)، ت: محمد نزار، وهيثم نزار، الناشر دار الأرقم بيروت.
  • صحيح البخاري. محمد بن إسماعيل البخاري، ت: محمد زهير، دار طوق النجاة (مصورة عن السلطانية بإضافة ترقيم محمد فؤاد عبد الباقي) ط: الأولى.
  • صحيح مسلم. مسلم بن الحجاج القشيري (ت261هـ)، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، دار إحياء التراث العربي ببيروت.
  • عصمة الأنبياء، فخر الدين الرازي (ت: 606 ه)، مطبعة الشهيد، منشورات الكتبي النجفي قم، 1406هـ.
  • عقائد الإمامية الاثنى عشرية، السيد إبراهيم الموسوي، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات بيروت، ط: الثالثة، 1973م.
  • عقائد الإمامية، الشيخ محمد رضا المظفر، شبكة الفكر (د.ط).
  • عقد الجيد في أحكام الاجتهاد والتقليد. الشاه ولي الله الدهلوي (ت: 1176هـ)، تحقيق: محب الدين الخطيب، المطبعة السلفية القاهرة.
  • عقيدة الشيعة الإمامية عرض ودراسة، السيد هاشم معروف، دار الكتاب اللبناني بيروت، 1376هـ 1956م.
  • علم أصول الفقه. عبد الوهاب خلاف، الناشر مكتبة الدعوة الطبعة الثامنة.
  • غاية الوصول في شرح لب الأصول. زكريا بن محمد الأنصاري (ت926هـ)، دار الكتب العربية الكبرى، مصر (مصطفى البابي الحلبي).
  • غياث الأمم في التياث الظلم. أبو المعالي عبد الملك الجويني (ت478هـ)، تحقيق: عبد العظيم الديب، مكتبة إمام الحرمين، ط: الثانية، 1401هـ.
  • فصول البدائع في أصول الشرائع، شمس الدين محمد الفناري (ت834هـ) تحقيق: محمد حسين إسماعيل، دار الكتب العلمية، بيروت، الطبعة: الأولى 2006 م.
  • فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت، عبد العلي محمد بن نظام الدين الأنصاري، مطبوع مع كتاب المستصفى، دار الفكر.
  • فيض القدير شرح الجامع الصغير من أحاديث البشير النذير، محمد عبد الرؤوف المناوي، دار الكتب العلمية بيروت – لبنان، ط: الأولى، 1994م.
  • قلادة النحر في وفيان أعيان الدهر. محمد الطيب الحضرمى ، الناشر: دار المنهاج ،جدة الطبعة الأولى 2008م.
  • قواطع الأدلة في الأصول. منصور بن محمد السمعاني (ت 489هــ)، تحقيق: محمد إسماعيل، دار الكتب العلمية بيروت، ط: الأولى، 1999م.
  • قواعد العقائد، أبو حامد محمد بن محمد الغزالي الطوسي (ت: 505هـ)، تحقيق: موسى محمد علي، الناشر: عالم الكتب لبنان، ط: الثانية، 1405هـ - 1985م.
  • كشاف اصطلاحات الفنون والعلوم. محمد بن علي التهانوي (ت بعد 1158هـ)، تحقيق: د. علي دحروج، مكتبة لبنان ناشرون بيروت، الطبعة: الأولى1996م.
  • كشف الأسرار على المنار. أبو البركات عبد الله النسفي (ت710هـ)، مطبوع مع شرح نور الأنوار على المنار، ط: دار الكتب العلمية ببيروت، ط: الأولى1986م.
  • كشف الأسرار عن أصول البزدوي. عبد العزيز بن أحمد علاء الدين البخاري (ت730هـ)، دار الكتاب الإسلامي.
  • كشف الفوائد في شرح قواعد العقائد. الحسن بن يوسف بن مُطهّر الحلي، وقواعد العقائد لأبي جعفر الطوسي، ت: حسن العاملي، دار الصفوة بيروت، ط: الأولى1993م.
  • لسان العرب. محمد بن مكرم ابن منظور، دار صادر ببيروت، ط: الثالثة 1414هـ.
  • مجمع الزوائد ومنبع الفوائد. نور الدين علي بن أبي بكر الهيثمي (ت:807هــ) تحقيق: حسام الدين القدسي الناشر: مكتبة القدسي، القاهرة:1414 هـ1994 م.
  • مجموع الفتاوى. ابن تيمية الحراني (ت728هـ)، ت: عبد الرحمن قاسم، مجمع الملك فهد لطباعة المصحف الشريف، المدينة النبوية، السعودية،1995م.
  • محصل أفكار المتقدمين والمتأخرين من العلماء والحكماء والمتكلمين. فخر الدين الرازي ومعه تلخيص المحصل لنصير الدين الطوسي، مكتبة الكليات الأزهرية.
  • مختصر منهاج السنة. تقي الدين أبو العباس ابن تيمية (ت: 728هـ)، دار الصديق للنشر والتوزيع، صنعاء اليمن، ط: الثانية، 1426هــ 2005م.
  • مذكرة في أصول الفقه. محمد الأمين المختار الشنقيطي (ت1393هـ)، مكتبة العلوم والحكم، المدينة المنورة، الطبعة: الخامسة، 2001م.
  • مسند الإمام أحمد بن حنبل. أحمد بن حنبل الشيباني (ت241هـ)، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، وآخرون، مؤسسة الرسالة، ط: الأولى، 1421هـ - 2001م.
  • معالم أصول الفقه عند أهل السنة والجماعة. محمد بن حسين الجيزاني، دار ابن الجوزي، ط: الخامسة، 1427هــ.
  • معرفة علوم الحديث. أبو عبد الله الحاكم النيسابوري (ت: 405هـ)، تحقيق: زهير شفيق الكبي، الناشر: دار إحياء العلوم.
  • مفاتيح الغيب (التفسير الكبير). فخر الدين محمد الرازي (ت606هـ) دار إحياء التراث العربي بيروت، ط: الثالثة، 1420هـ.
  • مقاييس اللغة. أحمد بن فارس بن زكرياء القزويني الرازي (ت395هـ)، تحقيق: عبد السلام هارون، الناشر: دار الفكر، 1399هــ - 1979م.
  • منهاج السنة النبوية في نقض كلام الشيعة القدرية. أحمد عبد الحليم ابن تيمية (ت728هـ) ت: محمد سالم، الناشر: جامعة الإمام محمد بن سعود، ط: الأولى1986م.
  • ميزان الأصول في نتائج العقول. علاء الدين شمس النظر السمرقندي (ت539هـ) ت: د. محمد زكي عبد البر، مطابع الدوحة الحديثة - قطر، ط: الأولى،1984م.
  • ميزان الاعتدال في نقد الرجال. شمس الدين بن قَايْماز الذهبي (ت: 748هـ)، ت: علي محمد البجاوي، الناشر: دار المعرفة بيروت، ط: الأولى1963م.
  • نزهة الخاطر العاطر شرح روضة الناظر. عبد القادر بن بدران، دار الكتب العلمية ببيروت.
  • نسيم الرياض في شرح شفاء. القاضي عياض، شهاب الدين الخفاجي (ت: 1069هـ) تحقيق: عبد القادر عطا، الناشر دار الكتب العلمية بيروت، ط: الأولى2001م.
  • نشر البنود على مراقي السعود. عبد الله بن إبراهيم العلوي الشنقيطي، الناشر: مطبعة فضالة بالمغرب.
  • نفائس الأصول في شرح المحصول. أحمد بن إدريس القرافي (ت684هـ) تحقيق: عادل عبد الموجود، علي معوض، مكتبة نزار مصطفى الباز، ط: الأولى1995م.
  • نهاية السول شرح منهاج الوصول. جمال الدين عبد الرحيم الإسنوي (ت772هـ)، دار الكتب العلمية بيروت، ط: الأولى1999م.
  • نهاية المحتاج إلى شرح المنهاج. شهاب الدين الرملي (ت1004هـ)، ومعه حاشية علي الشبراملسي وحاشية الرشيدي الناشر دار الفكر، بيروت1984م.
  • نهاية الوصول في دراية الأصول. صفي الدين محمد الأرموي(ت715هـ) ت: د. صالح اليوسف د. سعد السويح، الناشر المكتبة التجارية بمكة المكرمة، ط: الأولى1996م.
  • (مجلة الوعي الإسلامي، العدد 533، محرم 1431هــ، وموقع: https://ar.islamway.net/scholar/2615/profile.)..

 

References:

  • 'iithaf dhawi albasayir bisharh rawdat alnaazir, da. eabd alkarim alnumlata, dar aleasimati, alrayad, ta: al'uwlaa, 1996m.
  • 'iijmal al'iisabat fi 'aqwal alsahabati. khalil bin kikaldi alealayiyi (t: 761h), t: du. muhamad sulayman al'ashqaru, alnaashir: jameiat 'iihya' alturath al'iislamii alkuaytu, ta: al'uwlaa1407h.
  • 'iihkam alfusul fi 'ahkam al'usuli. 'abu alwalid sulayman bin khalf albaji (t: 474hi) tahqiqu: eabd allah aljaburi, muasasat alrisalati, ta: al'uwlaa1989m.
  • adab alfatwaa walmufti walmustafti. muhyi aldiyn yahyaa bn sharaf alnawawiu (t:676) ti: basaam eabd alwahaab aljabi, alnaashir: dar alfikr - dimashqa, ta: al'uwlaa, 1408.
  • 'iirshad alfuhul 'iilaa tahqiq alhaqi min eilm al'usul. muhamad bin eali alshshwkany, tahqiqa: alshaykh dawud 'ahmad einayat, altabeatu: al'uwlaa, dar alkitaab alearabii, dimashq 1999m.
  • 'usul alsarukhisi, muhamad bin 'ahmad bin 'abi sahl alsarukhisii, altabeatu: al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat - bayrut lubnan 1414hi- 1993m.
  • 'usul alfiqh liabn muflihi, shams aldiyn muhamad bin muflih almaqdisii alraaminii alsaalihay, tahqiqu: du. fahd bin muhamad alsadhan, altabeatu: al'uwlaa, maktabat aleabikan,1999m.
  • al'aealami. khayr aldiyn bin mahmud alzarkali, alnaashir: dar aleilm lilmalayini, ta:15, 2002m.
  • 'iielam almuqiein ean rabi alealamina. muhamad bin 'abi bakr bin qiam aljawziat ta: 'abu eubaydat mashhur, dar abn aljawzii lilnashr waltawzie, alsaeudiati, ta: al'uwlaa 1423h.
  • 'afeal alrasul salaa allah ealayh wasalam wadalalatuha ealaa al'ahkam alshareiati, muhamad bin sulayman al'ashqari, ta: alsaadisati, alnaashir muasasat alrisalat bibirta,2003m.
  • al'iibhaj fi sharh alminhaji. eali bin eabd alkafi alsabiki, wawaladuh taj aldiyn eabd alwahaab alsabiki, t: du. 'ahmad jamal alzamzami - alduktur nur aldiyn saghiri, altabeatu: al'uwlaa, dar albuhuth lildirasat al'iislamiat wa'iihya' altarathi, 2004m.
  • al'iihkam fi 'usul al'ahkami, ealiin bin 'ahmad bin saeid bin hazm al'andalusii (t: 456hi), tahqiqu: 'ahmad muhamad shakiri, dar alafaq aljadidati, bayrut.
  • al'iihkam fi 'usul al'ahkami, eali bin 'abi eali bin muhamad alamdi, tahqiqu: eabd alrazaaq eafifi, almaktab al'iislamii, bayrut- lubnan.
  • al'asl aljamie li'iidah aldarar almanzumat fi silk jame aljawamiei, hasan bin eumar bin eabd allah alsiynawni almalki, ta: al'uwlaa, matbaeat alnahdati, tunis 1928ma.
  • al'usul min ealam al'usula, muhamad bin salih bin muhamad aleuthaymin (ta: 1421ha), dar abn aljawzi, altabeati: alraabieati, 1430h - 2009mi.
  • aliaetisami, 'iibrahim bin musaa allakhmi algharnatii alshaatibii (almutawafaa: 790hi), tahqiqu: salim bin eid alhalali, dar abn eafan, alsueudiati, ta: al'uwlaa1992m.
  • al'uma. muhamad bin 'iidris bin alshaafieii, dar almaerifati, birut, 1990m.
  • al'anjum alzaahirat ealaa hali 'alfaz alwaraqati. shams aldiyn muhamad bin euthman almardinii (t 871hi), ti: eabd alkarim bin ealaa alnamlati, maktab alrushd bialriyadi1999m.
  • albahr almuhit fi 'usul alfiqah, 'abu eabd allah badr aldiyn alzarkashi, altabeatu: al'uwlaa, alnaashir: dar alkatibi, 1414h - 1994m.
  • alburhan fi 'usul alfiqah, 'iimam alharamayn 'abu almaeali eabd almalik aljuayni, tahqiqu: salah bin muhamad bin euaydat, altabeatu: al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat bayrut,1997m.
  • altabasurat fi 'usul alfiqah. li'abi 'iishaq alshiyrazi, ti: d muhamad hasan hitu, alnaashir: dar alfikr bidimashqa, ta: al'uwlaa 1403.
  • altahbir sharh altahrir fi 'usul alfiqah. eala' aldiyn eali bin sulayman almardawi, t: di. eabd alrahman aljabrin, wakhrun, altabeatu: al'uwlaa, maktabat alrushd - alriyadu2000m.
  • altahrir waltanwira, muhamad altaahir bin muhamad altaahir bin eashur altuwnusi, aldaar altuwnusiat lilnashr - tunis, 1984hi.
  • altahsil min almahsuli, siraj aldiyn mahmud alarmawy, t: di: eabd alhamid 'abu zinid, altabeatu: al'uwlaa, alnaashir muasasat alrisalat bibayrut, 1408h - 1988m.
  • altahqiq walbayan fi sharh alburhan. ealaa bin 'iismaeil al'iibyarii (t:616hi) tahqiq ealaa basaam aljazaar, alnaashir: dar aldiya' -alkuayti, altabeat al'uwlaa 2013h.
  • altaerifati, eali bin muhamad alsharif aljirjani, tahqiqu: jamaeat min aleulama' bi'iishraf alnaashir, altabeati: al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat bayrut - lubnan, 1983m.
  • altaqrir waltahbiri, shams aldiyn muhamad bin muhamad almaeruf biabn 'amir haji, altabeata: althaaniati, dar alkutub aleilmiati, 1403hi - 1983mi.
  • altaerifat alfiqhiatu, muhamad eamim al'iihsan almujadadiu albarikati, dar alkutub aleilmia (naqlan ean altabeat alqadimat fi bakistan), altabeati: al'uwlaa, 1424h - 2003m.
  • altalkhis alhabir fi takhrij 'ahadith alraafieii alkabira. abn hajar aleasqalanii (t 852hi), t: 'ubuat easim hasan eabaas, muasasat qurtbat bimasr, ta: al'uwlaa1995m.
  • altalkhis fi 'usul alfiqah, 'abu almaeali eabd almalik aljuaynii (t: 478hi) ti: eabd allah julm alnabali wabashir 'ahmad aleamari, dar albashayir al'iislamiati, bayrut, 1996m.
  • altalwih ealaa altawdih lamatn altanqih fi 'usul alfiqh, saed aldiyn maseud bin eumar altiftazani (t793hi) ta: zakariaa eumayrat, ta: al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat bayrut,1996m.
  • altamhid fi 'usul alfiqah. 'ahmad bin alhasan alkuludhanii (t510hi) t: mufid 'abu eumshat, markaz albahth aleilmii wa'iihya' altarathi, jamieat 'um alquraa, ta: al'uwlaa1985m.
  • altawdih limatn altanqihu, eubayd allah bin maseud (t 747hi), matbue mae hashiat altalwih ealaa altawdihi, tahqiqu: zakariaa eumayrat, ta: al'uwlaa, dar alkutub aleilmiat bayrut1996m.
  • althabat walshumul fi alsharieat al'iislamiati. du. eabid bin muhamad alsafyani, maktabat almanarati, makat almukaramatu, altabeatu: al'uwlaa, 1408h - 1988m.
  • alhasil min almahsuli, taj aldiyn al'armawii (t: 653hi), tahqiqu: da. eabd alsalam mahmud 'abu naji, manshurat jamieat qar yunis, binghazi, 1994m.
  • aldarar allawamie fi sharh jame aljawamiei. shihab aldiyn bin 'iismaeil alkuranii (t893h), ti: saeid almajidi, alnaashir: aljamieat al'iislamiati, almadinat almunawarat - 2008m.
  • alrudud walnuqud sharh mukhtasar abn alhajibi. muhamad bin mahmud albabirtaa (t786). ta: dayf allah aleamri, tarhib aldawsari, ta: maktabat alrishdi, ta: al'uwlaa 2005.
  • alrisalati, muhamad bin 'iidris alshaafieii (t: 204hi), tahqiqu: 'ahmad shakiri, maktabah alhalbi, masira, altabeata: al'uwlaa, 1358h - 1940m.
  • alshafa bitaerif huquq almustafaa. eiad bin musaa alyahsabi (t: 544hi) mae alhashia (mzil alkhafa' ean 'alfaz alshifa'i) lilshimanii, dar alfikr altibaeat walnashr waltawzie 1988m.
  • alsahahi. 'iismaeil bin hamaad aljawhari, tahqiqu: 'ahmad eabd alghafur, dar aleilm lilmalayin - bayrut, altabeatu: alraabieati1407h - 1987m.
  • aldarurii fi 'usul alfiqh, 'abu alwalid muhamad bin rushd alhafid (t: 595hi), tahqiqu: jamal aldiyn alealawi, dar algharb al'iislamii bayrut, ta: al'uwlaa, 1994m.
  • aleidat fi 'usul alfiqah. alqadi 'abu yaelaa alfara' (t: 458hi), ti: d 'ahmad bin eali almubarki, jamieat almalik muhamad bin sueud al'iislamiati, ta: althaaniati, 1990m.
  • aleaqidat al'iislamiat wa'asasuha. da:eabd alrahman almaydani, dar alqalam bidimashqa, altabeat alraabieat eashrata.
  • alghayth alhamie sharh jame aljawamiei. wali aldiyn 'abi zareat bin eabd alrahim aleiraqii (ta: 826hi) ti: muhamad tamir hijazi, dar alkutub aleilmiati, altabeatu: al'uwlaa2004m.
  • alfayiq fi 'usul alfiqah. sifi aldiyn muhamad bin eabd alrahim alhindii (t 715hi) tahqiqu: mahmud nasari, alnaashir: dar alkutub aleilmiat bayrut, ta: al'uwlaa2005.
  • alfasl fi almalal wal'ahwa' walnahlu. ealaa bin 'ahmad bin hazma, alnaashir maktabat alkhanji, alqahirati.
  • alfusul fi al'usuli. 'ahmad bin eali alraazi, alnaashir: wizarat al'awqaf alkuaytiati, ta:alithaaniati1994m.
  • alfaqih walmutafaqihi. 'abu bakr 'ahmad bin eali alkhatib albaghdadii (t 463hi), t: 'abu eabd alrahman eadil bin yusif algharazi, dar abn aljawzii - alsaeudiatu, ta: althaaniati1421h.
  • alfikr alsaami fi tarikh alfiqh al'iislamii, muhamad bin alhasan alhajawii (ta: 1376hi), dar alkutub aleilmiat - bayrut - lubnan, ta: al'uwlaa, 1995m.
  • alfawayid alsuniyat fi sharh al'alfiati, shams aldiyn muhamad albarmawi (t831hi), tahqiqu: eabd allah musaa, alnaashir: maktabat altaweiat al'iislamiat liltahqiq walnashri, misr, wahi: tabeat khasat bimaktabat dar alnasihati, bialmadinat alnabawiati, altabeati: al'uwlaa, 2015m.
  • alqateiat min al'adilat al'arbaeati, muhamad dambi dikuri, eimadat albahth aleilmii bialjamieat al'iislamiati, almadinat almunawarati, almamlakat alearabiat alsaeudiati, ta: al'uwlaa, 1420h.
  • alkafi sharh albuzudii, alhusayn bin ealiin alssighnaqy (t711hi), tahqiqu: fakhr aldiyn qanti, maktabat alrushd lilnashr waltawzie, altabeatu: al'uwlaa, 2001m.
  • alkifayat fi alhidayati. nur aldiyn 'ahmad bin mahmud alsaabunaa (t:580hi) tahqiqu: du.muhamad 'arutshaa, alnaashir dar aibn hazma, altabeat al'uwlaa 1435h,2014m.
  • alkilyati, 'abu albaqa' 'ayuwb bin musaa alhusayni alkafawi, tahqiqu: eadnan darwish - muhamad almasri, nashra: muasasat alrisalat - bayrut, 1998m.
  • allbab fi eulum alkitabi. siraj aldiyn eumar bin ealiin alnuemani (t775hi) tahqiqu: alshaykh eadil eabd almawjud waeali mueawad, dar alkutub aleilmiati, bayrut ta: al'uwlaa.
  • allamae fi 'usul alfiqah, 'abu 'iishaq alshiyrazii , dar alkutub aleilmiati, ta: althaaniati, 2003m .
  • almahsul fi 'usul alfiqh. 'abu bakr muhamad bin alearabii (t543hi) tahqiqu: husayn albadri, saeid fudta, dar albayariq eaman, ta: al'uwlaa, 1999m.
  • almahsuli. muhamad bin eumar bin alhasan altaymii alraazii (t606hi), tahqiqu:du. tah jabir aleilwani, alnaashir: muasasat alrisalati, altabeatu: althaalithatu, 1418h - 1997m.
  • almuhkam walmuhit al'aezami, 'abu alhasan bin sayidih (t: 458hi), nashr maehad almakhtutat alearabiati, alqahirati, ta: althaaniati, 1424h - 2003m.
  • almukhtasar fi 'usul alfiqh ealaa madhhab al'iimam 'ahmad bin hanbal. eala' aldiyn abn allahaam albaelii (t803hi), tahqiqu: du. muhamad mazhar biqa, alnaashir: jamieat almalik eabd aleaziz - makat almukaramati.
  • almukhasasu. ealii bin 'iismaeil bin sayidih almarsi, (t458hi), tahqiqu: khalil 'iibrahim jafal, dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut, altabeata: al'uwlaa1417h - 1996m.
  • almusamarat fi sharh almusayarat fi eilm alkalami, kamal aldiyn bin 'abi sharif almaqdisii (t: 906hi), almatbaeat alkubraa al'amiriat bibulaqi, masr, ta: al'uwlaa1317h.
  • alimustadrak ealaa alsahihayni. 'abu eabd allah alhakim (t405hi) tahqiqu: eabd alqadir eataa, dar alkutub aleilmiat - bayrut, ta: al'uwlaa 1990m.
  • almustasfaa fi eilm al'usuli. muhamad bin muhamad alghazalii (t505hi), tahqiqu: muhamad bin sulayman al'ashqara, alnaashir: muasasat alrisalati, bayrut, altabeata: al'uwlaa1997m.
  • almuswadat fi 'usul alfiqah, majd aldiyn eabd alsalam bin taymia (t652hi), wa'adaf 'iilayha al'ab: eabd alhalim bin taymia (t682hi), thuma 'akmalaha alaibn alhafidi: 'ahmad bin taymia (728hi), tahqiqa: muhamad muhyi aldiyn eabd alhamid, alnaashir: dar alkitaab alearabii.
  • almuetamid fi 'usul alfiqah, muhamad bin ealii altayib 'abu alhusayn albasarii (t436hi), ti: khalil almis, alnaashir: dar alkutub aleilmiat - bayrut, altabeatu: al'uwlaa1403h.
  • almuejam alkabira. sulayman bin 'ahmad bin mutayr altabrani, tahqiqu: hamdi eabd almajid, alnashr maktabat aibn taymiat bialqahirati, altabeat althaaniatu.
  • almaeunat fi aljadla, 'abu 'iishaq alshiyrazi (t: 476hi), t: da. eali eabd aleaziz aleumirini, jameiat 'iihya' alturath al'iislamii - alkuaytu, ta: al'uwlaa1407h.
  • almaqasid alhasanat fi al'ahadith almushtaharati, shams aldiyn eabd alrahman alsakhawi (t: 902ha), dar alkutub aleilmiat - bayrut, ta: al'uwlaa, 1979m.
  • almaqasid aleamat lilsharieat al'iislamiati, du. yusif hamid alealamu, aldaar alealamiat lilkitab al'iislami, ta: althaaniati, 1994m.
  • almalal walnahla. 'abu alfath muhamad bin 'ahmad alshihristani (t:548) alnaashir dar almaerifat bibayrut, tahqiqu: 'amir ealaa, muhamad ealaa faewr, altabeati: althaalithati.
  • almanthur fi alqawaeid alfiqhia. 'abu eabd allah badr aldiyn muhamad bin eabd allh bin bihadir alzarkashii (t794hi), wizarat al'awqaf alkuaytiati, ta: althaaniati, 1985m.
  • alminkhul min taeliqat al'usula. muhamad bin muhamad alghazalii (t505hi), tahqiqu: du. muhamad hasan hitu, dar alfikr almueasiri- bayrut, ta: althaalithati, 1998m.
  • almunqidh min aldalali, 'abu hamid bin muhamad alghazalii altuwsii (t: 505hi), biqalami: alduktur eabd alhalim mahmud, dar alkutub alhadithati, masr.
  • almuafaqati. lilshaatibii (t790hi) t: 'abu eubaydat mashhur, dar abn eafan, ta1, 1997mi.
  • alhadi fi eilm alkalami. jalal aldiyn eumar bin muhamad bin eumar alkhabazii (t:691hi) tahqiqu: da: eabd allah muhamad 'iismaeil, alnaashir: dar al'iimam alraazi, alqahirata, ta: al'uwlaa..
  • alwadih fi 'usul alfiqh. eali bin eaqil bin muhamad albaghdadii (t513hi), tahqiqu: da. eabd almuhsin alturki, alnaashir muasasat alrisalat bayrut, ta: al'uwlaa1999m.
  • alwusul 'iilaa al'usuli, 'ahmad bin ealaa bin burhan albaghdadii (t: 518hi), tahqiqu: eabd alhamid 'abu zanid, maktabat almaearif - alrayad, 1983m.
  • alqawaeidu. 'abu bakr bin muhamad taqaa aldiyn alhisnia (t:829hi) t: da. eabd alrahman alshaelan, du. jibril albasili, alnaashir: maktabat alrushd bialriyad, t : al'uwlaa1997 mi.
  • 'iidah almahsul min burhan al'usuli. 'abu eabd allah almazri (536 ha), tahqiqu: du. eamaar altaalibi, dar algharb al'iislamii, altabeatu: al'uwlaa.
  • 'iiqaz himam 'uwli al'absar liliaqtida' bisayid almuhajirin wal'ansari, salih bin muhamad aleamry alfullany (t: 1218hi), dar almaerifat - bayrut, 1398h.
  • bidayat almujtahid wanihayat almuqtasidi, 'abu alwalid muhamad bin 'ahmad bin rushd alqurtibii (t595hi), alnaashir: dar alhadith - alqahirati, 1425h - 2004m.
  • badie alnizam (nihayat alwusul 'iilaa eilm al'usuli) muzafar aldiyn 'ahmad alsaaeati (t:694hi) tahqiq saed bin ghurayr alsalmi, risalat dukturah fi jamieat 'umm alquraa, 1985m.
  • badhl alnazar fi al'usuli. aleala' al'asmandii (t: 552hi), tahqiqu: du. muhamad zaki eabd albar, maktabat alturath - alqahiratu, ta: al'uwlaa1412h - 1992m.
  • bahjat alnufus fi sharh risalat alearus fi eilm 'usul alfiqh, salah ewwad jumeat eabd alllh, al'asl lisamahat shaykhina alfdh eabd aleaziz bin salim alsaamaraayiy rahimah allah (du.ta)
  • byan almukhtasar sharh mukhtasar abn alhajibi. shams aldiyn mahmud al'asfahani (ta749hi) tahqiqu: muhamad mazhar baqa, dar almadani, alsueudiati, ta: al'uwlaa1986m.
  • taj alearus min jawahir alqamus, muhamad bin muhamad bin eabd alrazaaq alhusaynii (t1205hi), tahqiqu: majmueat min almuhaqiqina, alnaashir: dar alhidayti.
  • tahrir almanqul watahdhib ealm al'usuli. eala' aldiyn almirdawi(ta885hi) t: eabd allah hashim, da. hisham alearabi, wizarat al'awqaf walshuwuwn al'iislamiati, qatru, ta: al'uwlaa2013m.
  • tuhifat al'ahwadhi bisharh jamie altirmidhi, muhamad almubarikifurii (t: 1353hi), t: eabd alwahaab eabd allatifi, almaktabat alsalafiati, almadinat almunawarati, ta: althaaniati, 1963m.
  • tuhifat almaswuwl fi sharh mukhtasar muntahaa alsuwl. 'abu zakariaa alrahunii (t773hi), t: du. alhadi bin alhusayn, yusif al'akhdari, dar albuhuth lildirasat al'iislamiat wa'iihya' alturath - dbi, ta: al'uwlaa, 1422h - 2002m.
  • takhrij alfurue ealaa al'usuli. shihab aldiyn bin bikhtyar alzanjanii (t656hi), tahqiqu: du. muhamad 'adib salih, muasasat alrisalat - bayrut, ta: althaaniatu,1398h.
  • tashnif almasamie bijame aljawamiei. badr aldiyn alzarkashi, tahqiqu: d sayid eabd aleaziz - d eabd allah rabie, alnaashir: maktabat qurtbat lilbahth aleilmii wa'iihya' alturath ta: al'uwlaa1998m.
  • taqrib alwusul 'iilaa eilm al'usuli. 'abu alqasim abn jaziy (t741hi), tahqiqu: muhamad hasan muhamad, dar alkutub aleilmiati, bayrut, ta: al'uwlaa, 1424h - 2003m.
  • taqwim al'adilat fi 'usul alfiqihi.eabd allh bin eumar aldabuwsii alhanafii (t430hi), tahqiqu: khalil muhyi aldiyn almis, dar alkutub aleilmiati, altabeatu: al'uwlaa, 2001m.
  • taysir altahriri, muhamad 'amin bin mahmud albukharii almaeruf bi'amir badishah alhanafii (t972hi), ta: mustafaa albabi alhalabii - masr, 1351h - 1932m.
  • taysir alwusul 'iilaa minhaj al'usulu. (almukhtasari) kamal aldiyn muhamad bin muhamad aibn 'imam alkamilia (t874hi), t: di. eabd alfataah aldakhmisi, dar alfaruq alhadithat liltibaeat walnashri, alqahirati, altabeati: al'uwlaa, 1423h - 2002m.
  • jamie aleulum fi aistilahat alfunun. alqadi eabd alnabii al'ahmad nikri (t q 12hi), taeribi: hasan hani fahas, dar alkutub aleilmiat -bbirut, ta: al'uwlaa, 2000m.
  • jamie bayan aleilm wafadluhu, abn eabd albiri bn easim alnamarii (t: 463hi), tahqiqu: 'abu al'ashbal alzahiri, dar abn aljuzi, alsueudiati, ta: al'uwlaa, 1994m.
  • hashiat albanani. lilealamat eabd alrahman bin jad allah albananiu (t1198hi), ealaa sharh jalal aldiyn almahaliyi ealaa jame aljawamiei, t: dar alfikri, 1982m.
  • hashiat altawdih waltashih limushkilat kitab altanqih ealaa sharh tanqih alfusul fi al'usul altaahir bin eashur, matbaeat alnahdat - tunis, ta: al'uwlaa1341h.
  • hashiat alrawd almurabae sharh zad almustaqnaea. eabd alrahman bin qasim alnajdii, altabeat al'uwlaa 1397h.
  • hashiat aleataar lilshaykh hasan bin muhamad aleataar (t1250hi), ealaa sharh aljalal almahaliyi ealaa jame aljawamiei, ta: dar alkutub aleilmiati.
  • hashiat alnafahat ealaa sharh alwaraqati, alshaykh 'ahmad eabd allatif aljawi, ealaa sharh aljalal almahaliyi ealaa alwaraqati, matbaeatan: mustafaa alhalbi1937m.
  • khulasat ealam alkalami. da. eabd alhadi alfadli, muasasat dar maearif alfiqh al'iislamii, ta: althaalithati, 1428h - 2007m.
  • rad almuhtar ealaa aldiri almukhtar, abn eabidin (ta: 1252hi), waldir almukhtar lilhaskafii sharh tanwir al'absar liltamirtashi, dar alfikr - bayrut, ta: althaaniati, 1992m.
  • risalat aleakbari fi 'usul alfiqah. alhasan bin shihab aleakbirii (t428hi), t: badr bin nasir alsubayei, litayif linashr alkutub walrasayil aleilmiati, alkuaytu, ta: al'uwlaa2017m.
  • rafae alniqab ean tanqih alshahabi. 'abu eabd allah alhusayn alshuwshawii (t899hi), t: du. 'ahmd alsarah, da. eabd alrahman aljabrin, alnaashir maktabat alrushd bialriyad, ta: al'uwlaa2004m.
  • rudat alnaazir wajnat almanazir fi 'usul alfiqah. muafaq aldiyn eabd allh bin qudama (t620hi), muasasat alrayaan liltibaeat walnashri, altabeati: althaaniati, 2002m.
  • salasil aldhahabi. badr aldiyn muhamad bin bihadir alzarkashii (ta794hi) tahqiqu: muhamad almukhtar alshanqiti, almadinat almunawarat ta: althaaniati2002m.
  • sunan abn majat. 'abu eabd allh muhamad bn yazid alqizwini (ta173hi), tahqiqu: shueayb al'arnawuwt wakhrun, dar alrisalat alealamiati, ta: al'uwlaa,2009m.
  • sunan 'abaa dawud. sulayman bin al'asheath alsajistania (t:275hi) tahqiqa: muhamad mahaa aldiynu, alnashr almaktabat aleasriat bibayrut.
  • snan altirmidhi. muhamad bin eisaa bin aldahaak altirmidhiu (t279hi), tahqiqu: 'ahmad shakiri, alnaashir matbaeat mustafaa alhalbi, ta: althaaniati, 1395h - 1975m.
  • sharh aleadud ealaa mukhtasar abn alhajibi. eadd aldiyn al'iijii (t 756hi), wamaeah hashiat altiftazani wahashiat alsharif aljirjani, wahashiat 'abu alfadl aljizawi, ta: muhamad hasan 'iismaeil, dar alkutub aleilmiat - bayrut, ta: al'uwlaa, 2004m.
  • sharh alkawkab alsaatie nuzam jame aljawamie (aljalis alsaalih alnaafie bitawdih maeani alkawkab alsaatiei), eali bin adam alwaliwi, maktabat aibn taymiat, ta: al'uwlaa, 1998m.
  • sharah alkawkab almunira. muhamad bn 'ahmad alfutuhia (ta972hi), tahqiqa: muhamad alzuhayli wanazih hamad, maktabat aleabikan, altabeatu: althaaniatu, 1997m.
  • sharh allameu. 'abu 'iishaq 'iibrahim alshiyrazii (t476hi), tahqiqu: eabd almajid turki, dar algharb al'iislamii, altabeat al'uwlaa: 1408h - 1988m.
  • sharah almahaliyu ealaa jame aljawamiei. jalal aldiyn muhamad almahaliy (t 864hi) matbue mae hashiat aleatar, alnaashir: dar alkutub aleilmiati, wahashiat albanani, ta: dar alfikri1982m.
  • sharh almaealim fi 'usul alfiqhi. sharaf aldiyn abn altilmisanii (t: 644hi) ti: eadil 'ahmad eabd almawjudi, eali muhamad mueawad, alnaashir ealim alkutub bibayrut, al'uwlaa1999m.
  • sharah almuetamad fi 'usul alfiqah. nuzam washarah du. muhamad habash, taqdim du. muhamad alzuhaylii (da. ta).
  • sharah almawaqif liljirjani mae hashiatay alsiyalkuti walfanari, eali bin muhamad alsharif aljirjani (t: 816hi), ta: al'uwlaa, matbaeat alsaeadat bijiwar muhafazat masr.
  • sharh alwaraqat fi 'usul alfiqah, muhamad bin eabd alrahman almaeruf biabin 'iimam alkamilia (t: 874hi), t: eumar ghani aleani, dar eamar, al'urduni, ta: al'uwlaa,2001m.
  • sharh tanqih alfusula. 'ahmad bin 'iidris alqurafii (t684hi), tahqiqa: tah eabd alrawuwf saeda, sharikat altibaeat alfaniyat almutahidati, altabeatu: al'uwlaa1393h - 1973m.
  • sharah sahih albukhari. 'abu alhasan abn bataal (t: 449hi), tahqiqu: yasir bin 'iibrahima, maktabat alrushd - alriyad - alsueudiatu, ta: althaaniati, 1423h - 2003m.
  • sharah kitab alfiqh al'akbari. almulaa eali alqariy (t: 1014hi), tahqiqu: ealaa muhamad dindila, dar alkutub aleilmiat - bayrut, ta: alkhamisati.
  • sharh mukhtasar 'usul alfiqah. taqi aldiyn 'abi bakr aljaraei(t883hu) ta: eabd aleaziz eisaa, wakhrun, alnaashir litayif linashr alkutub walrasayil alkuaytu, ta: al'uwlaa2012m.
  • sharh mukhtasar alrawdata. najm aldiyn altuwfii alsarsarii (t716hi), tahqiqu: eabd alllh bin eabd almuhsin alturki, alnaashir: muasasat alrisalati, ta: al'uwlaa1987m.
  • sharh nukhbat alfikr fi mustalahat 'ahl al'athra. nur aldiyn almulaa alharawii alqariyi (t: 1014hi), t: muhamad nizar, wahaythim nizar, alnaashir dar al'arqam - bayrut.
  • shih albukharii. muhamad bin 'iismaeil albukhari, ta: muhamad zuhayr, dar tawq alnajaa (msawarat ean alsultaniat bi'iidafat tarqim muhamad fuad eabd albaqi) ta: al'uwlaa.
  • shih muslamin. muslim bn alhajaaj alqushayrii (t261hi), tahqiqu: muhamad fuaad eabd albaqi, dar 'iihya' alturath alearabii bibayrut.
  • easimat al'anbia'i, fakhr aldiyn alraazi (t: 606 ha), matbaeat alshahidi, manshurat alkutbi alnajafii - qim, 1406h.
  • eaqayid al'iimamiat alaithnaa eashriatan, alsayid 'iibrahim almuswi, muasasat al'aelami lilmatbueat - bayrut, ta: althaalithati, 1973m.
  • eaqayid al'iimamiati, alshaykh muhamad rida almuzafari, shabakat alfikr (du.ta).
  • eaqid aljayid fi 'ahkam aliajtihad waltaqlidi. alshaah wali allah aldahlawiu (t: 1176hi), tahqiqu: muhibi aldiyn alkhatiba, almatbaeat alsalafiat - alqahirati.
  • eaqidat alshiyeat al'iimamiat eard wadirasatu, alsayid hashim maerufun, dar alkitab allubnanii - bayrut, 1376h - 1956m.
  • ealam 'usul alfiqah. eabd alwahaab khilafi, alnaashir maktabat aldaewat altabeat althaaminati.
  • ghayat alwusul fi sharh lubi al'usul. zakariaa bin muhamad al'ansarii (t926ha), dar alkutub alearabiat alkubraa, misr (mustafaa albabi alhalbi).
  • ghiath al'umam fi altiyath alzulma. 'abu almaeali eabd almalik aljuayni (t478hi), tahqiqu: eabd aleazim aldiyb, maktabat 'iimam alharamayni, ta: althaaniati, 1401h.
  • fusul albadayie fi 'usul alsharayiea, shams aldiyn muhamad alfanari (ta834hi) tahqiqu: muhamad husayn 'iismaeil, dar alkutub aleilmiati, bayrut, altabeata: al'uwlaa 2006 mi.
  • fawatih alrahmut bisharh muslim althubuti, eabd aleali muhamad bin nizam aldiyn al'ansari, matbue mae kitab almustasfaa, dar alfikri.
  • fid alqadir sharh aljamie alsaghir min 'ahadith albashir alnadhir, muhamad eabd alrawuwf almanawi, dar alkutub aleilmiat bayrut - lubnan, ta: al'uwlaa, 1994m.
  • qiladat alnahr fi wafayaan 'aeyan aldahra. muhamad altayib alhadramaa , alnaashir: dar alminhaj ,jdat altabeat al'uwlaa 2008m.
  • qawatie al'adilat fi al'usuli. mansur bin muhamad alsameanii (t 489hi), tahqiqu: muhamad 'iismaeil, dar alkutub aleilmiat bayrut, ta: al'uwlaa, 1999m.
  • qawaeid aleaqayidi, 'abu hamid muhamad bin muhamad alghazali altuwsii (t: 505hi), tahqiqu: musaa muhamad eulay, alnaashir: ealim alkutub - lubnan, ta: althaaniati, 1405h - 1985m.
  • kshaf aistilahat alfunun waleulumu. muhamad bin ealiin altahanwyi (t baed 1158hi), tahqiqu: da. eali dahruji, maktabat lubnan nashirun - bayrut, altabeatu: al'uwlaa1996m.
  • kashf al'asrar ealaa almunar. 'abu albarakat eabd allah alnusfi (t710hi), matbue mae sharh nur al'anwar ealaa almanar, ta: dar alkutub aleilmiat bibayrut, ta: al'uwlaa1986m.
  • kashf al'asrar ean 'usul albizdiwi. eabd aleaziz bin 'ahmad eala' aldiyn albukharii (t730ha), dar alkitaab al'iislamii.
  • kashf alfawayid fi sharh qawaeid aleaqayidi. alhasan bin yusif bin muthhr alhali, waqawaeid aleaqayid li'abi jaefar altuwsi, ta: hasan aleamili, dar alsafwat bayrut, ta: al'uwlaa1993m.
  • lisan alearabi. muhamad bin makram abn manzura, dar sadir bibayruta, ta: althaalithat 1414h.
  • majmae alzawayid wamanbae alfawayidi. nur aldiyn ealii bin 'abi bakr alhaythamii (t:807hi) tahqiqu: husam aldiyn alqudsii alnaashir: maktabat alqudsi, alqahirati:1414 ha1994 mi.
  • majmue alfatawaa. abn taymiat alharaani (t728hi), t: eabd alrahman qasimi, majmae almalik fahd litibaeat almushaf alsharifi, almadinat alnabawiati, alsaeudiati,1995m.
  • mahsal 'afkar almutaqadimin walmuta'akhirin min aleulama' walhukama' walmutakalimina. fakhr aldiyn alraazi wamaeah talkhis almuhasal linasir aldiyn altuwsi, maktabat alkuliyaat al'azhariati.
  • mukhtasar minhaj alsunati. taqi aldiyn 'abu aleabaas abn taymia (t: 728ha), dar alsidiyq lilnashr waltawziei, sanea' - alyaman, ta: althaaniati, 1426h 2005m.
  • mudhakirat fi 'usul alfiqah. muhamad al'amin almukhtar alshanqitii (t1393hi), maktabat aleulum walhikmi, almadinat almunawarati, altabeatu: alkhamisati, 2001m.
  • msnid al'iimam 'ahmad bin hanbul. 'ahmad bin hanbal alshaybaniu (t241h), tahqiqu: shueayb al'arnawuwt, wakhrun, muasasat alrisalati, ta: al'uwlaa, 1421h - 2001m.
  • maealim 'usul alfiqh eind 'ahl alsunat waljamaeati. muhamad bin husayn aljizani, dar aibn aljuzi, ta: alkhamisati, 1427hi.
  • maerifat eulum alhadithi. 'abu eabd allh alhakim alnaysaburii (t: 405hi), tahqiqu: zuhayr shafiq alkabi, alnaashir: dar 'iihya' aleulumi.
  • mafatih alghayb (altafsir alkabir). fakhr aldiyn muhamad alraazi (t606hi) dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut, ta: althaalithati, 1420h.
  • maqayis allughati. 'ahmad bin faris bin zakaria' alqazwinii alraazii (t395hi), tahqiqu: eabd alsalam harun, alnaashir: dar alfikri, 1399h - 1979m.
  • minhaj alsunat alnabawiat fi naqd kalam alshiyeat alqadariati. 'ahmad eabd alhalim aibn taymia (t728h) ti: muhamad salim, alnaashir: jamieat al'iimam muhamad bin saeud, ta: al'uwlaa1986m.
  • mizan al'usul fi natayij aleuquli. eala' aldiyn shams alnazar alsamarqandi (t539hi) t: du. muhamad zaki eabd albar, matabie aldawhat alhadithat - qatru, ta: al'uwlaa,1984m.
  • mizan aliaetidal fi naqd alrijal. shams aldiyn bin qaymaz aldhahabii (t: 748hi), t: eali muhamad albijawi, alnaashir: dar almaerifat bayrut, ta: al'uwlaa1963m.
  • nuzhat alkhatir aleatir sharh rawdat alnaazir. eabd alqadir bin badran, dar alkutub aleilmiat bibayrut.
  • nsim alriyad fi sharh shifa'i. alqadi eiad, shihab aldiyn alkhafajii (t: 1069hi) tahqiqu: eabd alqadir eataa, alnaashir dar alkutub aleilmiat bayrut, ta: al'uwlaa2001m.
  • nashir albunud ealaa maraqi alsaeud. eabd allh bin 'iibrahim alealawii alshanqiti, alnaashir: matbaeat fadalat bialmaghribi.
  • nafayis al'usul fi sharh almahsuli. 'ahmad bin 'iidris alqurafii (t684hi) tahqiqu: eadil eabd almawjudi, eali mueawad, maktabat nizar mustafaa albazi, ta: al'uwlaa1995m.
  • nihayat alsuwl sharh minhaj alwusuli. jamal aldiyn eabd alrahim al'iisnawi (t772ha), dar alkutub aleilmiat - bayrut, ta: al'uwlaa1999m.
  • nihayat almuhtaj 'iilaa sharh alminhaji. shihab aldiyn alramlii (t1004hi), wamaeah hashiat ealiun alshibramilsi wahashit alrashidi alnaashir dar alfikri, birut1984m.
  • nihayat alwusul fi dirayat al'usulu. sifi aldiyn muhamad al'armui(ta715hi) t: du. salih alyusif du. saed alsuwih, alnaashir almaktabat altijariat bimakat almukaramati, ta: al'uwlaa1996m.
  • (mjalat alwaey al'iislamii, aleadad 533, muharam 1431h, wamuqae: https://ar.islamway.net/scholar/2615/profile.).