ثبت المصادر والمراجع
أولًا: القرآن الكريم
ثانيًا: كتب التفسير وعلوم القرآن:
v أنوار التنزيل وأسرار التأويل/ لناصر الدين عبد الله بن عمر الشيرازي البيضاوي (المتوفى: 685هــ)، المحقق: محمد عبد الرحمن المرعشلي، الناشر: دار إحياء التراث العربي –بيروت، الطبعة: الأولى - 1418 هـ.
v الجامع لأحكام القرآن (تفسير القرطبي)/ لأبي عبد الله محمد بن أحمد بن أبي بكر بن فرح الأنصاري الخزرجي شمس الدين القرطبي (المتوفى: 671هــ)، تحقيق: أحمد البردوني وإبراهيم أطفيش، نشر: دار الكتب المصرية –القاهرة، الطبعة الثانية: 1384هــ _ 1964 م.
v روح البيان/ إسماعيل حقي بن مصطفى الإستانبولي الحنفي الخلوتي، المولى أبو الفداء (المتوفى: 1127هــ)، الناشر: دار الفكر – بيروت
ثالثًا: كتب الحديث وشروحه:
v التمهيد لما في الموطأ من المعاني والأسانيد/ لأبي عمر يوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر بن عاصم النمري القرطبي (المتوفى: 463هــ)، تحقيق: مصطفى العلوي، محمد البكري، الناشر: وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامية –المغرب، عام: 1387 هـ.
v التوضيح لشرح الجامع الصحيح/ لابن الملقن سراج الدين أبو حفص عمر بن علي بن أحمد الشافعي المصري (المتوفى: 804هــ)، المحقق: دار الفلاح للبحث العلمي وتحقيق التراث، الناشر: دار النوادر، دمشق –سوريا، الطبعة: الأولى، 1429 هـ - 2008 م.
v الجامع المسند الصحيح المختصر من أمور رسول الله ﷺ وسننه وأيامه" صحيح البخاري"/ لمحمد بن إسماعيل أبو عبد الله البخاري الجعفي، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، الناشر: دار طوق النجاة، الطبعة: الأولى، 1422هــ.
v سنن أبي داوود/ لأبي داود سليمان بن الأشعث بن إسحاق بن بشير بن شداد الأزدي السِّجِسْتاني (المتوفى: 275هــ)، تحقيق: شعَيب الأرنؤوط _ محَمَّد كامِل قره بللي، الناشر: دار الرسالة العالمية، الطبعة الأولى: 1430 هـ _ 2009 م.
v سنن الترمذي/ لمحمد بن عيسى بن سَوْرة بن موسى بن الضحاك، الترمذي، أبو عيسى (المتوفى: 279هــ)، تحقيق وتعليق: أحمد محمد شاكر، الناشر: شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابي الحلبي –مصر، الطبعة الثانية: 1395 هـ _ 1975 م.
v طرح التثريب في شرح التقريب/ أبو الفضل زين الدين عبد الرحيم بن الحسين بن عبد الرحمن بن أبي بكر بن إبراهيم العراقي (المتوفى: 806هــ)، وأكمله ابنه: أحمد بن عبد الرحيم (المتوفى: 826هــ)، الناشر: الطبعة المصرية القديمة.
v عمدة القاري شرح صحيح البخاري/ لأبي محمد محمود بن أحمد بن حسين الغيتابى الحنفى بدر الدين العينى (المتوفى: 855هــ)، الناشر: دار إحياء التراث العربي –بيروت.
v فتح الباري شرح صحيح البخاري/ أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي، الناشر: دار المعرفة _ بيروت، 1379هـــ.
v الكوكب الوهاج شرح صحيح مسلم/ لمحمد الأمين بن عبد الله الأُرَمي العَلَوي الشافعي، الناشر: دار المنهاج، الطبعة: الأولى، 1430 هـ - 2009 م
v لمعات التنقيح في شرح مشكاة المصابيح/ لعبد الحق بن سيف الدين بن سعد اللَّه البخاري الدِّهلوي الحنفي، الناشر: دار النوادر، دمشق –سوريا، الطبعة: الأولى، 1435 هـ - 2014 م.
v مجمع الزوائد ومنبع الفوائد/أبو الحسن نور الدين علي بن أبي بكر بن سليمان الهيثمي، نشر: مكتبة القدسي_ القاهرة_ 1414 هـ _ 1994 م).
v المسند الصحيح المختصر بنقل العدل عن العدل إلى رسول الله ﷺ" صحيح مسلم"، لمسلم بن الحجاج أبو الحسن القشيري النيسابوري (المتوفى: 261هــ)، المحقق: محمد فؤاد عبد الباقي، الناشر: دار إحياء التراث العربي –بيروت.
v معالم السنن، وهو شرح سنن أبي داود/ لأبي سليمان حمد بن محمد بن إبراهيم بن الخطاب البستي المعروف بالخطابي (المتوفى: 388هــ)، الناشر: المطبعة العلمية –حلب، الطبعة: الأولى 1351 هـ - 1932 م.
v المنهاج شرح صحيح مسلم بن الحجاج/ أبو زكريا محيي الدين يحيى بن شرف النووي (المتوفى: 676هــ)، الناشر: دار إحياء التراث العربي –بيروت، الطبعة: الثانية، 1392هــ.
v نيل الأوطار/ لمحمد بن علي بن محمد بن عبد الله الشوكاني اليمني (المتوفى: 1250هــ)، تحقيق: عصام الدين الصبابطي، الناشر: دار الحديث، مصر، الطبعة الأولى: 1413هــ _ 1993م.
رابعًا: كتب أصول الفقه والقواعد الفقهية:
v الْأَشْبَاهُ وَالنَّظَائِرُ عَلَى مَذْهَبِ أَبِيْ حَنِيْفَةَ النُّعْمَانِ، زين الدين بن إبراهيم ابن محمد، المعروف بابن نجيم المصري (المتوفى: 970هــ)، نشر: دار الكتب العلمية، بيروت –لبنان، الطبعة الأولى: 1419 هـ _ 1999 م.
v الأشباه والنظائر/ لعبد الرحمن بن أبي بكر، جلال الدين السيوطي (المتوفى: 911هــ)، الناشر: دار الكتب العلمية، الطبعة: الأولى، 1411هــ - 1990م.
v التحبير شرح التحرير في أصول الفقه/ لعلاء الدين أبو الحسن علي بن سليمان المرداوي الحنبلي (المتوفى: 885هــ)، الناشر: مكتبة الرشد - السعودية، الطبعة: الأولى، 1421هــ - 2000م.
v حاشية العطار على شرح الجلال المحلي على جمع الجوامع/ لحسن بن محمد بن محمود العطار الشافعي (المتوفى: 1250هــ)، الناشر: دار الكتب العلمية.
v شرح التلويح على التوضيح/ لسعد الدين مسعود بن عمر التفتازاني (المتوفى: 793هــ)، الناشر: مكتبة صبيح بمصر
v شرح القواعد الفقهية/ لأحمد بن الشيخ محمد الزرقا [1285هــ _ 1357هــ]، صححه وعلق عليه: مصطفى أحمد الزرقا، نشر: دار القلم _ دمشق / سوريا، الطبعة الثانية: 1409هــ _ 1989م
v قواعد الأحكام في إصلاح الأنام، لأبي محمد عز الدين عبد العزيز بن عبد السلام الدمشقي، جـ1، صـ6، الناشر: مكتبة الكليات الأزهرية –القاهرة، طبعة: 1414 هـ - 1991 م.
v الموافقات/ لإبراهيم بن موسى بن محمد اللخمي الغرناطي الشهير بالشاطبي (المتوفى: 790هــ)، المحقق: أبو عبيدة مشهور بن حسن آل سلمان، الناشر: دار ابن عفان، الطبعة: الطبعة الأولى 1417هــ/ 1997م.
v موسوعة القواعد الفقهية/ لمحمد صدقي بن أحمد بن محمد آل بورنو أبو الحارث الغزي، الناشر: مؤسسة الرسالة، بيروت –لبنان، الطبعة: الأولى، 1424 هـ - 2003 م.
v نهاية السول شرح منهاج الوصول، عبد الرحيم بن الحسن بن علي الإسنوي الشافعيّ، دار الكتب العلمية -بيروت-لبنان، الطبعة: الأولى 1420هــ- 1999م.
خامسًا: كتب الفقه:
أ- الفقه الحنفي:
v البحر الرائق شرح كنز الدقائق/ لزين الدين بن إبراهيم بن محمد، المعروف بابن نجيم المصري (المتوفى: 970هــ)، نشر: دار الكتاب الإسلامي.
v بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع/ لعلاء الدين، أبو بكر بن مسعود بن أحمد الكاساني الحنفي (المتوفى: 587هــ)، نشر: دار الكتب العلمية، الطبعة الثانية: 1406هــ _ 1986م
v تبيين الحقائق شرح كنز الدقائق وحاشية الشِّلْبِيِّ/ لعثمان بن علي بن محجن البارعي، فخر الدين الزيلعي الحنفي (المتوفى: 743 هـ)، نشر: المطبعة الكبرى الأميرية –بولاق_ القاهرة.
v المبسوط/ لمحمد بن أحمد بن أبي سهل شمس الأئمة السرخسي (المتوفى: 483هــ)، نشر: دار المعرفة –بيروت، تاريخ النشر: 1414هــ _ 1993م.
v الهداية في شرح بداية المبتدي/ لعلي بن أبي بكر بن عبد الجليل الفرغاني المرغيناني، أبو الحسن برهان الدين (المتوفى: 593هــ)، تحقيق: طلال يوسف، نشر: دار احياء التراث العربي _ بيروت –لبنان.
ب- الفقه المالكي:
v التاج والإكليل لمختصر خليل/ لمحمد بن يوسف بن أبي القاسم بن يوسف العبدري الغرناطي، أبو عبد الله المواق المالكي (المتوفى: 897هــ)، نشر: دار الكتب العلمية، الطبعة الأولى: 1416هــ_ 1994م.
v الكافي في فقه أهل المدينة/ أبو عمر يوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر النمري القرطبي (المتوفى: 463هــ)، المحقق: محمد ولد ماديك الموريتاني، الناشر: مكتبة الرياض الحديثة، الرياض، المملكة العربية السعودية، الطبعة: الثانية، 1400هــ/1980م.
v المقدمات الممهدات/ لأبي الوليد محمد بن أحمد بن رشد القرطبي (المتوفى: 520هــ، ت: الدكتور محمد حجي، الناشر: دار الغرب الإسلامي، بيروت/ لبنان، الطبعة الأولى: 1408 هـ - 1988م.
ج- الفقه الشافعي:
v روضة الطالبين وعمدة المفتين/ لأبي زكريا محيي الدين يحيى بن شرف النووي (المتوفى: 676هــ)، تحقيق: زهير الشاويش، نشر: المكتب الإسلامي، بيروت_ دمشق_ عمان، الطبعة الثالثة: 1412هــ / 1991م.
v المجموع شرح المهذب/ لأبي زكريا محيي الدين يحيى بن شرف النووي (المتوفى: 676هــ)، نشر: دار الفكر
v المهذَّب في فقه الإمام الشافعي/ لأبي إسحاق إبراهيم بن علي بن يوسف الشيرازي (المتوفى: 476هــ)، نشر: دار الكتب العلمية
د- المذهب الحنبلي:
v الإنصاف في معرفة الراجح من الخلاف/ لعلاء الدين أبو الحسن علي بن سليمان المرداوي الدمشقي الصالحي الحنبلي (المتوفى: 885هــ)، نشر: دار إحياء التراث العربي، الطبعة: الثانية.
v الروض المربع شرح زاد المستقنع/ لمنصور بن يونس بن صلاح الدين ابن حسن بن إدريس البهوتى الحنبلى (المتوفى: 1051هــ)، ومعه: حاشية الشيخ العثيمين وتعليقات الشيخ السعدي، نشر: دار المؤيد _ مؤسسة الرسالة.
v الفروع ومعه تصحيح الفروع/ لمحمد بن مفلح بن محمد بن مفرج، أبو عبد الله، شمس الدين المقدسي الرامينى ثم الصالحي الحنبلي (المتوفى: 763هــ)، تحقيق: عبد الله بن عبد المحسن التركي، نشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة الأولى: 1424 هـ _ 2003 مـ.
v كشاف القناع عن متن الإقناع/ لمنصور بن يونس بن صلاح الدين بن حسن بن إدريس البهوتى الحنبلى (المتوفى: 1051هــ)، نشر: دار الكتب العلمية.
v المبدع في شرح المقنع/ لإبراهيم بن محمد بن عبد الله بن محمد ابن مفلح، أبو إسحاق، برهان الدين (المتوفى: 884هــ)، نشر: دار الكتب العلمية، بيروت –لبنان، الطبعة الأولى. 1418 هـ _ 1997 م.
هـ- المذهب الظاهري:
v المحلى بالآثار/ لأبي محمد علي بن أحمد بن سعيد بن حزم الأندلسي القرطبي الظاهري (المتوفى: 456هــ)، نشر: دار الفكر _ بيروت_.
سادسًا: اللغة والمعاجم:
v تاج العروس من جواهر القاموس/ لمحمّد بن محمّد بن عبد الرزّاق الحسيني، أبو الفيض، الملقّب بمرتضى، الزَّبيدي (المتوفى: 1205هــ)، تحقيق: مجموعة من تحقيقين، نشر: دار الهداية
v الصحاح تاج اللغة وصحاح العربية/ لأبي نصر إسماعيل بن حماد الجوهري الفارابي (المتوفى: 393هــ)، تحقيق: أحمد عبد الغفور عطار، نشر: دار العلم للملايين –بيروت، الطبعة: الرابعة 1407 هـ _ 1987م، الطبعة الثانية _ 1406 هـ _ 1986م.
v العين/ لأبي عبد الرحمن الخليل بن أحمد بن عمرو بن تميم الفراهيدي البصري (المتوفى: 170هــ)، تحقيق: د مهدي المخزومي، د إبراهيم السامرائي، نشر: دار ومكتبة الهلال.
v لسان العرب/ لمحمد بن مكرم بن على، أبو الفضل، جمال الدين ابن منظور الأنصاري، (المتوفى: 711هــ)، نشر: دار صادر –بيروت_، الطبعة: الثالثة _ 1414 هـ.
v مختار الصحاح/ لزين الدين أبو عبد الله محمد بن أبي بكر بن عبد القادر الحنفي الرازي (المتوفى: 666هــ)، تحقيق: يوسف الشيخ محمد، نشر: المكتبة العصرية _ الدار النموذجية، بيروت –صيدا، الطبعة: الخامسة، 1420هــ / 1999م.
v معجم اللغة العربية المعاصرة/ د أحمد مختار عبد الحميد عمر (المتوفى: 1424هــ) بمساعدة فريق عمل، نشر: عالم الكتب، الطبعة الأولى، 1429 هـ _ 2008 م.
سابعًا: الكتب المعاصرة، والمجلات العلمية:
v أحكام التداوي والدواء في الفقه الإسلامي/ كمال الدين جمعة بكرو، طبعة: دار الضياء للنشر والتوزيع-الكويت-، 2013م- 1434هــ.
v الاستنساخ البشري بين الرفض والقبول/ د. عماد عبد العاطي عبد الفتاح
v الاستنساخ الحيوي وأقوال العلماء فيه/ أحلام بنت محمد عقيل، دار طيبة للنشر والتوزيع –الرياض-، الطبعة الأولى: 1428هــ/2007م.
v الاستنساخ بين العلم والفقه/ داوود سليمان السعدي، الناشر: دار الحرف العربي للطباعة والنشر -بيروت-.
v الاستنساخ، حقيقته، أنواعه، د. حسن علي الشاذلي، مجلة الفقه الإسلامي، المجلد: 10.
v البيوتكنولوجيا في الطب والزراعة/ دكتور أحمد مستجير، نشر: المكتبة الأكاديمية بالقاهرة، الطبعة الأولى: 1998م.
v تكنولوجيا الطباعة ثلاثية الأبعاد ومستقبلها في العالم العربي" بحث بمجلة العلوم البحثية والتطبيقية، لعبد السلام علي أحمد دومة، وغيره، كلية الهندسة –جامعة بني وليد –ليبيا-، بتاريخ: 1/مايو/2019م
v حكم استنبات الأعضاء البشرية بواسطة الهندسة الوراثية والخلايا الجزعية/ د. عباس الباز، مجلة علوم الشريعة والقانون.
v الضوابط الشرعية والقانونية لنقل وزرع الأعضاء / د. رواب جمال، صـ: 366.
v الطباعة المجسمة ثلاثية الأبعاد مستقبل رائع للتعويضات البشرية، د/ ناصر محي الدين ملوحي، (1443هــ- 2021م) دار الغسق للنشر- سلمية –سورية.
v الطباعة ثلاثية الأبعاد "العبور السريع للمنتج"/ لدكتور حسان رشيد عبد العزيز، منشور بجامعة الملك عبد العزيز –بالمملكة العربية السعودية-، سنة: 2012م).
v الطباعة ثلاثية الأبعاد" 3D Printing"، ترجمة وإعداد: علي عبد الحكيم محمود البلاوالي، طبعة: [2015م].
v علم وظائف الأعضاء، أ.د. صباح ناصر العلوجي، وما بعدها، الطبعة: الثالثة، الناشر: دار الفكر- عمان- الأردن.
v فقه النوازل/ بكر بن عبد الله أبو زيد بن محمد بن عبد الله بن بكر بن غيهب بن محمد (المتوفى: 1429هــ)، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة: الأولى - 1416 هـ، 1996 م.
v مجلة جامعة الأمير عبد القادر للعلوم الإسلامية، مجلد: 35، عدد: 1.
v مجلة الفيصل، العدد: 301، لسنة: 2001م.
v المستجدات العلمية لزراعة الأعضاء البشرية في ضوء الشريعة الإسلامية، د. رشيدة بن عيسى.
v الموسوعة الفقهية الكويتية صادر عن: وزارة الأوقاف والشئون الإسلامية –الكويت عدد الأجزاء: 45، الطبعة: (من 1404 _ 1427 هـ)..
ثامنًا: الروابط ومواقع الانترنت:
الموسوعة الحرة ويكيبيديا:
موقع جريدة الشرق الأوسط:
الموقع الرسمي للحكومة الأمريكية لقسم زراعة الأعضاء:
موقع الطبي:
موقع مجلة العلوم التطبيقية:
مدونة ميدكونتكس الطبية:
مكتب "الهند اليوم" على شبكة الإنترنت:
مقاطع اليوتيوب:
References:
1: alquran alkarim
2: kutub altafsir waeulum alquran:
• 'anwar altanzil wa'asrar altaawili/ linasir aldiyn eabd allh bin eumar alshiyrazi albaydawi (almutawafaa: 685hi), almuhaqiqi: muhamad eabd alrahman almaraeashali, alnaashir: dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut, altabeatu: al'uwlaa - 1418 hu.
• aljamie li'ahkam alquran (tafsir alqurtubii)/ li'abi eabd allah muhamad bin 'ahmad bin 'abi bakr bin farah al'ansarii alkhazrijii shams aldiyn alqurtibii (almutawafaa: 671hi), tahqiqu: 'ahmad albarduni wa'iibrahim 'atfish, nashra: dar alkutub almisriat - alqahirati, altabeat althaaniati: 1384hi _ 1964 mi.
• ruh albayan/ 'iismaeil haqiy bin mustafaa al'iistanbuli alhanafii alkhuluti, almawlaa 'abu alfida' (almutawafaa: 1127h), alnaashir: dar alfikr - bayrut
3: kutub alhadith washuruhihi:
• altamhid lima fi almuataa min almaeani wal'asanidi/ li'abi eumar yusif bin eabd allh bin muhamad bin eabd albiri bin easim alnamrii alqurtibii (almutawafaa: 463hi), tahqiqu: mustafaa alealawi, muhamad albakri, alnaashir: wizarat al'awqaf walshuwuwn al'iislamiat - almaghribi, eami: 1387 hu.
• altawdih lisharh aljamie alsahihi/ liabn almulaqin siraj aldiyn 'abu hafs eumar bin ealii bin 'ahmad alshaafieii almisrii (almutawafaa: 804hi), almuhaqiqu: dar alfalah lilbahth aleilmii watahqiq altarathi, alnaashir: dar alnawadr, dimashq - surya, altabeatu: al'uwlaa, 1429 hi - 2008 mi.
• aljamie almusnad alsahih almukhtasar min 'umur rasul allah wasunanih wa'ayaamihu" sahih albukharii"/ limuhamad bin 'iismaeil 'abu eabd allah albukhari aljaeafi, tahqiqu: muhamad zuhayr bin nasir alnaasir, alnaashir: dar tawq alnajaati, altabeatu: al'uwlaa, 1422h.
• sunan 'abi dawud/ li'abi dawud sulayman bin al'asheath bin 'ishaq bn bashir bin shidaad al'azdi alssijistany (almutawafaa: 275hi), tahqiqu: sheayb al'arnawuwt _ mhammad kamil qarah bilali, alnaashir: dar alrisalat alealamiati, altabeat al'uwlaa: 1430 hi _ 2009 mi.
• sunan altirmidhi/ limuhamad bin eisaa bin sawrt bin musaa bin aldahaki, altirmidhi, 'abu eisaa (almutawafaa: 279hi), tahqiq wataeliqu: 'ahmad muhamad shakiri, alnaashir: sharikat maktabat wamatbaeat mustafaa albabi alhalabii - masiri, altabeat althaaniati: 1395 hi _ 1975 mi.
• tarah altathrib fi sharh altaqribi/ 'abu alfadl zayn aldiyn eabd alrahim bin alhusayn bin eabd alrahman bin 'abi bakr bin 'iibrahim aleiraqii (almutawafaa: 806hi), wa'akmalah aibnuhu: 'ahmad bin eabd alrahim (almutawafaa: 826h), alnaashir: altabeat almisriat alqadimatu.
• eumdat alqariy sharh sahih albukhari/ li'abi muhamad mahmud bin 'ahmad bin husayn alghitabaa alhanfaa badr aldiyn aleaynaa (almutawafaa: 855h), alnaashir: dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut.
• fatah albari sharh sahih albukharii/ 'ahmad bin ealiin bin hajar 'abu alfadl aleasqalaniu alshaafieii, alnaashir: dar almaerifat _ bayrut, 1379h.
• alkawkab alwahaj sharh sahih muslimin/ limuhamad al'amin bin eabd allah al'uramy alealawy alshaafieii, alnaashir: dar alminhaji, altabeati: al'uwlaa, 1430 hi - 2009 m
• lamieat altanqih fi sharh mishkaat almasabihi/ lieabd alhaqi bin sayf aldiyn bin saed alllah albukharii alddihlwy alhanafii, alnaashir: dar alnawadr, dimashq - suria, altabeatu: al'uwlaa, 1435 hi - 2014 mi.
• majmae alzawayid wamanbae alfawayidi/'abu alhasan nur aldiyn eali bin 'abi bakr bin sulayman alhaythami, nashara: maktabat alqudsi_ alqahirata_ 1414 hi _ 1994 mi).
• almusnad alsahih almukhtasar binaql aleadl ean aleadl 'iilaa rasul allah " sahih muslimi", limuslim bin alhajaaj 'abu alhasan alqushayri alnaysaburii (almutawafaa: 261h), almuhaqaqi: muhamad fuad eabd albaqi, alnaashir: dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut.
• maealim alsinan, wahu sharh sunan 'abi dawud/ li'abi sulayman hamd bin muhamad bin 'iibrahim bin alkhataab albastii almaeruf bialkhatabii (almutawafaa: 388hi), alnaashir: almatbaeat aleilmiat - halb, altabeati: al'uwlaa 1351 hi - 1932 mi.
• alminhaj sharh sahih muslim bin alhajaji/ 'abu zakariaa muhyi aldiyn yahyaa bin sharaf alnawawiu (almutawafaa: 676hi), alnaashir: dar 'iihya' alturath alearabii - bayrut, altabeata: althaaniatu, 1392h.
• nil al'uwtar/ limuhamad bin ealii bin muhamad bin eabd allh alshuwkanii alyamanii (almutawafaa: 1250hi), tahqiqu: eisam aldiyn alsababiti, alnaashir: dar alhadithi, masir, altabeat al'uwlaa: 1413hi _ 1993m.
4: kutub 'usul alfiqh walqawaeid alfiqhia:
• al'ashbah walnnazayir ealaa madhhab 'abi hanifat alnnuemani, zayn aldiyn bin 'iibrahim aibn muhamadi, almaeruf biaibn najim almasrii (almutawafaa: 970hi), nashra: dar alkutub aleilmiati, bayrut - lubnan, altabeat al'uwlaa: 1419 hi _ 1999 mi.
• al'ashbah walnazayiri/ lieabd alrahman bin 'abi bakrin, jalal aldiyn alsuyutii (almutawafaa: 911hi), alnaashir: dar alkutub aleilmiati, altabeati: al'uwlaa, 1411hi - 1990m.
• altahbir sharh altahrir fi 'usul alfiqah/ lieala' aldiyn 'abu alhasan eali bin sulayman almardawii alhanbalii (almutawafaa: 885hi), alnaashir: maktabat alrushd - alsaeudiatu, altabeatu: al'uwlaa, 1421hi - 2000m.
• hashiat aleataar ealaa sharh aljalal almahaliyi ealaa jame aljawamiei/ lihasan bin muhamad bin mahmud aleataar alshaafieii (almutawafaa: 1250h), alnaashir: dar alkutub aleilmiati.
• sharh altalwih ealaa altawdihi/ lisaed aldiyn maseud bn eumar altiftazani (almutawafaa: 793hi), alnaashir: maktabat sabih bimisr
• sharh alqawaeid alfiqhiati/ li'ahmad bn alshaykh muhamad alzarqa [1285hi _ 1357hi], sahahah waealaq ealayhi: mustafaa 'ahmad alzarqa, nashara: dar alqalam _ dimashq / surya, altabeat althaaniatu: 1409hi _ 1989m
• qawaeid al'ahkam fi 'iislah al'anami, li'abi muhamad eiz aldiyn eabd aleaziz bin eabd alsalam aldimashqi, ja1, sa6, alnaashir: maktabat alkuliyaat al'azhariat - alqahirati, tabeat: 1414 hi - 1991 mi.
• almuafaqati/ li'iibrahim bin musaa bin muhamad allakhmi algharnatii alshahir bialshaatibii (almutawafaa: 790hi), almuhaqiqi: 'abu eubaydat mashhur bin hasan al salman, alnaashir: dar aibn eafan, altabeatu: altabeat al'uwlaa 1417hi/ 1997m.
• musueat alqawaeid alfiqhiati/ limuhamad sidqi bin 'ahmad bin muhamad al burnu 'abu alharith alghazi, alnaashir: muasasat alrisalati, bayrut - lubnan, altabeatu: al'uwlaa, 1424 hi - 2003 mi.
• nihayat alsuwl sharh minhaj alwusuli, eabd alrahim bin alhasan bin eali al'iisnawi alshafey, dar alkutub aleilmiat -birut-lubnan, altabeatu: al'uwlaa 1420hi- 1999m.
5: kutub alfiqah:
alfiqh alhanafii:
• albahr alraayiq sharh kanz aldaqayiqi/ lizayn aldiyn bin 'iibrahim bin muhamadi, almaeruf biabn najim almisrii (almutawafaa: 970hi), nashra: dar alkitaab al'iislamii.
• badayie alsanayie fi tartib alsharayiei/ lieala' aldiyn, 'abu bakr bin maseud bin 'ahmad alkasanii alhanafii (almutawafaa: 587hi), nashra: dar alkutub aleilmiati, altabeat althaaniati: 1406hi _ 1986m
• tabiiyn alhaqayiq sharh kanz aldaqayiq wahashiat alshshilbii/ laeuthman bin eali bin mahjin albariei, fakhr aldiyn alziylei alhanafii (almutawafaa: 743 hu), nashra: almatbaeat alkubraa al'amiriat - bulaq_ alqahirati.
• almabsuta/ limuhamad bn 'ahmad bin 'abi sahl shams al'ayimat alsarukhsii (almutawafaa: 483hi), nashra: dar almaerifat - bayrut, tarikh alnashri: 1414h _ 1993m.
• alhidayat fi sharh bidayat almubtadi/ lieali bin 'abi bakr bin eabd aljalil alfirghanii almirghinani, 'abu alhasan burhan aldiyn (almutawafaa: 593hi), tahqiqu: talal yusif, nashra: dar ahya' alturath alearabii _ bayrut - lubnan.
alfiqh almalki:
• altaj wal'iiklil limukhtasar khalil/ limuhamad bin yusif bin 'abi alqasim bin yusif aleabdarii alghurnati, 'abu eabd alllh almawaq almalikii (almutawafaa: 897hi), nashra: dar alkutub aleilmiati, altabeat al'uwlaa: 1416hi_ 1994m.
• alkafi fi fiqh 'ahl almadinati/ 'abu eumar yusif bin eabd allh bin muhamad bin eabd albiri alnamirii alqurtibii (almutawafaa: 463hi), almuhaqaqi: muhamad wild madik almuritani, alnaashir: maktabat alriyad alhadithati, alrayada, almamlakat alearabiat alsaeudiati, altabeatu: althaaniatu, 1400h/1980m.
• almuqadimat almumahadati/ li'abi alwalid muhamad bin 'ahmad bin rushd alqurtibii (almutawafaa: 520hi, ti: alduktur muhamad haji, alnaashir: dar algharb al'iislami, bayrut/ lubnan, altabeat al'uwlaa: 1408 hi - 1988m.
alfiqh alshaafieii:
• rudat altaalibin waeumdat almuftina/ li'abi zakaria muhyi aldiyn yahyaa bin sharaf alnawawiu (almutawafaa: 676hi), tahqiqu: zuhayr alshaawish, nashara: almaktab al'iislamia, bayrut_ dimashqa_ eaman, altabeat althaalithata: 1412hi / 1991m.
• almajmue sharh almuhadhabi/ li'abi zakaria muhyi aldiyn yahyaa bin sharaf alnawawii (almutawafaa: 676hi), nashra: dar alfikr
• almhdhdhab fi fiqh al'iimam alshaafieii/ li'abi 'iishaq 'iibrahim bin ealii bin yusuf alshiyrazii (almutawafaa: 476hi), nashra: dar alkutub aleilmia
almazhab alhanbali:
• al'iinsaf fi maerifat alraajih min alkhilafi/ lieala' aldiyn 'abu alhasan eali bin sulayman almardawii aldimashqii alsaalihii alhanbalii (almutawafaa: 885hi), nashra: dar 'iihya' alturath alearabii, altabeati: althaaniati.
• alrawd almurabae sharh zad almustaqnaea/ limansur bin yunis bin salah aldiyn abn hasan bin 'iidris albahutaa alhunbulaa (almutawafaa: 1051hi), wamaehu: hashiat alshaykh aleuthaymin wataeliqat alshaykh alsaedi, nashra: dar almuayid _ muasasat alrisalati.
• alfurue wamaeah tashih alfuruei/ limuhamad bin muflah bin muhamad bin mufraji, 'abu eabd allah, shams aldiyn almuqdisii alraaminaa thuma alsaalihii alhanbali (almutawafaa: 763hi), tahqiqu: eabd allah bin eabd almuhsin alturkiu, nashra: muasasat alrisalati, altabeat al'uwlaa: 1424 hi _ 2003 mi.
• kshaf alqinae ean matn al'iiqnaei/ limansur bin yunis bin salah aldiyn bin hasan bin 'iidris albahutaa alhunbulaa (almutawafaa: 1051hi), nashra: dar alkutub aleilmiati.
• almubdie fi sharh almuqanaea/ li'iibrahim bin muhamad bin eabd allh bin muhamad abn muflihi, 'abu 'iishaqa, burhan aldiyn (almutawafaa: 884hi), nashra: dar alkutub aleilmiati, bayrut - lubnan, altabeat al'uwlaa. 1418 hi _ 1997 mi.
almazhab alzaahiri:
• almuhalaa bialathar/ li'abi muhamad ealiin bin 'ahmad bin saeid bin hazm al'andalusii alqurtubii alzaahirii (almutawafaa: 456hi), nashra: dar alfikr _ bayrut_.
6: allugha walmaeajim:
• taj alearus min jawahir alqamusa/ lmhmmd bin mhmmd bin eabd alrzzaq alhusayni, 'abu alfayda, almlqqb bimurtadaa, alzzabydy (almutawafaa: 1205hi), tahqiqu: majmueat min tahqiqayni, nashra: dar alhidaya
• alsihah taj allughat wasihah alearabiati/ li'abi nasr 'iismaeil bin hamaad aljawharii alfarabii (almutawafaa: 393hi), tahqiqu: 'ahmad eabd alghafur eatar, nashra: dar aleilm lilmalayin - bayrut, altabeata: alraabieat 1407 ha _ 1987ma, altabeat althaaniat _ 1406 hi _ 1986m.
• aleayn/ li'abi eabd alrahman alkhalil bin 'ahmad bin eamriw bin tamim alfarahidii albasrii (almutawafaa: 170hi), tahqiqu: d mahdii almakhzumi, d 'iibrahim alsaamaraayiy, nashra: dar wamaktabat alhilal.
• lisan alearabi/ limuhamad bin makram bin ealaa، 'abu alfadali, jamal aldiyn aibn manzur al'ansari, (almutawafaa: 711hi), nashra: dar sadir - bayrut_, altabeata: althaalithat _ 1414 hi.
• mukhtar alsahahi/ lizayn aldiyn 'abu eabd allah muhamad bin 'abi bakr bin eabd alqadir alhanafii alraazi (almutawafaa: 666hi), tahqiqu: yusif alshaykh muhamad, nashra: almaktabat aleasriat _ aldaar alnamudhajiata, bayrut - sayda, altabeata: alkhamisati, 1420hi / 1999m.
• muejam allughat alearabiat almueasirati/ d 'ahmad mukhtar eabd alhamid eumar (almutawafia: 1424hi) bimusaeadat fariq eamal, nashri: ealam alkutub, altabeat al'uwlaa, 1429 hi _ 2008 mi.
7: alkutub almueasira, walmajalaat aleilmia:
• 'ahkam altadawi waldawa' fi alfiqh al'iislamii/ kamal aldiyn jumeat bikru, tabeata: dar aldiya' lilnashr waltawzie-alkuayti-, 2013m- 1434h.
• alastinsakh albasharii bayn alrafd walqabuli/ du. eimad eabd aleati eabd alfataah
• aliastinsakh alhayawii wa'aqwal aleulama' fihi/ 'ahlam bint muhamad eaqila, dar tiibat lilnashr waltawzie - alriyadu-, altabeat al'uwlaa: 1428hi/2007m.
• aliastinsakh bayn aleilm walfiqh/ dawwud sulayman alsaedi, alnaashir: dar alhirf alearabii liltibaeat walnashr -birut-.
• aliaistinsakhi, haqiqathu, 'anwaeuhu, du. hasan ealiin alshaadhli, majalat alfiqh al'iislamii, almujaladi: 10.
• albuyutiknulujya fi altibi walziraeati/ duktur 'ahmad mustajir, nashra: almaktabat al'akadimiat bialqahirati, altabeat al'uwlaa: 1998m.
• tiknulujia altibaeat thulathiat al'abead wamustaqbaluha fi alealam alearabii" bahath bimajalat aleulum albahthiat waltatbiqiati, lieabd alsalam eali 'ahmad dumata, waghayrihu, kuliyat alhandasat - jamieat bani walid - libya-, bitarikh: 1/mayu/2019m
• hukum astinabat al'aeda' albashariat biwasitat alhandasat alwirathiat walkhalaya aljazeiati/ da. eabaas albazi, majalat eulum alsharieat walqanuni.
• aldawabit alshareiat walqanuniat linaql wazare al'aeda' / da. rawab jamala, sa: 366.
• altibaeat almujasamat thulathiat al'abead mustaqbal rayie liltaewidat albashariati, du/ nasir muhi aldiyn maluhi, (1443hi- 2021m) dar alghasq lilnashri- silmiat - suria.
• altibaeat thulathiat al'abead "aleubur alsarie lilmuntaji"/ liduktur hasaan rashid eabd aleaziza, manshur bijamieat almalik eabd aleaziz - bialmamlakat alearabiat alsaeudiat-, sanati: 2012ma).
• altibaeat thulathiat al'abeadi" 3D Printing"", tarjamat wa'iiedadi: eali eabd alhakim mahmud albilawali, tabeatu: [2015ma].
• ealam wazayif al'aeda'i, 'a.da. sabah nasir alealuji, wama baedaha, altabeatu: althaalithatu, alnaashir: dar alfikr- eaman- al'urdunn.
• faqah alnawazilu/ bikr bin eabd allh 'abu zayd bin muhamad bin eabd allh bin bikr bin ghihab bin muhamad (almutawafaa: 1429hi), alnaashir: muasasat alrisalati, altabeatu: al'uwlaa - 1416 ha, 1996 mi.
• majalat jamieat al'amir eabd alqadir lileulum al'iislamiati, mujalad: 35, eadadi: 1.
• majalat alfaysali, aleadadi: 301, lisanati: 2001m.
• almustajadaat aleilmiat liziraeat al'aeda' albashariat fi daw' alsharieat al'iislamiati, du. rashidat bin eisaa.
• almawsueat alfiqhiat alkuaytiat sadir eun: wizarat al'awqaf walshuyuwn al'iislamiat - alkuayt eadad al'ajza'i: 45, altabeatu: (man 1404 _ 1427 ha)..