الاستقرار السياسي والأمني وأثره على الاستقرار الاقتصادي | Political and security stability and its impact on economic stability

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

کلية الشرطة

المستخلص

تناولت هذه الدراسة أثر الاستقرار السياسي والامني على الاستقرار الاقتصادي و في سبيل ذلک وضحنا مفهوم الاستقرار السياسي وکيفية قياسه وأوضحنا الآثار المترتبة على عدم الاستقرار السياسي سواءً کانت آثار مباشرة أو نتيجة انتقال تلک الآثار من قنوات معينة ثم تعرضنا بعد ذلک للمفهوم الشامل للأمن وعلاقة الأمن بالسياسة ثم تناولنا مفهوم الاستقرار الاقتصادي وأوضحنا أهم السياسات الکفيلة بتحقيق هذا الاستقرار ثم أوضحنا أن عدم الاستقرار السياسي والأمني له تأثير سلبي على الاستقرار الاقتصادي وبالعکس کلما کان هناک استقرار سياسي وأمني کلما کان لذلک أثر إيجابي على النمو الاقتصادي في جميع القطاعات مما يؤدي في نهاية المطاف إلى تحقيق الاستقرار الاقتصادي.
تتبلور مشکلة البحث الأساسية في النقطة الآتية : ما هي آثار الاستقرار السياسي والأمني على الاستقرار الاقتصادي؟
وتتبلور الإجابة في النقاط الآتية :
أ- مفهوم الاستقرار السياسي وکيفية قياسه.
ب- مفهوم الأمن وعلاقته بالسياسية.
جـ- مفهوم الاستقرار الاقتصادي.
د- الآثار الناتجة عن الاستقرار السياسي والأمني على النمو والاستقرار الاقتصادي.
|
Abstract:
   This study dealt with impact of political and security stability on economic stability and for that we clarified the concept of political stability and How to measure it. The concept of economic stability then we clarified the most important policies that can achieve this stability, and then we explained that political and security instability has a negative impact on economic stability, and vice versa whenever there is political and security stability, the more this has a positive impact on economic growth in all sectors, which ultimately leads to achieving stability economic.

الكلمات الرئيسية


المراجع باللغة العربية :
أولاً : الكتب :
1- إبراهيم متولي حسن المغربي : دور حوافز الاستثمار السياسية في تعجيل النمو الاقتصادي، دار الفكر الجامعي، الاسكندرية، 2011م.
2- د/ السيد يس : الزمان الثوري 25 يناير 30 يونيو تحليل للموجات المتدفقة، الهيئة المصرية العامة للكتاب، القاهرة، 2013م.
3- الشيخ راشد رمزان آل طامي الهاجري : جريمة التحريض الالكتروني المخلة بأمن الدولة، الرياض، المملكة العربية السعودية، 2013م.
4- د/ تامر إبراهيم كامل هاشم : الصراع بين الولايات المتحدة الأمريكية والصين الشعبية وروسيا الاتحادية كقوتين صاعدتين، القاهرة، المكتب العربي للمعارف.
5- د/ خالد الزواوي : البطالة في الوطن العربي المشكلة والحل، مجموعة النيل العربية، القاهرة، 2004م.
6- د/ رمزي ذكي : الاقتصاد السياسي للبطالة، تحليل لأخطر مشكلات الرأسمالية المعاصرة، مطابع الرسالة، الكويت، 1997م.
7- صبح مفتاح : النقود والسياسات النقدية، دار الفجر للنشر والتوزيع، القاهرة، 2005م.
8- د/ طارق عثمان : مصر على شفير الهاوية من ثورة عبدالناصر إلى ملايين ميدان التحرير، شركة المطبوعات للتوزيع والنشر، بيروت، 2012م.
9- د/ طلعت الدمرداش : الاقتصاد الجماعي، القاهرة، دار النهضة العربية، الطبعة الثالثة، 2011م.
10- د/ عبدالرءوف أحمد الحنفي : أثر تحرير سعر صرف الجنيه المصري على تجارة مصر الخارجية، دار النهضة العربية، القاهرة، 2009م.
11- عبدالنور عنتر : البُعد المتوسطي للأمن الجزائري، الجزائر، المكتبة المصرية للطباعة والنشر والتوزيع، 2005م.
12- عدنان داود، هدى زويد مخلف : قياس مؤشرات ظاهرة الفقر في الوطن العربي، الطبعة الأولى، دار جرير للنشر والتوزيع، عمان، الأردن، 2010م.
13- د/ محمد علاء الدين عبدالقادر : البطالة أساليب المواجهة لدعم السلام الاجتماعي والأمن القومي في ظل الجات، العولمة تحديات الإصلاح الاقتصادي، منشأة المعارف، الاسكندرية، 2003م.
14- محمد عمارة : ثورة 25 يناير وكسر حاجز الخوف، دار السلام للطباعة والنشر، القاهرة، 2014م.
15- د/ محمود مصطفى : شرح قانون العقوبات، القسم العام، دار النهضة العربية، الطبعة العاشرة، 1983م.
16- د/ ميرفت فهد : ارتفاع معدل البطالة في مصر، مؤسسة الأهرام، 2013م.
17- هشام عبدالعزيز : (موسوعة ثورة يناير)، الهيئة المصرية العامة للكتاب، القاهرة، 2012م.
18- هيفاء غدير غدير : السياسة المالية والنقدية ودورها التنموي في الاقتصاد السوري، الهيئة العامة السورية للكتاب، دمشق، 2010م.
ثانياً : الرسائل العلمية :
1- على خازن : تأثير الإنفاق العسكري على التنمية، دراسة حالة الجزائر، رسالة ماجستير جامعة قاصدى مرباح، كلية الحقوق والعلوم السياسية، 2015-2016م.
2- محمد أمين بدر : دور السياسة النقدية في تحقيق الاستقرار الاقتصادي، حالة الجزائر، (1990-2009م) أطروحة مقدمة لنيل شهادة الماجستير، جامعة دالي إبراهيم، 2008-2009م.
3- مسعود دراوسي : السياسة المالية ودورها في تحقيق التوازن الاقتصادي، دراسة حالة الجزائر، (1990-2004م) أطروحة مقدمة لنيل شهادة الدكتوراه (غير منشورة) جامعة الجزائر، 2006م.
ثالثاً : الدوريات والمقالات :
1- أحمد سمير إبراهيم : الأمن القومي في سلسلة قضايا، المركز الدولي للدراسات المستقبلية والاستراتيجية، القاهرة، فبراير 2009م.
2- أديب خضور : أولوية تطوير الإعلام الأمني العربي، واقعه وآفاقه وتطوره، الرياض، أكاديمية نايف العربية للعلوم الأمنية، 1999م.
3- د/ أيمن أحمد علي عبدالغفار : الانعكاسات الاقتصادية للاستقرار السياسي والأمني، (دراسة للفترة 2013-2019م) مجلة مصر المعاصرة، العدد 540، أكتوبر 2020م.
4- جمال منصر : تحولات في مفهوم الأمن، من أمن الوسائل إلى أمن الأهداف، مجلة دفاتر السياسة والقانون، جامعة قاصدي مرباح ورفله) العدد 1، يونيو 2009م.
5- حسن الحاج علي أحمد : حرب أفغانستان التحول من الجيوسياسي إلى الجيوثقافي، المستقبل العربي، العدد 276، فبراير 2002م.
6- د/ حسن براري : أمن إسرائل صراعات الايديولوجيا والسياسة، كراسات استراتيجية، العدد 143، سبتمبر 2004م.
7- د/ حسني إبراهيم عبدالواحد : قياس أثر عدم الاستقرار السياسي على النمو الاقتصادي في مصر باستخدام طريقة التجزئة للفترة (1982-2015م)، مجلة مصر المعاصرة، العدد 538، أبريل 2020م.
8- حسين سينو : ظاهرة الإرهاب الموقع الرسمي لحزب الاتحاد الديمقراطي، سوريا، 2014م.
9- زكريا حسين : مذكرات في الأمن القومي، جامعة الاسكندرية، كلية التجارة، 2001م.
10- سليمان عبدالله الحربي : مفهوم الأمن : مستوياته وصيغته- تهديداته، دراسة نظرية في المفاهيم والأطر، المجلة العربية للعلوم السياسية، العدد 19، 2008م.
11- د/ عبد الحافظ الصاوي : إدراة مشكلات الاقتصاد القومي في نظم ما بعد الثورة، مجلة البيان، الرياض، 2012م.
12- د/ عبدالرءوف أحمد الحنفي : البطالة ودورها في التأثير على الأمن المجتمعي، المجلة العلمية لكلية الشريعة والقانون، جامعة الأزهر، فرع تفهنا الأشرف، العدد 24، عام 2022م.
13- د/ عصام عبدالشافي : الثورات العربية الأسباب والمسارات والمآلات، مجلة البيان، الرياض، 2012م.
14- محمد الحاج : دور إصلاحات المالية العامة في الدول العربية ودور صندوق النقد العربي في مساندتها، صندوق النقد العربي، سلسلة دراسات اقتصادية، عدد 7، 2008م.
15- محمد شلبي : الأمن الوطني في ظل التحولات الدولية الراهنة، جامعة الجزائر، كلية العلوم السياسية والإعلام، 2003م.
16- نسيم أبو جامع : أثر ثورات الربيع العربية على اتجاهات الاستثمار الأجنبي المباشر في دول الربيع العربي وكيفية الاستفادة منها فلسطينيا، مجلة الجامعة الإسلامية للدراسات الاقتصادية والإدارية، المجلد رقم 21، العدد الأول، يناير 2012م.
17- د/ نهله أبو العز : تداعيات ظاهرة الفساد وأثرها على النمو الاقتصادي في إفريقيا : نيجيريا نموذجا، مجلة مصر المعاصرة، العدد رقم 519، 2015م.
18- نيفين إبراهيم : أثر عجز الموازنة العامة في مصر، مجلة البحوث الاقتصادية العربية، العدد 71، 2015م.
19- هبه عبدالمنعم : أداء الاقتصاديات العربية خلال العقدين الماضيين، ملامح وسياسات الاستقرار، بحث مقدم لصندوق النقد العربي، يناير 2012م.
رابعاً : القوانين والتقاريــر والنشرات :
1- الباب الثالث من الدستور المصري عام 2014م بعنوان الحقوق والحريات والواجبات العامة.
2- البنك المركزي المصري، التقرير السنوي، سنوات مختلفة.
3- الجهازالمركزي للتعبئة العامة والاحصاء في مصر، أغسطس 2020م.
4- تقرير الاتجاهات الاقتصادية والاستراتيجية، مركز الدراسات السياسية والاستراتيجية، الأهرام، 2011م.
5- تقرير المجلس الاقتصادي والاجتماعي التابع للأمم المتحدة بعنوان : مكافحة الفقر في الدول اليورومتوسطية، بروكسل، سبتمبر 2006م.
6- منظمة العفو الدولية : (مصر تنتفض)، الأمانة الدولية، المملكة المتحدة، 2011م.
7- نشرة ضمان الاستثمار، الصادرة عن مؤتمر الأمم المتحدة للتجارة والتمنية العدد 12، 2018م.
8- وزارة التخطيط المصرية، تصريحات وزيرة التخطيط، الأحد 6 سبتمبر 2020م.
9- وزارة التخطيط المصرية، تقرير متابعة الأداء الاقتصادي والاجتماعي خلال الربع الرابع من العام المالي 2010-2011م.
10- وزارة المالية المصرية، التقرير المالي الشهري، ديسمبر 2013م.
خامساً : المؤتمرات  :
1-   أمينة طوقان : دور البنوك المركزية في إرساء السياسة النقدية، ورقة عمل مقدمة في مؤتمر مستجدات العمل المصرفي في سوريا في ضوء التجارب العربية والعالمية، 2005م.
2- د/ غزال العوسي : أثر الأوضاع السياسية والأمنية على أداء الاقتصاد القومي، دراسة مقارنة بين مصر وتونس خلال الفترة 2011-2013م، بحث مقدم لمؤتمر دور القانون في تحقيق أمن واستقرار المجتمع، كلية الحقوق، جامعة طنطا، 10-11 مارس 2014م.
3- مرابط مساعد، أسماء لميوب : العولمة المالية وتأثيرها على أداء الأسواق المالية الناشئة، ورقة عمل مقدمة للملتقى الدولي بعنوان (سياسات التمويل وأثرها على الاقتصاديات والمؤسسات دراسة حالة الجزائر والدول النامية) جامعة محمد خيضر، 21، 22/11/2006م.
4- مساعد عبدالعاطي شيتيوي : التدابير والإجراءات المصرية لمكافحة ظاهرة الهجرة غير الشرعية، بحث مقدم إلى ندوة الهجرة غير الشرعية، الأبعاد الأمنية والإنسانية، جامعة نايف العربية للعلوم الأمنية، المملكة العربية السعودية، 2014م.
سادسا: المراجع الالكترونية:-
1- (الدول النامية تسهم بنصف التجارة العالمية)، مقال على الموقع الالكتروني
2- تقرير مؤشر الإرهاب العالمي لعام 2018م على موقع مركز المستقبل على الرابط الالكتروني
 https:/Futureae-com/ar-mainpage/item/4457.
3- د/ علاء بيومي : كل هذا الإنفاق على الأمن، على الموقع الالكتروني
 https:/mmm.alaraby.couk/opinion/2018/1/20
4- مركز المستقبل، استعادة النفوذ، تقرير مؤشر الإرهاب العالمي، مركز المستقبل الالكتروني على الموقع الالكتروني
المراجع الأجنبية :
1- Gunhild G. (2012) : "Exploring the Relationship between Socio-Economic inequality, Political instability and Economic Growth' Op. Cit., p. 10.
2- Haan, J., & sietmann, C. (1996) : "Political instability, Freedom and Economic growth : Some further Evidence Economic Development and cultural change, (44) 2, PP. 11-15.
3- Zureiqat, H. (2005) : "Political instability and Economic performance : A Panel Data analysis". Op. Cit., P. 29.
4- Easterly, W., & Sergio, R. (1993), "Fiscal Policy and Growth : An Empirical investigation, Journal of monetary Economics 32, p. 417.
5- Richard, J, (2009), "On the measurement of political instability and its impact on Economic Growth", Faculty of Economics, University of Grohihgen, the Netherlands. PP. 15-29.
6- Alesina. A & Perotti R, (1996)  : "Income distribution Political instability and investment" European Economic Review 40, PP. 1203-1228.
7- Perotti R. (1996), Growth income distribution and democracy : What the Data say, Journal of Economic Growth 1, PP. 149-187.
 8- Schneider, F. & Frey, B. (1985) "Economic and Political determinants of foreign direct investment" world development 13, PP. 161-175.
9- Campos, N. & Nugent, J. (1999a), "Who is afraid of political instability" University of Southern California, Mimeo, PP : 157-172.
10- Isaac Ehrlich and Francis T. Lui, "Bureaucratic corruption and Endogenous Economic Growth Journal of Political Economy, Vol. 107, No.; 6, 1999, PP. 270-293.
 11- Barry Buzan, "People state and fear the national security problem in international relation Great Britain, wheat sheef Books : 1983, P. 6.
12- Charles Philipe, Jean Jacques Roche : "Theories de la securite definition, approaches et concept de la securite international Paris : Edition Montchrestien, 2002, P. 85.
 13- Thomas Rid & Peter Me Burney, "Cyber-weapons", Rusi Journal March 2012, Vol. 157, No. 1. P. 6.
14- Said, J. et al (2014), Political Instability and Growth : Case of the Developing Countries" International Journal of Social Science Research, Vol. 2, No. 1, Macro think institute, PP : 20-22.
15- Briguglio L, et al. (2008), "Economic Vulnerability and Resilience concepts and Measurements" United Nation, University Eorld institute for development economics research, research , no 2008/55 may . p1.
16- dufour, J. F. "Les Marches emergent, Paris, Armand colin , 1999.p7.
17- Khan, M & Abdel S., "Threshold Effects in the Relation between inflation and growth international monetary fund working paper 00/78,washington,2000
18- Bethelmy, J. et al. (2002), "Political Regimes and Economic performance in African Countries" African Economic out look PP. 135-137.
19- Haan, J. & Siermann, (1996) "Political instability, freedom and economic growth some further evidence" Economic Development and cultural change (44) 2, PP. 339-350.
20- Fosu, A. (2001) "Political instability and Economic Growth in developing economic : Some specification empiries" Economics Letters, 70, PP. 289-294.
21- Fosu, A. (2002) "Political instability and economic growth : implications of coup events in sub-saharan Africa, American Journal of Economics and sociology (Jan) Vol. 61. No. 1.
22- Ghura, D. & Mercereau, B. (2004) "Political instability and growth : The central African Republic, imf working Daporloalen.
23- Guillaumont et al. (1993) "How instability Lowers African Economics, Vol. 8, No. 1, PP. 87-107.
24- Haber, S. et al. (2002) "Political instability, Credible commitments and Economic Growth : Evidence from Revolutionary Mexico" Stanford University PP : 56-98.
25- Barro, R. & Lee. J. (1994) sources of economic growth  "Carnegie Rochester conference series on public policy .
26- Institute of Integration Development Studies (2005) "The Relationship Between Political Instability and Economic Growth in Nepal (1975-2003)" South Asia Network of Economic Research Institutes (SANEI) New Delhi, India.
27- Campos N. & Karanasos, M. (2008) "Growth Volatility and political instability : Nonlinear time-series evidence for Argentina, 1896-2000". Economics Letters 100, PP : 135-137.
28- Zureiqat, H. (2005) "Political instability and Economic performance : A Panel Data Analysis Economics Department, Macalester College, Award winning Economics paper, p. 23.
29- Mohammad, N. et al. (2010) "Political instability and economic development : Pakistan tiem-series analysis international research Journal of Finance and Economics, Issue 56, Euro Journals publishing, Inc., PP : 179-190.
30- Feng, Yi (1997) "Democracy, political instability and economic growth" British Journal of political science (July) Vol. 27. No. 3 PP : 391-418.
31- Gyimah, K & Traynor, L. (1999) "Political instability investment and economic growth in sub-sahara Africa" Journal of African economies economics, Vol. 8, No. 1, PP : 52-86.
32- Bhaskar K. et al. (2005) The relationship between political instability and economic growth in Nepal (1975-2003).
33- Alesina, A. & Francisco, V. (2011) "How does political instability affect economic growth?. IMF working paper middle East and central Asia department , p.36.
34- Becker G, "Crime and punishment : An economic approach Journal of Political Economy" (March 1968), PP. 170-179.
 35- Bill Mc  Carthy, "New Economics of sociological criminology Annual Review of Sociology, Vol. 28 (2002), PP. 426-427.
36- Emmanuel Dodzi K. Havi "The Economic impact of crime rate on economic performance in Ghana" Academic research international, Vol. 5, No. 1 (Junuary 2014). P. 230.
37- Luciano Mauro and Gaetano Carmeci "A poverty trap of crime and unemployment" Review of development economics (August 2007), PP. 450-462.
38- Enders, Walter & Todd, Sandler "Terrorism and foreign direct investment in Spain and Greece" Kyklos, 9.ʺ3ʺ 1996.
39- Blomberg S. and G Hess, "The Lexus and the Olive Branch Globalization, Democratization and Terrorism, Economic Development, and Political openness" P. Keefer and N. Loayza, Cambridge University, Press, New York, 2008.
40- Klein, Adam, "the costs of Terror : The Economic consequences of Global Terrorism" Analyses & Argument , No. 41`, May 2007.
41- Darkos, Konstantlonos, "Cross-Country stock market reactions to major terror events: the role of risk perception, economics of security working paper series,2009.
42-  UNODC, Crime and Criminal Justice Statistics, Statistics on Crime.
43-  World Bank, World Bank Data.
44- United Nations Development Programme In Egypt "Egypt ʼs Progress towards achieving the Millennium development goals" ministry of economic development, 2010, P. 20.
45- United Nationsʺ Millenniun development goals second country report, Egypt 2004ʺ ministry of planning pp:12-15.
 
References:
1- alkutub :
1- 'iibrahim mutualiy hasan almaghribiu : dawr hawafiz alaistithmar alsiyasiat fi taejil alnumui alaiqtisadii, dar alfikr aljamieii, alaiskandariat, 2011m.
2- du/ alsayid ys : alzaman althawriu 25 yanayir - 30 yuniu tahlil lilmawjat almutadafiqati, alhayyat almisriat aleamat lilkitabi, alqahirati, 2013m.
3- alshaykh rashid ramzan al tami alhajiri : jarimat altahrid alalkitrunii almukhilat bi'amn aldawlati, alrayadi, almamlakat alearabiat alsaeudiat, 2013m.
4- da/ tamir 'iibrahim kamil hashim : alsirae bayn alwilayat almutahidat al'amrikiat walsiyn alshaebiat warusia alaitihadiat kaquatayn saeidatayni, alqahirat, almaktab alearabii lilmaearifi.
5- d/ khalid alzzwawi : albitalat fi alwatan alearabii - almushkilat walhal, majmueat alniyl alearabiatu, alqahiratu, 2004m.
6- da/ ramzi dhakiun : alaiqtisad alsiyasiu lilbitalati, tahlil li'akhtar mushkilat alraasmaliat almueasirati, matabie alrisalati, alkuayti, 1997m.
7- subh miftah : alnuqud walsiyasat alnaqdiati, dar alfajr lilnashr waltawzie, alqahirati, 2005m.
8- da/ tariq euthman : misr ealaa shafir alhawiat - min thawrat eabdalnaasir 'iilaa malayin maydan altahrir, sharikat almatbueat liltawzie walnushri, bayrut, 2012m.
9- da/ talaeat aldamardash : aliaqtisad aljamaeii, alqahirata, dar alnahdat alearabiati, altabeat althaalithati, 2011m.
10- da/ eabdalra'wf 'ahmad alhanafi : 'athar tahrir sier sarf aljunayh almisrii ealaa tijarat misr alkharijiati, dar alnahdat alearabiati, alqahirati, 2009m.
11- eabdalnuwr eantar : albued almutawasitiu lil'amn aljazayirii, aljazayar, almaktabat almisriat liltibaeat walnashr waltawzie, 2005m.
12- eadnan dawud, hudaa zuayd mukhalaf : qias muashirat zahirat alfaqr fi alwatan alearabii, altabeat al'uwlaa, dar jarir lilnashr waltawziei, eaman, al'urduni, 2010m.
13- d/ muhamad eala' aldiyn eabdalqadir : albitalat 'asalib almuajahat lidaem alsalam alaijtimaeii wal'amn alqawmii fi zili aljati, aleawlamat - tahadiyat al'iislah alaiqtisadii, munsha'at almaearifi, alaiskandariat, 2003m.
14- muhamad eimarat : thawrat 25 yanayir wakasr hajiz alkhufi, dar alsalam liltibaeat walnashri, alqahirati, 2014m.
15- du/ mahmud mustafaa : sharh qanun aleuqubati, alqism aleama, dar alnahdat alearabiati, altabeat aleashirati, 1983m.
16- du/ mirift fihd : artifae mueadal albitalat fi masri, muasasat al'ahram, 2013m.
17- hisham eabdialeaziz : (musueat thawrat yanayir), alhayyat almisriat aleamat lilkitabi, alqahirati, 2012m.
18- hayfa' ghadir ghadir : alsiyasat almaliat walnaqdiat wadawruha altanmawiu fi alaiqtisad alsuwri, alhayyat aleamat alsuwriat lilkitabi, dimashqa, 2010m.
2- alrasayil aleilmia :
1- ealaa khazin : tathir al'iinfaq aleaskarii ealaa altanmiati, dirasat halat aljazayar, risalat majistir jamieat qasidaa mirbah, kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati, 2015-2016m.
2- muhamad 'amin badr : dawr alsiyasat alnaqdiat fi tahqiq alaistiqrar alaiqtisadii, halat aljazayir, (1990-2009ma) 'utruhat muqadimat linayl shahadat almajistir, jamieat dali 'iibrahim, 2008-2009m.
3- maseud dirawsi : alsiyasat almaliat wadawruha fi tahqiq altawazun alaiqtisadii, dirasat halat aljazayir, (1990-2004ma) 'utruhat muqadimat linayl shahadat aldukturah (ghayr manshur) jamieat aljazayir, 2006m.
3- aldawriaat walmaqalat :
1- 'ahmad samir 'iibrahim : al'amn alqawmiu fi silsilat qadaya, almarkaz alduwalii lildirasat almustaqbaliat walastiratijiati, alqahiratu, fibrayir 2009m.
2- 'adib khadur : 'awlawiat tatwir al'iielam al'amnii alearabii, waqieuh wafaquh watatawuruhu, alriyad, 'akadimiat nayif alearabiat lileulum al'amniati, 1999m.
3- du/ 'ayman 'ahmad eali eabdalghafaar : alaineikasat alaiqtisadiat lilaistiqrar alsiyasii wal'amnii, (dirasat lilfatrat 2013-2019m) majalat misr almueasirati, aleadad 540, 'uktubar 2020m.
4- jamal minsir : tahawulat fi mafhum al'amni, min 'amn alwasayil 'iilaa 'amn al'ahdafi, majalat dafatir alsiyasat walqanunu, jamieat qasidi mirbah warufluhu) aleadad 1, yuniu 2009m.
5- hasan alhaj eali 'ahmad : harb 'afghanistan altahawul min aljiusiasii 'iilaa aljuyuthaqafi, almustaqbal alearabii, aleadad 276, fibrayir 2002m.
6- du/ hasan brari : 'amn 'iisrayil siraeat alaydiulujia walsiyasati, kirasat astiratijiati, aleadad 143, sibtambar 2004m.
7- da/ husni 'iibrahim eabdalwahid : qias 'athar eadam alaistiqrar alsiyasii ealaa alnumui alaiqtisadii fi misr biaistikhdam tariqat altajziat lilfatra (1982-2015ma), majalat misr almueasirati, aleadad 538, 'abril 2020m.
8- husayn sinu : zahirat al'iirhab almawqie alrasmiu lihizb alaitihad aldiymuqrati, suria, 2014m.
9- zakariaa husayn : mudhakirat fi al'amn alqawmii, jamieat alaiskandiriat, kuliyat altijarati, 2001m.
10- sulayman eabdallah alharbiu : mafhum al'amn : mustawayatih wasighatuhu- tahdidatuhu, dirasat nazariat fi almafahim wal'atra, almajalat alearabiat lileulum alsiyasiati, aleadad 19, 2008m.
11- da/ eabd alhafiz alsaawi : 'iidrat mushkilat aliaqtisad alqawmii fi nuzum ma baed althawrati, majalat albayani, alriyad, 2012m.
12- da/ eabdalra'wf 'ahmad alhanafi : albitalat wadawruha fi altaathir ealaa al'amn almujtamiei, almajalat aleilmiat likuliyat alsharieat walqanuni, jamieat al'azhar, fare tafahina al'ashrafi, aleadad 24, eam 2022m.
13- da/ eisam eabdalshaafi : althawrat alearabiat - al'asbab walmasarat walmalat, majalat albayan, alrayad, 2012m.
14- muhamad alhaj : dawr 'iislahat almaliat aleamat fi alduwal alearabiat wadawr sunduq alnaqd alearabii fi musanaditiha, sunduq alnaqd alearabii, silsilat dirasat aiqtisadiatin, eadad 7, 2008m.
15- muhamad shalabi : al'amn alwataniu fi zili altahawulat alduwaliat alraahinati, jamieat aljazayir, kuliyat aleulum alsiyasiat wal'iielami, 2003m.
16- nasim 'abu jamie : 'athar thawrat alrabie alearabiat ealaa aitijahat alaistithmar al'ajnabii almubashir fi dual alrabie alearabii wakayfiat alaistifadat minha filastinia, majalat aljamieat al'iislamiat lildirasat alaiqtisadiat wal'iidariati, almujalad raqm 21, aleadad al'awla, yanayir 2012m.
17- du/ nahlah 'abu aleiz : tadaeiat zahirat alfasad wa'atharuha ealaa alnumui alaiqtisadii fi 'iifriqia : nayjiria namudhaja, majalat misr almueasirati, aleadad raqm 519, 2015m.
18- nifin 'iibrahim : 'athar eajz almuazanat aleamat fi masri, majalat albuhuth aliaqtisadiat alearabiati, aleadad 71, 2015m.
19- habah eabdalmuneim : 'ada' alaiqtisadiaat alearabiat khilal aleaqdayn almadiayni, malamih wasiasat alaistiqrari, bahath muqadam lisunduq alnaqd alearabii, yanayir 2012m.
4- alqawanin waltaqarir walnasharat :
1- albab althaalith min aldustur almisrii eam 2014m bieunwan alhuquq walhuriyaat walwajibat aleamatu.
2- albank almarkaziu almisriu, altaqrir alsanawiu, sanawat mukhtalifatin.
3- aljihazalmarkaziu liltaebiat aleamat walahisa' fi masr, 'aghustus 2020m.
4- taqrir alaitijahat alaiqtisadiat walastiratijiati, markaz aldirasat alsiyasiat walastiratijiati, al'ahram, 2011m.
5- taqrir almajlis alaiqtisadii walaijtimaeii altaabie lil'umam almutahidat bieunwan : mukafahat alfaqr fi alduwal alyurumutawasitiat, bruksil, sibtambar 2006m.
6- munazamat aleafw alduwaliat : (misr tantafidu), al'amanat aldawliatu, almamlakat almutahidatu, 2011ma.
7- nashrat daman alaistithmari, alsaadirat ean mutamar al'umam almutahidat liltijarat waltamniat aleadad 12, 2018m.
8- wizarat altakhtit almisriatu, tasrihat wazirat altakhtiti, al'ahad 6 sibtambar 2020m.
9- wizarat altakhtit almisriatu, taqrir mutabaeat al'ada' alaiqtisadii walaijtimaeii khilal alrubue alraabie min aleam almalii 2010-2011m.
10- wizarat almaliat almisriati, altaqrir almaliu alshahria, disambir 2013m.
5- almutamarat :
1- 'aminat twqan : dawr albunuk almarkaziat fi 'iirsa' alsiyasat alnaqdiati, waraqat eamal muqadimat fi mutamar mustajadaat aleamal almasrifii fi suria fi daw' altajarib alearabiat walealamiati, 2005m.
2- du/ ghazal aleusi : 'athar al'awdae alsiyasiat wal'amniat ealaa 'ada' alaiqtisad alqawmii, dirasat muqaranat bayn misr watunis khilal alfatrat 2011-2013m, bahath muqadim limutamar dawr alqanun fi tahqiq 'amn waistiqrar almujtamaei, kuliyat alhuquqi, jamieat tanta, 10-11 maris 2014m.
3- marabit musaeidi, 'asma'an limuyub : aleawlamat almaliat watathiruha ealaa 'ada' al'aswaq almaliat alnaashiati, waraqat eamal muqadimat lilmultaqaa alduwalii bieunwan (siasat altamwil wa'atharuha ealaa alaiqtisadiaat walmuasasat - dirasat halat aljazayir walduwal alnaamiatu) jamieat muhamad khaydar, 21, 22/11/2006m.
4- musaeid eabdaleati shitywy : altadabir wal'iijra'at almisriat limukafahat zahirat alhijrat ghayr alshareiati, bahath muqadam 'iilaa nadwat alhijrat ghayr alshareiati, al'abead al'amniat wal'iinsaniata, jamieat nayif alearabiat lileulum al'amniati, almamlakat alearabiat alsaeudiat, 2014m.
6- almarajie aleliktrunia:
1- (alduwal alnaamiat tushim binisf altijarat alealamiati), maqal ealaa almawqie alalktrunii
2- taqrir muashir al'iirhab alealamii lieam 2018m ealaa mawqie markaz almustaqbal ealaa alraabit alalkitrunii
https:/Futureae-com/ar-mainpage/item/4457.
3- da/ eala' bayuwmi : kulu hadha al'iinfaq ealaa al'amni, ealaa almawqie alalktrunii
https:/mmm.alaraby.couk/opinion/2018/1/20
4- markaz almustaqbali, aistieadat alnufudhi, taqrir muashir al'iirhab alealamii, markaz almustaqbal alalkitrunii ealaa almawqie alalktrunii https://Futurea.com/ar-main page/item/4457