المسؤولية الدولية عن أضرار البيئية لظاهرة الاحتباس الحراري | International responsibility for the environmental damages of global warming

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

جامعة تبوك

المستخلص

جاءت هذه الدراسة العلمية بعنوان المسؤولية الدولية عن الأضرار البيئية لظاهرة الإحتباس الحراري، وقد تناولت هذه الدراسة مفهوم الإحتباس الحراري وآثاره البيئية، وكيفية التغلب على تلك الآثار المدمرة. وقد هدفت الدراسة الى التعريف بالمسؤولية الدولية عن الأضرار البيئية، وآثار الإحتباس الحراري، والجهود المتعلقة بالتغلب على تلك الآثار الخطيرة. ولأجل الوصول لنتائج علمية اتبعت الدراسة المنهج الوصفي التحليلي في معالجة الموضوعات واستقراء النصوص القانونية المختلفة. وقد توصلت الدراسة الى نتائج وتوصيات لعل أبرزها، أصبحت ظاهرة الإحتباس الحراري مشکلة عالمية تهم جميع دول العالم، وبالتالي فهي تمثل تحدياً خطيراً يواجه البشرية جمعاء، كما أنها تعتبر مُشکلةً عالميةً طويلةَ الأجلِ، تنطوي على تفاعُلات مُعقدة بين العوامل البيئية وبين الظروفِ الإقتصادية والسياسية والأمنية والإجتماعية والتکنولوجية. وعلى المجتمع الدولي العمل على وضع قواعد قانونية ملزمة بخصوص المسؤولية الدولية البيئية ليتثى له محاكمة الدول التي تخالف القانون الدولي للبيئة نظراً لما تسببه من إنتهاكات جسيمة لحقوق الإنسان ترقى في إعتقادنا إلى جرائم في حق الإنسانية.
|
Abstract:
  This scientific study came under the title of International Responsibility for the Environmental Damage of Global Warming, and it addressed the concept of global warming, and its environmental effects, and how to overcome those devastating effects. The study aimed to define the international responsibility for environmental damage, the effects of global warming and the efforts related to overcoming these dangerous effects.
 In order to reach scientific results, the study followed the descriptive analytical approach in treating the topics and extrapolating the various legal texts.
The study reached conclusions and recommendations, perhaps the most prominent of which is that global warming has become a global problem of concern to all countries of the world, and therefore it represents a serious challenge facing all humanity. It is also considered a long-term global problem, involving complex interactions between environmental factors and between economic, political, security, social and technological conditions. The international community should work to establish binding legal rules regarding international environmental responsibility to allow him to prosecute countries that violate international environmental law due to the massive violations of human rights that they cause, which we believe amount to crimes against humanity.

الكلمات الرئيسية


المراجع:
المراجع العلمية:
1/ إبراهيم محمد العناني، القانون الدولي العام، القاهرة دار النهضة العربية، الطبعة الثانية، 1994م.
2/ ابتسام سعيد الملكاوي، جريمة تلويث البيئة، دراسة مقارنة، دار الثقافة للنشر والتوزيع، الاردن، الطبعة 1، 2008م.
3/ بيان محمد الكابد، النظام البيئي - تلوث الهواء- الغلاف الجوي- الاحتباس الحراري، ط1، دار الراية، الأردن، عمان، 2010م.
4/هشام غسان الجندي، الجندي، دليل الحائرين في المسالك الوعرة  للمسؤولية الدولية، دار وائل للنشر،عمان، 2015م.
5/ زازة لحضر، أحكام المسؤولية الدولية في ضوء القانون الدولي العام، دار الهدى لطباعة والنشر والتوزيع، الجزائر، 2010م.
6/ حامد سلطان، لقانون الدولي العام وقت السلم، الوطنية للنشر، الطبعة الثانية، 1982م.
7/ حسين مصطفى سلامة/فلاح مدوس الرشيدي، القانون الدولي للبيئة، القاهرة، المكتبة المركزية، 2007م.
8/ طارق إبراهيم الدسوقي عطية، الأمن البيئي،النظام القانوني لحماية البيئة، دار الجامعة الجديدة، الازاريطة، طبعة 2009م.
9/ طراف عامر محمود، اخطار البيئة والنظام الدولي، المؤسسة الجامعية للدراسات والنشر والتوزيع، الطبعة الثانية، 2007م.
10/ يوسف حسان الربيعة، المسؤولية الدولية عن العدالة المناخية، مطبعة دار النهضة، 2016م.
11/ ماجد راغب الحلو، قانون حماية البيئة في ضوء الشريعة، منشاة المعارف،الأسكندرية طبعة2، 2002م.
12/ مانع جمال عبدالناصر، التنظيم الدولي النظرية العامة والمنظمات العالمية والإقليمية والمتخصصة، دار الفكر الجامعي، الأسكندرية،2007م.
13/ محمد حافظ غانم، المسئولية الدولية، بدون دار نشر، الطبعة الأولى، 1962م.
14/ محمد عبدالرحمن الدسوقي، الإلتزام الدولي بحماية طبقة الأوزون في القانون الدولي، دار النهضة العربية، القاهرة، 2010م.
15/ محمد عسكر، تغيرات المناخ التحديات والمواجهة، دراسة تأصيلية فاصلة، دار الجامعة الجديدة المنصورة، مصر، 2013م.
16/ محمد خالد جمال رستم، التنظيم القانوني للبيئة في العالم، منشورات الحلبي الحقوقية، بيروت، الطبعة الأولى، 2006م.
17/ محمود صالح العادلي، موسوعة حماية البيئة، دار الفكر الجامعي، الأسكندرية، الطبعة 2، 2008م.
18/ ممدوح حامد عطية/سحر مصطفى حافظ ، المخاطر الإشعاعية، دار الفكر العربي، ط1، 2005م.
19/ سلامة طارق عبد الكريـم الشعلان، الحماية الدولية للبيئة من ظاهرة الاحتباس الحراري، منشورات الحلبي الحقوقية، بيروت،ط1، 2010م.
20/ سمير محمد فاضل، المسؤولية الدولية عن الأضرار الناتجة عن إستخدام الطاقة النووية وقت السلم، عالم الكتب، القاهرة الطبعة الثالثة، 2006م.
21/ سعيد سالم جويلي، التنظيم الدولي لتغير المناخ وارتفاع درجة الحرارة، دار النهضة العربية، القاهرة، مصر، 2002م.
22/ سعيد فتوح النجار، التعاون الدولي لمواجهة ظاهرة الاحتباس الحراري، المؤتمر العلمي الخامس، كلية الحقوق جامعة طنطا، 2006م.
23/ عامر محمود طراف، أخطار البئة والنظام الدولي، المؤسسة الجامعية للدراسات والنشر والتوزيع، بدون بلد النشر، الطبعة 2، 2005م.
24/ عبد الواحد الفار، الجرائم الدولية وسلطة العقاب عليها، دار النهضة العربية، القاهرة، 1996م.
25/ صلاح الدين حسن مصطفى، التغيرات المناخية، القاهرة، دار النهضة العربية، 2008م.
26/ صلاح الدين عامر، مقدمة لدراسة القانون الدولي العام، دار النهضة العربية، القاهرة، طبعة 2007م.
27/ صلاح عبد الرحمن عبد الحديثي، النظام القانوني الدولي لحماية البيئة، الطبعة الاولى، مشورات الحلبي الحقوقية ، بيروت، 2010م.
28/ رشاد عارف السيد ، مبادئ في القانون الدولي العام، عمان، دار وائل للنشر، 2000م.
29/ خالد حامد شداد، المسؤولية الدولية عن ثقب الأوزون، الدار السودانية للكتب، 2003م.
الرسائل العلمية:
1/ أسامة أحمد عبدالله، التلوث البيئي، رسالة ماجستر جامعة أفريقيا العالمية كلية الشريعة، 2004م.
2/ حامد حسن فضل الله، الآثار القانونية للتغيرات المناخية، رسالة ماجستير،كلية القانون ج جوبا، 2010م.
3/ يوسف بوغانم، مذكرة لنيل شهادة الماجستير في القانون العام بعنوان المساءلة عن جرائم البيئة في القانون الدولي، كلية الحقوق، جامعة الجزائر، 2014م.
4/ محمد جبار أتويه، المسؤولية الدولية عن التلوث البيئي في العراق، رسالة ماجستير، كلية الحقوق والعلوم السياسية، جامعة بيروت،2011م.
5/ سعيد محمد عبد الله، المسؤولية الدولية عن التلوث في حالة الحرب، رسالة ماجستير كلية القانون جامعة جوبا، 2007م، ص78.
6/ عبد الوهاب محمد، المسؤولية عن الأضرار الناتجة عن تلوث البيئة، رسالة دكتوراه، كلية الحقوق، جامعة القاهرة، 1994م.
7/ علواني أمبارك، رسالة لنيل درجة الدكتواره، جامعة محمد خيضر بسكرة كلية الحقوق، بعنوان المسؤولية الدولية عن حماية البيئة، 2016م.
8/ صالح محمد عبد الله، المسؤولية عن الأضرار البيئية، رسالة دكتوراه جامعة النيلين كلية القانون، 2008م.
9/ خالد منصور حسنين، المسؤولية الدولية -حالة الضرر البيئي- رسالة ماجستير، كلية الحقوق جامعة القاهرة، 2001م.
المواقع والروابط الإلكترونية:
 
 
1..https://www.lebarmy.gov.lb/ar/content/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A4%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%A9-%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D9%88%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D9%88%D8%A3%D8%AD%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%87%D8%A7
.3https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%85%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D8%A9_%D9%84%D9%84%D8%B9%D9%85%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%AE%D9%8A_2019.
.4 https://www.un.org/ar/climatechange/cop26.
D9%88%D8%A3%D8%AD%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%87%D8%A7
5.https://www.google.com/search?q=%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%8A+%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A9+%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%8A%D9%86%D9%88&oq=&aqs=chrome.1.69i59i450l8.277115229j0j15&sourceid=chrome&ie=UTF-8
 
 
References:
almarajie aleilmia:
 
 
1/ 'iibrahim muhamad aleanani, alqanun alduwliu aleama, alqahirat dar alnahdat alearabiati, altabeat althaaniatu, 1994m.
2/ abtisam saeid almalkawi, jarimat talwith albiyati, dirasat muqaranati, dar althaqafat lilnashr waltawziei, alardin, altabeat 1, 2008m.
3/ bayan muhamad alkabadu, alnizam albiyiyu - talawuth alhawa'i- alghilaf aljawii- al'iihtibas alharari, ta1, dar alraayati, al'urduni, eaman, 2010m.
4/hisham ghasaan aljandi,aljandi, dalil alhayirin fi almasalik alwaeirat lilmaswuwliat alduwliati, dar wayil lilnashri,eman, 2015m.
5/ zazat lihadra, 'ahkam almaswuwliat alduwaliat fi daw' alqanun alduwalii aleama, dar alhudaa litibaeat walnashr waltawziei, aljazayir, 2010m.
6/ hamid sultan, liqanun aldawlii aleami waqt alsilama, alwataniat lilnashri, altabeat althaaniati, 1982m.
7/ husayn mustafaa salamat/flah mudaws alrushidi, alqanun alduwliu lilbiyati, alqahirati, almaktabat almarkaziati, 2007m.
8/ tariq 'iibrahim aldasuqi eatiat, al'amn albiyiy,alnizam alqanunia lihimayat albiyati, dar aljamieat aljadidati, alazaritat, tabeat 2009m.
9/ taraaf eamir mahmud, akhitar albiyat walnizam alduwalii, almuasasat aljamieiat lildirasat walnashr waltawzie, altabeat althaaniatu, 2007m.
10/ yusif hasaan alrabieat, almaswuwliat aldawliat ean aleadalat almunakhiati, matbaeat dar alnahdati, 2016m.
11/ majid raghib alhulu, qanun himayat albiyat fi daw' alsharieati, munshat almaearifi,al'uskandariat tabeatu2, 2002m.
12/ manie jamal eabdalnaasir, altanzim alduwliu alnazariat aleamat walmunazamat alealamiat wal'iiqlimiat walmutakhasisati, dar alfikr aljamieii, al'uskandiriatu,2007m.
13/ muhamad hafiz ghanim, almasyuwliat alduwliatu, bidun dar nashri, altabeat al'uwlaa, 1962m.
14/ muhamad eabdalrahman aldasuqiu, al'iiltizam aldawliu bihimayat tabaqat al'uwzun fi alqanun alduwali, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 2010m.
15/ muhamad easkar, taghayurat almunakh altahadiyat walmuajahata, dirasat tasiliat fasilat, dar aljamieat aljadidat almansurat, masr, 2013m.
16/ muhamad khalid jamal rustum, altanzim alqanuniu lilbiyat fi alealami, manshurat alhalabi alhuquqiati, bayrut, altabeat al'uwlaa, 2006m.
17/ mahmud salih aleadli, mawsueat himayat albiyati, dar alfikr aljamieii, al'uskandiriati, altabeat 2, 2008m.
18/ mamduh hamid eatiat/sahar mustafaa hafiz , almakhatir al'iisheaeiatu, dar alfikr alearabii, ta1, 2005m.
19/ salamat tariq eabd alkirim alshaelan, alhimayat alduwaliat lilbiyat min zahirat al'iihtibas alharari, manshurat alhalabi alhuquqiati, birut,ta1, 2010m.
20/ samir muhamad fadil, almaswuwliat alduwaliat ean al'adrar alnaatijat ean 'iistikhdam altaaqat alnawawiat waqt alsilmi, ealam alkutub, alqahirat altabeat althaalithata, 2006m.
21/ saeid salim juyli, altanzim aldawliu litaghayur almunakh wartifae darajat alhararati, dar alnahdat alearabiati, alqahiratu, misr, 2002m.
22/ saeid fatuwh alnajar, altaeawun alduwaliu limuajahat zahirat al'iihtibas alharari, almutamar aleilmiu alkhamisi, kuliyat alhuquq jamieat tanta, 2006m.
23/ eamir mahmud tarafi, 'akhtar albiat walnizam alduwalii, almuasasat aljamieiat lildirasat walnashr waltawzie, bidun balad alnushri, altabeat 2, 2005m.
24/ eabd alwahid alfari, aljarayim alduwliat wasultat aleiqab ealayha, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 1996m.
25/ salah aldiyn hasan mustafaa, altaghayurat almunakhiatu, alqahirata, dar alnahdat alearabiati, 2008m.
26/ salah aldiyn eamir, muqadimat lidirasat alqanun alduwalii aleama, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, tabeat 2007m.
27/ salah eabd alrahman eabd alhadithi, alnizam alqanuniu alduwliu lihimayat albiyati, altabeat alawlaa, mushawrat alhalabii alhuquqiat , bayrut, 2010m.
28/ rashad earif alsayid , mabadi fi alqanun alduwalii aleami, eaman, dar wayil lilnashri, 2000m.
29/ khalid hamid shadadi, almaswuwliat aldawliat ean thuqb al'uwzun, aldaar alsuwdaniat lilkutub, 2003m.
alrasayil aleilmia:
 
1/ 'usamat 'ahmad eabdallah, altalawuth albiyiy, risalat majistar jamieat 'afriqia alealamiat kuliyat alsharieati, 2004m.
2/ hamid hasan fadl allah, aluathar alqanuniat liltaghayurat almunakhiati, risalat majistir,kaliat alqanun j juba, 2010m.
3/ yusif bughanm, mudhakiratan linil shahadat almajistir fi alqanun aleami bieunwan almusa'ilat ean jarayim albiyat fi alqanun alduwalii, kuliyat alhuquqi, jamieat aljazayir, 2014m.
4/ muhamad jabaar 'atwihi, almaswuwliat alduwaliat ean altalawuth albiyiyi fi aleiraqi, risalat majistir, kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati, jamieat bayrut,2011m.
5/ saeid muhamad eabd allah, almaswuwliat alduwaliat ean altalawuth fi halat alharbi, risalat majistir kuliyat alqanun jamieat juba, 2007m, sa78.
6/ eabd alwahaab muhamad, almaswuwliat ean al'adrar alnaatijat ean talawuth albiyati, risalat dukturah, kuliyat alhuquqi, jamieat alqahirat, 1994m.
7/ eulwani 'ambarki, risalat linayl darajat alduktuarhi, jamieat muhamad khaydar bisikrat kuliyat alhuquqi, bieunwan almaswuwliat alduwaliat ean himayat albiyati, 2016m.
8/ salih muhamad eabd allah, almaswuwliat ean al'adrar albiyiyati, risalat dukturah jamieat alniylyn kuliyat alqanuni, 2008m.
9/ khalid mansur hasnin, almaswuwliat alduwaliat -halat aldarar albiyiy- risalat majistir, kuliyat alhuquq jamieat alqahirati, 2001m.