الاعتداء على الخصوصية المعلوماتية والآثار المترتبة عليه في ضوء المسؤولية المدنية / Violation of information privacy and the Consequences through of civil liability

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

The World Islamic Sciences and Education University Pr. Hussein St 65

المستخلص

تناول الباحث في هذه الدراسه والتي بعنوان الإعتداء على الخصوصية المعلوماتية والاثار المترتبة عليه في ضوء المسؤولية المدنية طبيعة المسؤولية المدنية لمقدمي خدمات شبكة المعلومات الدولية بالمبحث الأول نطاق و أساس مسؤولية مقدمي خدمات (شبكة المعلومات الدولية) ومن خلاله تتطرقنا الي نطاق و أساس مسؤوليةمقدمي خدمات شبكة المعلومات الدولية واشرنا الي المسؤولية العقدية و المسؤولية التقصيرية لمقدم خدمة شبكة المعلومات الدولية  و أساس المسؤولية لمقدمي خدمات شبكة المعلومات الدولية وتناولنا مسؤوليةوسطاء شبكة المعلومات الدولية بالمطلب الثاني ثم اختتم الباحث الدراسه بالمبحث الثاني وهو التعويض عن ضرر الإعتداء على الخصوصية المعلوماتية (شروطه -طرقه-كيفية تقديره) ومنه اشرنا الي شروط الحكم بالتعويض جراء الإعتداء على الخصوصية المعلوماتية بالمطلب الأول  ومنه ناقشنا الخطأ المساس بالخصوصية المعلوماتية و الضرر الواجب التعويض و تقدير قيمة التعويض  وطرق التعويض العيني عن ضرر الخصوصية بالمطلب الثاني ومن خلاله تناولنا  التعويض العيني عن ضرر الإعتداء على الخصوصية في إطار المسؤولية و التعويض العينى عن ضرر الحياة الخاصة فى القانون المدنى المصري.وأخيرا التعويض النقدى عن ضرر الحياة الخصوصية وأختتمنا الدراسه بخاتمه ومجموعه من النتائج والتوصيات


In this study, which is entitled Compensation for the damage of the attack on information privacy in the light of civil liability, The researcher dealt with the nature of the civil liability of the international information network service providers in the first section, through which we touched on the scope and basis of the responsibility of international information network service providers and we referred to the responsibility of intermediaries of the international information network with the second requirement, then the researcher concluded the study with the second section, which is compensation for the damage of the attack on information privacy (its conditions - methods - how to estimate it) and from it we referred to the conditions for awarding compensation for the attack on Information privacy with the first requirement and ways of in-kind compensation for privacy damage with the second requirement, and we concluded the study with its conclusion and a set of results and recommendations.

الكلمات الرئيسية


  1. المراجع

     

    القران الكريم :

    (1 ) سورة الحجرات الآية رقم (12).

    المراجع الاسلامية

    ( 1) المعجم الوجيز – مجمع اللغة العربية – طبعة وزارة التربية والتعليم سنة 1993 م صـ 198، صـ 199.

    ( 2) لسان العرب – منشورات مطبعة بولاق – سنة 1996 – الجزء الثامن صـ 290، صـ 291.

    ( 3) المنجد في اللغة العربية طبعة سنة 1988 – صـ 181. 

    المراجع العربية.

    1-   د. متولى عبد المؤمن، بحث عن الجريمة عبر شبكة المعلومات الدولية" جامعة المنصورة، على شبكة المعلومات الدولية بدون ناشر 2008.

    2-   د. فؤاد جمال، جرائم الحاسبات وشبكة المعلومات الدولية  الجرائم المعلوماتية،الناشر دار الفكر العربي، 2012.

    3-   د. خالد ممدوح إبراهيم،  حماية المستهلك في المعاملات الإلكترونية، دراسة مقارنة، الدار الجامعية الإسكندرية، ٢٠٠٧ .

    4-   د. أحمد حسام  طه ، الجرائم  الناشئة عن إستخدام الحاسب الآلي رسالة دكتوراه ، جامعة طنطا ٢٠٠٠ .

    5-   د. ﻋﺒد اﻟﻔﺘﺎح ﺒﻴوﻤﻲ ﺤﺠﺎزي، اﻟﮐﺘﺎب اﻷول، اﻟﻨظﺎم اﻟﻘﺎﻨوﻨﻲ ﻟﻟﺤﮐوﻤﺔ اﻻﻟﮐﺘروﻨﻴﺔ، دار اﻟﻔﮐر اﻟﺠﺎﻤﻌﻲ للنشر، سنة 2001.

    6-  د. ﺠﻤﻴل ﻋﺒد اﻟﺒﺎﻗﻲ اﻟﺼﻐﻴر، اﻻﻨﺘرﻨت واﻟﻘﺎﻨون اﻟﺠﻨﺎﺌﻲ، اﻷﺤﮐﺎم اﻟﻤوﻀوﻋﻴﺔ ﻟﻟﺠراﺌم اﻟﻤﺘﻌﻟﻘﺔ ﺒﺎﻻﻨﺘرﻨت،دار اﻟﻨﻬﻀﺔ اﻟﻌرﺒﻴﺔ،٢٠٠١.

    7-       د. ﻤﺤﻤد ﺤﺴﻴن ﻤﻨﺼور، اﻟﻤﺴﺌوﻟﻴﺔ اﻹﻟﮐﺘروﻨﻴﺔ، دار اﻟﺠﺎﻤﻌﺔ اﻟﺠدﻴدة، اﻹﺴﮐﻨدرﻴﺔ،٢٠٠٣.

    8-  د. ﺴﻤﻴر ﺤﺎﻤد ﻋﺒد اﻟﻌزﻴز اﻟﺠﻤﺎل، اﻟﺘﻌﺎﻗد ﻋﺒر ﺘﻘﻨﻴﺎت اﻻﺘﺼﺎل، دار اﻟﻨﻬﻀﺔ اﻟﻌرﺒﻴﺔ، اﻟطﺒﻌﺔ اﻷوﻟﯽ،٢٠٠٦.

    9-    د. حاتم على لبيب جابر، راجع في مفهوم الخطأ الجسيم، "الخطأ الجسيم في ظل تطبيقاته التشريعية والقضائية: دراسة مقارنة" مع القانون الفرنسي، مطابع أخبار اليوم, 1968 وجامعة كاليفورنيا 17 (سبتمبر) 2010.

    10- د/خالد مصطفى هاشم وفي شروط الإعفاء من المسؤولية ، أو تحديدها في القانون المصري شرح القانون المدني.

    11- أندريه لوكاس، القانون والإنترنت والبريد سنة 2014 .

    12-د. عايد رجا الخلايلة, المسؤولية  التقصيرية الإلكترونية, المسؤولية  الناشئة عن استخدام أجهزة الحاسوب والإنترنت, مرجع سابق, 2009,

    13-د. جميل عبدالباقى الصغير، شبكة المعلومات الدولية والقانون الجنائي. 2019.

    14-د. سمير حامد عبد العزيز الجمال، التعاقد عبر تقنيات الاتصال الحديث، دار النهضة العربية، 2007

    15-أد.  أسامة روبى عبد العزيز، حجية التوقيع الإلكترونى فى الإثبات والادعاء بتزويره مدنيا، بحث مقدم إلى مؤتمر المعاملات الإلكترونية المنعقد فى كليه الشريعة والقانون جامعة الإمارات العربية المتحدة فى الفترة من  19/20مايو2009 .

    16- د.  فيصل محمد محمد عبد العزيز، الحماية القانونية لعقود التجارة الإلكترونية الناشر، دار النهضة العربية، القاهرة ٢٠٠٨،

    17- د. محمد عبد الظاهر حسين، المسؤولية  القانونية في مجال شبكات الإنترنت، دار النهضة العربية، القاهرة ٢٠٠٤،.

    18-­د. جميل عبد الباقى الصغير، المرجع السابق، شبكة المعلومات الدولية والقانون الجنائي، .

    19-د. مجدى الدين محمد إسماعيل السوسوة، إبرام عقد البيع عبر الإنترنت، مرجع سابق، لسنة ٢٠١٠، .

    20-د. أحمد كمال أحمد صبري. المسؤولية  المدنية للمورد على شبكات المعلومات , , 2009,.

    21-د. سليمان مرقص، الوافى فى شرح القانون المدنى 2- فى الالتزامات المجلد الثانى فى الفعل الضار والمسؤولية  المدنية، القسم الأول فى الأحكام العامة، ط 5، مطبعة السلام القاهرة 1998 .

    22-­د.  موسى سليمان ملوح، فكرة التعسف فى استعمال الحق، مجلة البحوث القانونية والاقتصاديه مجلة الحقوق، بنى سويف، 7يوليو 2011 .

    23-الدكتور/ صلاح دياب، الحماية القانونية للحياة الخاصة للعامل وضماناتها فى حل الوسائل التكنولوجي الحديثة، دار النهضة العربية، القاهرة سنة 2007.

    24- د.  ﻋﺒد اﻟﻤﺠﻴد اﻟﺤﮐﻴم، اﻟوﺠﻴز ﻓﻲ ﺸرح اﻟﻘﺎﻨون اﻟﻤدﻨﻲ، اﻟﺠزء اﻷول، ﻤﺼﺎدر اﻻﻟﺘزام، اﻟطﺒﻌﺔ اﻟﺜﺎﻨﻴﺔ، ﻤن دون دار ﻨﺸر،١٩٦٣،

    25- 

    26-­المستشار حسن الفكهانى، الموسوعة الذهبية للقواعد التى أقرتها محكمة النقض المصرية، دار محمود للطبع والنشر سنة 2002 المجلد الثالث.

    27- ­د.  ﺠﻤﺎل ﻤﺤﻤود اﻟﮐردي، ﺘﻨﺎزع اﻟﻘواﻨﻴن ﺒﺸﺄن المسؤولية  ﻋن ﺴوء اﺴﺘﺨدام اﻻﻨﺘرﻨﻴت اﻟطﺒﻌﺔ اﻷوﻟﯽ، دار اﻟﻨﻬﻀﺔ اﻟﻌرﺒﻴﺔ، اﻟﻘﺎﻫرة،٢٠٠٧.

    28-  د.  أﻨور اﻟﻌﻤروﺴﻲ، اﻟﺘﻌﻟﻴق ﻋﻟﯽ ﻨﺼوص اﻟﻘﺎﻨون اﻟﻤدﻨﻲ اﻟﻤﻌدل ﺒﻤذاﻫب اﻟﻔﻘﻪ وأﺤﮐﺎم اﻟﻘﻀﺎء اﻟﺤدﻴﺜﺔ ﻓﻲ ﻤﺼر واﻷﻗطﺎر اﻟﻌرﺒﻴﺔ، دار اﻟﻤطﺒوﻋﺎت اﻟﺠﺎﻤﻌﻴﺔ، اﻹﺴﮐﻨدرﻴﺔ،١٩٨٣ .

    29-­ د.  جميل الشرقاوي، النظرية العامة للالتزام، الكتاب الأول، مصادر الالتزام، دار النهضة العربية، القاهرة 1993. .

    30-­د. سليمان مرقس، الوافي في شرح القانون المدني، ج2، في الالتزامات، المجلد الثاني في الفعل الضار والمسؤولية  المدنية، ج5، دون دار نشر، 1988، .

    31-­د. محمد أحمد أمين، التعويض عن الضرر المادي والأدبي الموروث، طبعة 2002 .

    32- الدكتور/ عصام البهجى مرجع سابق، ص 526؛ د/ عبد المنعم فرج الصدة: النظرية العامة للحق: الحقوق العينية الأصلية، ط  1 1989، دار الفكر العربى، للنشر

    33- د.  مصطفى أحمد الزرقا -الفعل الضار والضمان فيه وفقا للشريعة- دار القلم - دون تاريخ نشر القاهرة .

    34-الدكتور / أحمد شوقى عبد الرحمن، مدى التعويض عن تغير الضرر فى جسم المضرور وماله فى المسؤولية  المدنية العقدية والتقصيرية، منشأة المعارف، 2000 .

    35-د. أحمد السعيد الزقرد، الاتجاه الحديث لمحكمة النقض المصرية فى تحديد مفهوم الضرر المادى والأدبى ولانتقال الحق فى التعويض عنه إلى الورثة، مجلة الحقوق، الكويت السنة 20 العدد الثانى يونيو 1996 .

    36-د.  ياسين محمد يحيى الحق، فى التعويض عن الضرر الأدبى، دار النهضة 1991 .

    37- المذكرات الإيضاحية للقانون المدني الأردني، ج1، ط3، مطبعة التوفيق، عمان، سنة 1992، ص275، وسيشار إليها لاحقاً هكذا: المذكرة الإيضاحية.

    38- د. نائل علي المساعدة، الضرر في الفعل الضار وفقا للقانون الأردني بحث منشور في مجلة المنارة، جامعة آل البيت، مجلد 12، العدد 3، جامعة آل البيت 2006، ص 394 وما بعدها.

    39- سليمان مرقس، الوافي في شرح القانون المدني في الالتزامات في الفعل الضار والمسؤولية  المدنية، القاهرة، 1992، ص155.

     40- الدكتور / محمد حاكي، قاموس القانونية،الناشر مكتبة لبنان،سنة  1991، ص157

    41- الدكتور/ حميد فرحات السيد, الحق في احترام الحياة الخاصة، مجلة الصباح العراقية، ص159.   

    42- الدكتور عصام أحمد البهجي: حماية الحق في الحياة الخاصة في ضوء حقوق الإنسان والمسؤولية المدنية, دار الجامعة الجديدة للنشر، 2005 .

     

     

    المراجع الاجنبية.

     

    1. Strowel(A.) et Ide (N.), Responsabilité de intermédiaires : Actualités
    2. législatives et jurisprudantielles, Droit et Nouvelle Technologies, 10 Octobre 2000
    3. Gautier, Propriété littéraire et artistique, droit d’auteur, règles générales,droit de représentation, Juris- class., 1992, .
    4. Juridiction de proximité de RAMBOUILLET, 8 février 2005.
    5. H. VERBIEST et P. REYNAUD, "Comment exercer un droit de réponse sur l´internet?", précité
    6. Bochurberg Lionel, Internet et commerce électronique, Delmas, Paris, 2001.
    7. (A.Bertrand, Droit a la vie privée et droit a l’image, Ed. LITEC, 1999.

    Webs

    http://www Eohr.org/ar/training/1st-2003

    www.uncitral.org

     http://www.waseeet.com/showthread.php?t"

    www.tazpet.com/forum/showthread.php?t 

    www.caprioli-avocats.com

    www.scribd.com/doc

     www.legalis.net,

    www.finances.gouv

    http://www.legalis.net/jnet/

    http://www.laws. Fndlaw.com/10th/992068.html Par la Communauté cybernétique

    http://www.legalis.net,jurisprudence et actualité du droit de internet.htm

    http://www,eohr.org/ar/training/1st-2003

     

     


    References:

     

    • alquran alkarim :

    •  surat alhujurat alayat raqm (12).

    • almarajie aliaslamia

    •  almuejam alwajiz - majmae allughat alearabiat - tabeat wizarat altarbiat waltaelim sanat 1993 m si 198, si 199.

    •  lisan alearab - manshurat matbaeat bulaq - sanat 1996 - aljuz' althaamin si 290, si 291.

    •  almunjid fi allughat alearabiat tabeat sanat 1988 - si 181.

    • almarajie alearabia.

    • d. mutawalaa eabd almuman, bahath ean aljarimat eabr shabakat almaelumat alduwliati" jamieat almansurat, ealaa shabakat almaelumat alduwliat bidun nashir 2008.

    • da. fuad jamal, jarayim alhasibat washabakat almaelumat aldawliat aljarayim almaelumatiatu,alnaashir dar alfikr alearabii, 2012.

    • du. khalid mamduh 'iibrahim, himayat almustahlik fi almueamalat al'iiliktruniati, dirasat muqaranati, aldaar aljamieiat al'iiskandiriat, 2007 .

    • d. 'ahmad husam tah , aljarayim alnaashiat ean 'iistikhdam alhasib alali risalat dukturah , jamieat tanta 2000 .

    • du. ebd alftah bywmy hjazi, alktab alawl, alnzuam alqanwny llhkwmt alalktrunyt, dar alfkr aljamey lilnashri, sanat 2001.

    • d. jmyl ebd albaqy alsghyr, alantrint walqanwn aljnayy, alahkam almwdweyt lljraym almtelqt balantrnt,dar alnhdt alerbyt,2001, .

    • du. mhmd hsyn mnswr, almsywlyt alalktrunyt, dar aljamet aljdaydat, alaskndiryt,2003, .

    • d. smyr hamd ebd alezyz aljmal, alteaqd ebr tqnyat alatsal, dar alnhdt alerbyt, altibet alawly,2006, .

    • da. hatim ealaa labib jabir, rajie fi mafhum alkhata aljusim, "alkhata aljasim fi zili tatbiqatih altashrieiat walqadayiyati: dirasat muqaranatin" mae alqanun alfaransii, mutabie 'akhbar alyawmi, 1968 wajamieat kalifurnia 17 (sibtambar) 2010.

    • da/khalid mustafaa hashim wafi shurut al'iiefa' min almaswuwliati, 'aw tahdidiha fi alqanun almisrii sharh alqanun almadanii.

    • 'andirih lukas, alqanun wal'iintarnit walbarid sanat 2014 .

    • da. eayid raja alkhalaylat, almaswuwliat altaqsiriat al'iiliktruniata, almaswuwliat alnaashiat ean astikhdam 'ajhizat alhasub wal'iintirnta, marjie sabiqi, 2009,

    • d. jamil eabdalbaqaa alsaghir, shabakat almaelumat aldawliat walqanun aljinayiy. 2019.

    • du. samir hamid eabd aleaziz aljamali, altaeaqud eabr tiqniaat aliaitisal alhadithi, dar alnahdat alearabiati, 2007

    • 'usamat rubaa eabd aleaziza, hajiat altawqie al'iiliktrunaa faa al'iithbat walaidiea' bitazwirih madania, bahath muqadam 'iilaa mutamar almueamalat al'iiliktruniat almuneaqad faa kilih alsharieat walqanun jamieat al'iimarat alearabiat almutahidat faa alfatrat min 19/20mayu2009 .

    • du. faysal muhamad muhamad eabd aleaziza, alhimayat alqanuniat lieuqud altijarat al'iilikturuniat alnaashir, dar alnahdat alearabiati, alqahirat 2008,

    • du. muhamad eabd alzaahir husayn, almaswuwliat alqanuniat fi majal shabakat al'iintirnti, dar alnahdat alearabiati, alqahirat 2004, .

    • d. jamil eabd albaqaa alsaghir, almarjie alsaabiqu, shabakat almaelumat alduwaliat walqanun aljinayiyi, .

    • du. mujdaa aldiyn muhamad 'iismaeil alsawswati, 'iibram eaqid albaye eabr al'iintirnti, marjie sabiqun, lisanat 2010, .

    • da. 'ahmad kamal 'ahmad sabri. almaswuwliat almadaniat lilmawrid ealaa shabakat almaelumat , , 2009,.

    • d. sulayman muraqas, alwafaa faa sharh alqanun almudnaa 2- faa alailtizamat almujalad althaanaa faa alfiel aldaaru walmaswuwliat almadaniata, alqism al'awal faa al'ahkam aleamati, t 5, matbaeat alsalam - alqahirat 1998 .

    • d. musaa sulayman milwh, fikrat altaeasuf faa aistiemal alhaq, majalat albuhuth alqanuniat waliaqtisadih majalat alhuquqi, banaa suif, 7yulyu 2011 .

    •  aldukturu/ salah diab, alhimayat alqanuniat lilhayaat alkhasat lileamil wadamanatuha faa hali alwasayil altiknulujii alhadithati, dar alnahdat alearabiati, alqahirat sanat 2007.

    • d. ebd almjyd alhkym, alwjyz fy shrh alqanwn almdny, aljz' alawl, msadr alaltzam, altabet althanyt, mn dun dar nshr,1963,

    •  almustashar hasan alfikhanaa, almawsueat aldhahabiat lilqawaeid alataa 'aqaratha mahkamat alnaqd almisriatu, dar mahmud liltabe walnashr sanatan 2002 almujalad althaalithi, .

    • d. jmal mhmwd alkrdi, tnazie alqwanyn bshan almaswuwliat en sw' astkhdam alantrnyt altabet alawly, dar alnhdt alerbyt, alqahrat,2007, .

    • du. 'anwar alemrusy, altelyq ely nsws alqanwn almdny almedil bmdhahb alfqh wa'ahkam alqda' alhdytht fy msr walaqtar alerbyt, dar almtbweat aljameyt, alaskndiryt,1983, .

    •  da. jamil alsharqawi, alnazariat aleamat lilailtizami, alkutaab al'awala, masadir aliailtizami, dar alnahdat alearabiati, alqahirat 1993. .

    • d. sulayman marqas, alwafi fi sharh alqanun almadani, ji2, fi alailtizamati, almujalad althaani fi alfiel aldaari walmaswuwliat almadaniata, ja5, dun dar nashr, 1988, .

    • du. muhamad 'ahmad 'amin, altaewid ean aldarar almadiyi wal'adabii almuruth, tabeat 2002, .

    •  aldukturu/ eisam albuhjaa marjie sabiqi, s 526; da/ eabd almuneim faraj alsadati: alnazariat aleamat lilhaqi: alhuquq aleayniat al'asliati, t 1 1989, dar alfikr alearbaa, lilnashr

    •  du. mustafaa 'ahmad alzarqa -alfiel aldaaru waldaman fih wifqan lilsharieati- dar alqalam - dun tarikh nashr alqahira .

    •  alduktur / 'ahmad shawqaa eabd alrahman, madaa altaewid ean taghayur aldarar faa jism almadrur wamalih faa almaswuwliat almadaniat aleaqdiat waltaqsiriati, munsha'at almaearifi, 2000 .

    • d. 'ahmad alsaeid alzaqard, alaitijah alhadith limahkamat alnaqd almisriat faa tahdid mafhum aldarar almadaa wal'adbaa waliaintiqal alhaqi faa altaewid eanh 'iilaa alwarthat, majalat alhuquqi, alkuayt alsanat 20 aleadad althaania yuniu 1996 .

    • d. yasin muhamad yahyaa alhaq, faa altaewid ean aldarar al'adbaa, dar alnahdat 1991 .

    •  almudhakirat al'iidahiat lilqanun almadanii al'urduniy, ja1, ta3, matbaeat altawfiqi, eaman, sanat 1992, sa275, wasayushar 'iilayha lahqaan hakadha: almudhakirat al'iidahiati.

    •  da. nayil eali almusaeidat, aldarar fi alfiel aldaari wifqan lilqanun al'urduniyi bahath manshur fi majalat almanarati, jamieat al albit, mujalad 12, aleadad 3, jamieat al albayt 2006, s 394 wama baedaha.

    • sulayman marqas, alwafi fi sharh alqanun almadanii fi alailtizamat fi alfiel aldaari walmaswuwliat almadaniat, alqahirat, 1992, sa155.

    •  alduktur / muhamad haki, qamus alqanuniati,alnaashir maktabat lubnan,sanat 1991, sa157

    •  aldukturu/ hamid farahat alsayidu, alhaqu fi aihtiram alhayaat alkhasati, majalat alsabah aleiraqiati, sa159.

    •  alduktur eisam 'ahmad albihji: himayat alhaqi fi alhayaat alkhasat fi daw' huquq al'iinsan walmaswuwliatialmadaniati, dar aljamieat aljadidat lilnashri, 2005 .